Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Kontaktowa (S-1.9)
Inne nazwy
Nr inwentarzowy S.I-03.13
Region Sudety
Współrzędne WGS84 λ: 16°51′39,59″, φ: 50°16′12,49″
Gmina Stronie Śląskie (gm. miejsko-wiejska)
Powiat kłodzki
Województwo dolnośląskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe)
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu SE
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 730
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 23
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 23
Długość [m]
w tym szacowane [m]
85
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Sudety Wschodnie, Stara Morawa, masyw Śnieżnika, góra Janowiec, nieczynny kamieniołom marmuru.
Opis drogi dojścia do otworu
Idziemy drogą Stronie Śląskie-Kletno. Tuż przed wapiennikiem skręcamy w drogę biegnącą w prawo. Po około 1 km skręcamy w lewo na strome podejście przez łąkę, a następnie idziemy lasem. W miejscu gdzie młody las przechodzi w starodrzew, skręcamy w prawo niewyraźną ścieżką. Po chwili w głębi zobaczymy potężny okap w nieczynnym kamieniołomie. Idziemy w górę, wzdłuż ściany. Sztuczne wejście, trudne do odnalezienia wśród złomisk skalnych, znajduje się tuż nad spągiem kamieniołomu marmurów, pod najwyższą ścianą.
Opis jaskini

Opis wg K. Kamienieckiego i in., 1969: "Otwór wejściowy jaskini o kształcie soczewki mający 2,8 m szerokości i 0,6 m wysokości jest trudny do odnalezienia wśród złomowisk dawnego kamieniołomu. Jest on utworzony sztucznie i znajduje się na kontakcie łupków metamorficznych (strop) z leżącymi pod nimi marmurami. Jaskinia zaczyna się korytarzem o nachyleniu 40°, stromo opadającym ku NE. Długość jego wynosi 9 m, po 4,5 m korytarz zwęża się do 1,1 m szerokości i 0,3 m wysokości. Dalej korytarz rozszerza się i przechodzi w Salę Marmitową, o wysokości średniej ok. 1,7 m, długości 5 m i szerokości maksymalnej 4,4 m. Strop sali zbudowany jest z łupków, a dno z marmurów. Podłoże sali wyścieła zwietrzelina łupków namyta lub opadająca bezpośrednio ze stropu. W centrum sali znajduje się kilka marmitów. W południowo-wschodniej części sali, za dużym głazem rozpoczyna się korytarz o długości 5,2 m, który kończy się namuliskiem. W tej samej ścianie, 4 m dalej, znajduje się zacisk prowadzący do Korytarza Nowego. W północno-zachodniej ścianie widoczne są otwory trzech korytarzy. Pierwszy, od wejścia do sali, po 3 m kończy się namuliskiem, drugi rozwinięty jest na szczelinie i po 3,6 m wyklinowuje się. Trzeci korytarz w początkowej fazie rozwinięty jest prostopadle do głównego ciągu jaskini, a po 4,6 m skręca prawie pod kątem prostym. Druga część korytarza (po skręcie) ma długość 4 m i kończy się namuliskiem. Główny ciąg jaskini (na przedłużeniu korytarza początkowego) przechodzi korytarzem z Sali Marmitowej do Sali Marmurowej. Nachylenie jego wynosi 33°, długość 5,3 m, przeciętna szerokość ok. 2 m, a wysokość waha się w granicach od 0,4 m do 2 m. Podłoże jego wysłane jest zwietrzeliną łupków złożoną z drobnych kamyczków i większych głazów. Korytarz ten kończy się stromym progiem o wysokości 1,5 m. Próg ten ciągnie się ku NE dzieląc Salę Marmurową na dwa wyraźne poziomy, niższy o wysokości 2 m i wyższy o wysokości 1,5 m. Wyżej położona część sali znajduje się przy północno-zachodniej ścianie, a niższa przy południowo-wschodniej. Marmurowe podłoże wysłane jest zwietrzeliną łupków. Łupkowy strop sali zapada ku NE. Po poziomem wyższy rozpoczynają się dwa korytarze. Pierwszy o spadku 25° po 2,5 m skręca lekko na prawo, po czym wznosi się do góry, gdzie po 3 m kończy się namuliskiem. W miejscu skrętu przecina się z korytarzem poprzecznym. Na lewo prowadzi on do niskiej, małej salki o kształcie prostokątnym i wymiarach 2,5x2,0x0,4 m. Na prawo korytarz prowadzi do drugiego korytarza znajdującego się pod poziomem wyższym Sali Marmurowej. Korytarz drugi po 3 m kończy się namuliskiem. W przedłużeniu południowo-zachodniej ściany sali rozwinięty jest korytarz, który po 5 m zwęża się, a po następnych 3 m kończy się namuliskiem. Za zwężeniem w tył na prawo odchodzi 2-metrowy korytarz zakończony pionowym zaciskiem. Prowadzi on do Korytarza Nowego. W tym miejscu łączy się on z zaciskiem znajdującym się w Sali Marmitowej. Korytarz Nowy ma długość 13 m, przeciętną szerokość około 1 m na wysokości 1,5 m. Dno w formie wyklinowującej się szczeliny jest rozcięciem erozyjnym. Zostało ono utworzone przez swobodnie płynące wody. W stropie widoczne są kociołki eworsyjne (błędna nazwa - są to kociołki wirowe, kotły eworsyjne tworzę się wyłącznie w dnie korytarza! Przyp. red.) powstałe podczas płynięcia wody pod ciśnieniem. Na 12,4-metrze następuje połączenie z małym 3-metrowym korytarzem i z kominem. Wysokość komina wynosi 1 m. Koniec Korytarza Nowego i komina stanowią inne wejścia do jaskini z kamieniołomu. Na 5 metrze Sali Marmurowej znajduje się rumowisko skalne, za którym odchodzą od głównego ciągu jaskini dwa korytarze. Pierwszy jest właściwie małą salką o długości 2,3 m, a szerokości 1,4 m. Drugi korytarz nazwany Korytarzem Kolorado, o długości 13,7 m podobnie jak Korytarz Nowy rozwinięty jest wyłącznie w marmurze. Za wejściem do Korytarza Kolorado, Sala Marmurowa zwęża się, a strop jej zapada ku NE. Kończy się ona "zaciskiem" o szerokości 0,5 m i długości 0,5 m wypełnionym wodą. Długość całej Sali Marmurowej wynosi 13,7 m. Na jeziorku kończy się główny ciąg jaskini."
Jaskinia utworzyła się w wapieniach krystalicznych na kontakcie z łupkami łyszczykowymi serii strońskiej. Powstała ona dzięki wodom przepływowym odwadniającym powierzchnię stokową i wnikającym na kontakcie w głąb soczewki marmuru. W jaskini występują osady typu zwietrzelinowego oraz żwiry allochtoniczne.
Jaskinia jest wilgotna. Światło z otworu oświetla około 5 m korytarza wstępnego.
Roślinność zielona w okolicach otworu nie występuje.
Fauna jaskiniowa była badana przez Z. Hajduka i A. Ogorzałka (1978), którzy stwierdzili w syfonie końcowej części jaskini kiełża Nipsogellus zondti i wypławka krynicznego Planavia alpina ( znalezisko ma charakter unikatowy). Była także badana przez A. Skalskiego (1976,1994). Podczas prac aktualizacyjnych (27.11.1994 r.) stwierdzono obecność 12 egzemplarzy nietoperzy i dużą ilość pająków.

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinia została odkryta przez dwóch chłopców, mieszkających w okolicy kamieniołomu, a następnie eksplorowana przez M. Jasińskiego z Kletna (główny ciąg). Dzięki jego wskazówkom zespół Sekcji Krasowej Koła Naukowego Geografów przy Uniwersytecie Warszawskim w składzie: K. Kamieniecki, A. Kassenberg, A. Nadolski, E. Roman, A. Szymański, A. Wódkowski, odkrył i zbadał dalsze partie jaskini.

Historia dokumentacji

Pierwszy plan i opis jaskini został sporządzony przez zespół K. Kamieniecki, A. Kassenberg, A. Nadolski, E. Roman, A. Szymański, A. Wódkowski (1969). Dokumentację sporządzili T. Natanek, P. Potok i J. Trumpus (1996).
Dane zaktualizował i uzupełnił A. Szynkiewicz w 2014 r.
Plan opracował P. Potok.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kamieniecki K. i in. 1969 (plan i opis); Hajduk Z., Ogorzałek A. 1978 (opis fauny); Skalski A. 1976 (opis fauny); Skalski A. 1994 (opis fauny); Jaskinie Sudetów 1996 (plan i opis inwentarzowy pod nr. S-1.9); Rogala W. 1998a,c (wymienia); Furmankiewicz J., Furmankiewicz M. 2002 (nietoperze); Hajduk Z., Ogorzałek A. 2007 (opis fauny); Bieroński J. i in. 2007g (osady, fauna); Stefaniak K., Bieroński J. 2009 (dane morfometryczne, badania, literatura).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Tadeusz Natanek, Jan Trumpus, Piotr Potok
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2014
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie