Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Schron w Małym Reglu
Inne nazwy
Nr inwentarzowy T.B-09.17
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°52′20,50″, φ: 49°16′11,70″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu WSW
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1039
Wysokość względna [m] 105
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
4,50
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Kościeliska, w zachodnim zboczu Małego Regla.
Opis drogi dojścia do otworu
Schron znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Drogą wiodącą dnem Doliny Kościeliskiej docieramy około 200 m za Bramę Kantaka, za pierwszy boczny żleb, następnie skręcamy na lewo i idziemy przez las wprost do góry. Wkrótce spostrzegamy niską skalistą grzędę, która zaczyna się poniżej Niżniego Stanikowego Siodła i opada ku WSW. Percią biegnącą pod grzędą wznosimy się jeszcze nieco na prawo do otworu położonego u podnóża skałek, pod korzeniem świerka. Przed otworem widać nasyp z gruzu wapiennego i gleby. Jaskinia jest zasypywana przez obrywy ze spękanej ściany zbrekcjonowanych wapieni i namywanie materiału z nasypu. Dojście i zwiedzanie bez trudności; bardzo ciasno.
Opis jaskini

ntwór ma 2,5 m szerokości i 0,35 m wysokości, leży w nim duża wanta. Prowadzi do niezwykle niskiej (0,25 m wysokości) lecz szerokiej na ponad 2,5 m komórki, rozdzielającej się na dwie szerokie lecz równie niskie odnogi, z których lewa sięga najdalej w głąb skały, na 4,5 m od otworu.

Schron powstał w zbrekcjonowanych, szarych i różowych wapieniach krynoidowych serii reglowej, miejscami skrzemionkowanych.
Wg Uchmana i in. 2003 są to wapienie dolnej jury (?lotaryng, karyks-domer) łuski Bramy Kantaka, należące do jednostki choczańskiej (Grabowski,1967, Uchman,1989). Jaskinia znajduje się bardzo blisko lub w spągu nasunięcia jednostki choczańskiej na kredowe margle jednostki kriżniańskiej. Genezę jej należy wiązać z lokalnym przepływem po stropie margli stanowiących nieprzepuszczalny ekran dla wód krasowych. Schron został przemodelowany przez procesy wietrzenia mechanicznego zachodzące w strefie wietrzenia.
Na spękanym stropie i ścianach widać ślady mycia, występuje też nieco mleka wapiennego. Namulisko tworzy ciemnoczerwona glina, gleba i gruz wapienny. Na osadach występują szczątki roślinne (drewno, liście) oraz liczne kości subfosylne, niektóre stosunkowo świeże (m.in. jelenia i gryzoni).

Schron podczas dokumentowania był suchy lecz wilgotność zależy tu od warunków atmosferycznych. Światło rozproszone dociera do około 3 m. Przy otworze oplecionym korzeniami świerka występują nieliczne rośliny kwiatowe, paprocie, mchy, głębiej niewielka ilość glonów i wątrobowców. Uchman i in. 2003 stwierdzają występowanie w otworze glonów, wątrobowców (Plagiochila porelloides), mchów (Fissidens dubius i Plagiomnium sp.) – oznaczenia Ryszarda Ohyry oraz paproci (Asplenium trichomanes).

W jaskini zaobserwowano (31.12.1994 r.) motyle Scoliopteryx libatryx. Podczas ostatniego dokumentowania (2.09. 2013 r.) oprócz tych motyli zauważono też Triphosa dubitata oraz pająki Meta menardi, muchówki i inne owady. Uchman i in. 2003 wymieniają ponadto muszle ślimaków Arianta arbustorum (oznaczyła Ewa Stworzewicz).

Historia badań

Badania geologiczne prowadził w 1986 A. Uchman

Historia eksploracji

Schron prawdopodobnie znany był od dawna i rozkopywany, o czym świadczy nasyp przed otworem. W 1986 r. zlokalizował go Alfred Uchman podczas terenowych badań geologicznych. W dniu 31.12.1994 r. M. Gradziński przy współpracy B. Michalskiej i S. Zagórskiego zinwentaryzowali obiekt lecz zagubiono notatki. W późniejszym okresie otwór został częściowo zablokowany przez obryw bloków wapiennych ze skałki nad nim.

Historia dokumentacji

Ponownie plan i opis wykonał M. Gradziński przy współpracy J. Baryły, R. Jach, B. Michalskiej i P. Wojasa w dniu 31.12.2002 r. (Uchman A. i in. 2003).
W dniu 2.09.2013 r. I. Luty przy współpracy osoby towarzyszącej sporządziła dokumentację schronu po uprzednim udrożnieniu otworu, który był prawie całkowicie zamknięty osuwającym się z nasypu i zbocza materiałem gliniasto-gruzowym. Pomiary położenia otworu wykonano przy użyciu GPS Garmin eTrex Vista HCx, a schronu – przyrządu suunto tandem i taśmy mierniczej.
Plan opracowała I. Luty.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Grabowski P. 1967 (budowa geologiczna okolicy); Uchman A. 1989 (budowa geologiczna okolicy); Uchman A., Baryła J., Gradziński M. 2003 (dane morfometryczne, plan, opis, obserwacje naukowe); Jaskinie TPN 2016 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2014
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie