Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Radochowska (S-3.1)
Inne nazwy Reyersdorfer Tropfsteinhöhle
Nr inwentarzowy S.I-02.01
Region Sudety
Współrzędne WGS84 λ: 16°49′03,86″, φ: 50°21′32,28″
Gmina Lądek-Zdrój (gm. miejsko-wiejska)
Powiat kłodzki
Województwo dolnośląskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe)
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu N
Pozostałe otwory 2 - ku N, 453 m n.p.m ; 3 - 458 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 450
Wysokość względna [m] 10
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
265
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Sudety Wschodnie, Radochów, Góry Złote.
Opis drogi dojścia do otworu
Z drogi Kłodzko-Lądek Zdrój, zielonym szlakiem schodzimy w dół do doliny Białej Lądeckiej, w której znajduje się miejscowość Radochów. Przechodzimy przez most na rzece i idziemy drogą polną w górę, po zachodnim zboczu Góry Cierniak (591 m n.p.m), nazywanej też Górą Św. Marii – od sanktuarium znajdującego się na jej grzbiecie. Schodzimy do dolinki Potoku Radochowskiego, okresowego, niewielkiego potoku spływającego z południowych zboczy Góry Bzowiec (697,1 m n.p.m). Przekraczamy potok i dochodzimy do skraju lasu na południowo-wschodnim zboczu dolinki wspomnianego potoku. U podnóża niewielkich skałek występujących na zboczu dolinki są trzy otwory wejściowe do jaskini.
Opis jaskini
Wejściem zachodnim schodzimy do sztucznej sztolni i nią stromo dostajemy się na platformę. Z platformy ku północy (w górę), biegnie korytarzyk, o długości ok. 10 m. Wracamy na platformę i po kilku stopniach osiągamy dno korytarza. W lewo (ku zachodowi), biegnie obszerny, ślepo zakończony kilkunastometrowy korytarz. Na wprost, w lewej (północnej) ścianie korytarza jest otwór prowadzący do błotnego korytarza na końcu którego stagnuje woda. Od wejścia zachodniego, w prawo ku północnemu wschodowi prowadzi długi, kręty korytarz. Po ok. 15 m, w lewej (północnej) ścianie są dwa otwory. Pierwszy prowadzi do niewielkiej, ślepej komory wypełnionej w części osadami gliniastymi, drugim po kilku metrach dojdziemy do salki, z której widać jeziorko. Wracamy do ciągu głównego. Po przejściu ok. 15 m (na wysokość środkowego otworu) dochodzimy do Salki Na Rozdrożu. W pobliżu otworu środkowego, w południowo-zachodniej ścianie, jest wejście do niewielkiej salki i dwóch ciasnych korytarzyków. Naprzeciw otworu środkowego, ku północy, biegnie w dół szeroki korytarz. Po kilku metrach, w zachodniej jego ścianie (po lewej), jest niski korytarzy, który doprowadza do wspomnianego wyżej jeziorka. Wracamy do Salki na Rozdrożu i idziemy dalej ku wschodowi, wykutymi w skale stopniami nad pięknie wymytym progiem skalnym, przez niewielki otwór przechodzimy do Komory Gotyckiej największej sali jaskini. Ma ona 12 m długości, 3-4 m szerokości i około 3 m wysokości. Przy końcu sali jeziorko. Ściany sali z białego, ładnie wymytego marmuru. Sala na północno-wschodnim kierunku kończy się korytarzykiem wypełnionym wodą, a na zachodnim końcu, za 2-metrowym progiem kończy się ślepym korytarzem.
Wracamy do środkowego otworu i w lewo długim, szczelinowym korytarzem, mającym w końcowej części równoległą odnogę, dochodzimy do wschodniego otworu. Mijamy go idąc dalej i po ok. 10 m dochodzimy do zawaliska. Wracamy do otworu i wychodzimy na powierzchnię.

Jaskinia powstała we wkładce czystego marmuru, częściowo na kontakcie z łupkami łyszczykowymi w serii strońskiej (Pulina 1977). Rozwój korytarzy postępował wzdłuż uwarunkowanych tektonicznie spękań i szczelin, a sal na skrzyżowaniu spękań. Dostępny obecnie fragment systemu krasowego posiada charakter horyzontalny. Jaskinia powstała w wyniku korozyjno-erozyjnego działania wód krasowych, wypełniających szczeliny i posiadających dużą siłę przepływu (Walczak 1956). Pod koniec plejstocenu nasilenie erozji doprowadziło do pogłębienia doliny, a w związku z obniżeniem koryta potoku obniżył się i poziom wód krasowych, doprowadzając do odwodnienia strefy przyotworowej jaskini (Walczak 1956). Gruz skalny na dnie największej sali dowodzi, że powstała ona przez zawalenie ścian łączących dwa korytarze.

Namulisko tworzą osady ze zwietrzałych łupków łyszczykowych z domieszką, pochodzących z powierzchniowej zwietrzeliny osadów ilastych, gruzu, nacieków i substancji organicznych. Wypełniało ono prawie całkowicie komory i korytarze jaskini. Zostało usunięte w latach 1933‑39 (Walczak 1956). Proces tworzenia namuliska przez sączącą się z powierzchni wodę występuje również współcześnie. Zawartość paleontologiczną namuliska w 1935 r. badał G. Frenzel (1936), a w 1936 L. Zotz (1937). Zawierało ono szczątki następujących gatunków zwierząt: Ursus spelaeus, Ursus arctos, Martes martes, Meles meles, Equus caballus, Bison priscus, Alces alces, Cervus elaphus, Sus scrofa, Hyaena sp., Lepus sp., Capreolus capreolus (?), Cervus sp. (prawdopodobnie elaphus), Equus sp. (z grupy E.Germanicus), Bos lub Bison sp., Arvicola sp., Microtus sp., Rhinolophus hipposideros (?), Felis silvestris (?), Megaceros sp. Ponadto w przedniej części jaskini znaleziono kości o współczesnym wyglądzie należące do lisa, borsuka, żbika lub kota domowego, psa lub wilka, jelenia, sarny, zająca, żaby trawnej i okonia. W namulisku L. Zotz znalazł także 3 wyroby z kwarcytu i węgielki limby, a w niszy skalnej czaszkę Ursus spelaeus przykrytą płytą skalną. Obok czaszki znaleziono 3 kręgi szyjne i żuchwę. Prawa część czaszki była odłupana (Kowalski 1954). W 1985 r. badania paleontologiczne prowadziła T. Wiszniowska z Uniwersytetu Wrocławskiego.

Jaskinia miała urozmaiconą szatę naciekową. Z pozostałości widać, że występowały w niej okazałe nacieki kalcytowe. Niestety, pozostawienie w okresie powojennym jaskini bez ochrony, spowodowało prawie zupełną dewastację szaty naciekowej. Zachowały się tylko niewielkie fragmenty polew ściennych. W jaskini występują jedynie wody infiltracji pionowej. Przedostają się do wnętrza z powierzchni stoku systemem spękań i zalegają w spągu tworząc większe i mniejsze jeziorka.

Według F. Paxa (Kowalski 1954) temperatura powietrza w głębi jaskini mierzona w latach 1934‑35 wahała się od +7,7° do +10,1° C przy średniej +9,1° C. W korytarzach między otworami panuje przewiew, a wilgotność jest znaczna. Światło ograniczone jest do sąsiedztwa otworów, jedynie ze środkowego otworu sięga prawie do jeziorka.

Roślinność zielona przy otworach ‑ uboga. W głębi stwierdzono grzyby Stereum hirsutum i Coryne sarcoides, a na martwych owadach prawdopodobnie Cordiceps sphaecophila. Fauna była badana przez F. Paxa i H.J. Stammera. Stwierdzono 91 gatunków zwierząt, w tym endemity Oncopodura reyersdorfensis i Niphargus tatrensis var. reyersdorfensis oraz troglobionty Troglochaetus beranecki i Niphargus arndti.W pobliżu otworów znaleziono chrząszcze: Catops fuscus, Catops fuliginosus, Choleva glauca, Choleva oblonga, Quedius mesomelinus,owady bezskrzydłe: Oncopodura reyersdorfensis, Hypogastrura sigillata, Tomocerus longicornis,wija Scutigerella immaculata,muchówki: Triphlebia antricola, Limosina racovitzei var. Microps. Szczególnie ciekawa okazała się fauna wodna w jeziorkach: nicień Mononchus macrostoma, prapierścienica trglobiontyczna Troglochaetus beranecki, oczliki Cyclops (diacyclops) olonguidus disjunctus i Echinocamptus (limnocamptus) dacicusi wcześniej wymienione studniczki (Kowalski 1954). Badania fauny współczesnej prowadził A.W. Skalski (1994).

Historia badań
Faunę współczesną w latach 1933 35 badał F. Pax, a H.J.Stammer opisał faunę wodną. Owady bezskrzydłe zebrane przez F. Paxa opracował J. Stach. W 1934 r. G. Dittrich opisał jaskinię i wykonał pierwsze fotografie. G. Frenzel w 1935 r. rozkopał namulisko znajdując kości zwierząt plejstoceńskich i współczesnych. W 1936 r. przeprowadził on systematyczne wykopaliska znajdując dalsze kości i ślady człowieka z paleolitu. Wyniki najnowszych badań paleontologicznych i geologicznych podważają dotychczasowe dowody pobytu człowieka z paleolitu w tej jaskini.
Historia eksploracji
Jaskinia była znana prawdopodobnie już w XVIII w. W 1757 r. Kahlo wspomina o jakiejś jaskini w okolicy Śnieżnika. Prawdopodobnie opis ten odnosi się do Jaskini Radochowskiej. W przewodniku po Lądku Zdroju i okolicy A. Ostrowicz (1881) pisze o pieczarach w Radochowie. Od 1933 do 1947 r. jaskinią opiekował się P. Heinrich, dawny górnik, który zajmował się przewodnictwem i pracami nad udostępnieniem zasypanych chodników.
Przed wojną jaskinię zwiedzało rocznie około 2000 osób. Tuż po wojnie jaskinia też była zwiedzana. Niestety po opuszczeniu jej przez przewodnika zbiory zniknęły, a jaskinia uległa dewastacji. Obecnie, mimo częściowej opieki i okresowego sprzątania jaskinia jest zaśmiecana i dewastowana.
Historia dokumentacji
Plany jaskini były opracowywane przez L. Zotza (1937), K.Kowalskiego (1954), W. Walczaka w 1954 r.  Opis inwentaryzacyjny opracował w 1996 r. J. Trumpus na podstawie opisów K. Kowalskiego (1954) i W. Walczaka (1956), dane i opis zostały uzupełnione i zaktualizowane w 2013 r przez A.Szynkiewicza.
Plan wg W.Walczaka.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kahlo J.G. 1757 (wzmianka o jaskini - prawdopodobnie Radochowskiej); Ostrowicz A. 1881 (opis); Stammer H.J. 1936 (opis fauny wodnej); Frenzel G. 1936 (opis znalezionych w namulisku kości); Pax F. 1936a (dzieje jaskini, jej opis i plan, opis mikroklimatu i fauny współczesnej); Stach J. 1936 (opis Oncopodura reyersdorfensis); Frenzel G. 1937 (opis fauny owadów bezskrzydłych); Pax F. 1937 (wzmianka o ssakach współczesnych i kopalnych); Zotz L. 1937 (opis wykopalisk, ryc. znalezisk); Zotz L. 1937a (opis i fot. czaszki niedźwiedzia jaskiniowego jako dowodu kultu niedźwiedzia w paleolicie); Dittrich G. 1938 (wymienia); Dittrich G. 1939 (wymienia); Geschwendt F. 1939 (wzm. o śladach paleolitu); Sokołowski K. 1939 (rewizja oznaczeń chrząszczy z rodziny catopidae); Stach J. 1939 (wzm. o owadach bezskrzydłych); Zotz L. 1939 (opis jaskini i poszukiwań oraz znalezionych kości i zabytków); Stach J. 1945 (wymienia z jaskini troglobiotycznego owada bezskrzydłego Arrhopalites bifidus); Stach J. 1947 (opis reliktowego owada bezskrzydłego znalezionego w jaskini); Sawicki L. 1948 (wzmianka); Klimaszewski M. 1949 (opis); Kostrzewski J. 1949 (wzm. o paleolicie); Stach J. 1949a (wzm. o owadach bezskrzydłych); Stach J. 1951 (wzm. o faunie owadów bezskrzydłych); Wojciechowski J. 1951 (wzmianka); Kowalski K. 1954 (plan i opis, literatura); Kowalski K. 1960 (opis fauny); Walczak W. 1956 (opis, plan, literatura); Walczak W. 1958 (opis); Walczak W. 1960 (wymienia); Walczak W. 1968 (wzmiankuje); Pulina M. 1977 (wzmiankuje); Bieroński J. i in. 1985 (wyniki badań paleontologicznych); Skalski A. 1994 (wzmiankuje); Jaskinie Sudetów 1996 (plan i opis inwentarzowypod nr S-3.1); Rogala W. 1998a,c,e (wzmiankowana, opis); Wojtoń A. 1988 (dane morfometryczne, opis);Buczyński S., Rzońca B. 2003 (wzmiankuje); Rogala W., Wojtoń A. 2003 (wzmiankowana); Rzońca B. i in. 2004, 2005 (wymieniają); Bieroński J. i in. 2007a,b,e,f,g (wzmiankowana, fauna kopalna); Buczyński S., Rzońca B. 2007 (wzmiankowana); Dumnicka E. 2007 (fauna wodna); Rzońca B., Buczyński S. 2007a,b,c (wzmiankowana); Buczyński S., Rzońca B. 2009 (wzmiankowana); Wiśniewski A. i in. 2009 (wzmiankowana, fauna kopalna); Wojtoń A. 2013 (wymienia, podaje długość).
Materialy archiwalne
Pulina M. 1964 (opis i plan); Kos B. 1978 (opis środowiska przyrodniczego).
Autorzy opracowania Jan Trumpus
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2014
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie