Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia w Obłazowej
Inne nazwy
Nr inwentarzowy P-02.01
Region Pieniny
Współrzędne WGS84 λ: 20°07′33,14″, φ: 49°25′43,00″
Gmina Nowy Targ (gm. wiejska)
Powiat nowotarski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Rezerwat przyrody Przełom Białki pod Krempachami
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu S
Pozostałe otwory 2 - ku górze; 3 - ku NW
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 631
Wysokość względna [m] 7
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 5
Deniwelacja [m] 5
Długość [m]
w tym szacowane [m]
11
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Skalice Podhalańskie - Obłazowa Skała, Obszar Natura 2000 - Dolina Białki, Stanowisko Geoturystyczne
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się w SW zboczu Obłazowej Skały (670 m n.p.m.), u jej podnóża tuż obok ścieżki okalającej skałę. Z centrum Nowej Białej kierujemy się ulicą Obłazową na WS, po około 2 kilometrach dochodzimy do Obłazowej Skały. Do Jaskini najdogodniej dość obchodząc od zachodu Obłazową Skałę. Podchodzimy do północnego zbocza skały gdzie natrafiany na ścieżkę którą kierujemy się na W lekko pod górę, ścieżka obchodząc skałę zmienia kierunek na SW. U W podnóża skały natrafiamy na skrzyżowanie ścieżek, idziemy prosto na S lekko w dół. Po około 20 metrach ścieżka kolejny raz rozgałęzia się, lekko w górę na E do NW otworu około 15 m. Do pierwszego południowego otworu idziemy prosto na SSE około 30 m. Pod południowym otworem jaskini obie ścieżki łączą się.
Opis jaskini

Załączony plan przedstawia stan sprzed ostatnich wykopalisk. Plan uzupełniono o lokalizację dwu otworów niedostępnych dla ludzi, opis uzupełniono o nową długość i deniwelację. W przyszłości prace archeologiczne z pewnością przemodelują wnętrze jaskini warto więc zachować plan sprzed większych przeobrażeń. Długość jaskini z załączonego planu to 11,1 m, deniwelacja +5,1 m. Do jaskini najdogodniej wejść przez pierwszy otwór wysokości 2,9 m, szerokości 2,5 m. Nad otworem charakterystyczne trójkątne okno skalne, które było jedynym otworem przed rozpoczęciem prac wykopaliskowych. Wspomniane okno skalne zostało wykute w latach dwudziestych XX wieku (Valde-Nowak, 2015). Niższy naturalny otwór był zasypany (Kowalski, 1954).

Jaskinię tworzy komora o szerokości do 5 m, wysokości do 3,5 m, długości około 9 m, posiadająca niewielką odnogę ku SE gdzie znajduje się nowo odsłonięty niedostępny otwór. Główny ciąg prowadzi do nowo odkopanego trzeciego NW otworu. W tym miejscu przed wykopaliskami istniał niewielki okap, którego spąg stanowił korek utworzony przez materiał naniesiony przez wody Białki. W pochylonej pod kątem 60°, ścianie jaskini znajduje się zbyt ciasny, wysoko zawieszony otwór o ekspozycji ku SW.

Jaskinia utworzona w czerwonych bulastych wapieniach serii czorsztyńskiej (Birkenmajer, 1958).

Jaskinia rozwinięta na przebiegu powierzchni międzyławicowych jak podaje Baryła „(196/60)” (Baryła, 1997). Jaskinia rozszerza się w kierunku równoległym do biegu warstw. Pustka powstała prawdopodobnie przez wymycie wodami Białki materiału z rozszerzonych powierzchni międzyławicowych, gdy rzeka płynęła na wyższym poziomie (Birkenmajer, 1958). Osady wypełniające jaskinię zostały zdeponowane w jej wnętrzu przez trzeci, NW otwór, który odkopano w sezonie wykopaliskowym 2009-2016. Jaskinia miała kontakt z wodami Białki w czasie zlodowacenia Wisły (Madeyska, 1991). W południowej ścianie koło ciasnego korytarzyka do powierzchni, są widoczne cztery amonity, największy o średnicy 30 cm. Pod drugim otworem w ścianie amonit o średnicy 17 cm.

Jaskinia w części przyotworowej widna, światło rozproszone dociera do wszystkich jej części.

Jaskinia w całości znajduje się pod wpływem zewnętrznych czynników atmosferycznych. W zimie jest silnie wymrażana. Po opadach wnętrze jest mokre. Po przeprowadzeniu prac wzmacniających strop przesiąkanie wód opadowych znacznie się zmniejszyło. Woda deszczowa dostaje się do wnętrza licznymi otworami. W grudniu 2005 roku zaobserwowano liczne sople zwisające ze szczelin w stropie. Temperatura wewnątrz jaskini równa zewnętrznej -0,5°C (2020 12 20). W zależności od panujących warunków atmosferycznych odczuwalny przewiew. W dolnym pierwszym otworze 0,4-0,6 m/s; w górnym czwartym otworze 1,0-1,2 m/s.

Namulisko w jaskini zostało rozkopane i przebadane podczas prac archeologicznych (Valde-Nowak, 1995, 2018). Podczas pomiarów (maj, czerwiec 2007) na spągu nieliczne szczątki kostne, guano nietoperzy pod szczelinami w stropie w centralnej części jaskini oraz pod wtedy nie odkopanym otworem czwartym. W grudniu 2020 roku zaobserwowano liczne szczątki kostne scementowane polewą kalcytową w okolicy niedostępnego otworu pod przewieszoną ścianą, w stropie wnęki pod otworem i na spągu.

Jak podaje Baryła „Na ścianie za otworem wejściowym, dodatkowo oświetlonej przez trójkątny otwór w stropie, występują następujące rośliny kwiatowe: Campanula sp., Cardaminopsis arenosa, Galium sp., Festuca pallens, Lotus corniculatus, Melica nutans, M. transsilvanica, Mycelis muralis i krzew oraz paprocie – Asplenium ruta-muraria i Cystopteris fragilis. Głębiej sięgają glony, porosty (np. Lepraria sp.) oraz mchy – Ceratodon purpureus, Didymodon vinealis i Gymnostomum aeruginosum” (Baryła, 1997). W okapie nad trzecim, NW otworem w szczelinach paproć zanokcica murowa, glony, mchy, roślinność naskalna. Na spągu pod okapem czwartego otworu roślinność zielna.
Faunę reprezentują nietoperze, latem: nocki rude i gacki brunatne, zimą obserwowany zimnolubny mroczek pozłocisty (Gubała; Piksa, 2012). Jak podaje Baryła „Wewnątrz jaskini obserwowano nieliczne pająki (Meta menardi), motyla rusałkę pawika (Vanessa io), a także pojedyncze muchy i komary (10.08.1996 r.)” (Baryła, 1997). Na spągu w miejscu trzeciego, NW otworu występowały duże ilości muszli ślimaków, obecnie w okapie w szczelinach pająki, komary, muchy, kokony pająków.
Lokalnie słabo wykształcony naciek grzybkowy, widoczny pod niedostępnym otworem oraz w niewielkiej wnęce w środowej części NE ściany.

W 2007 roku w jaskini przeprowadzono prace zabezpieczające (Debkowski i in, 2008). Obecnie w NW części jaskini znajdują się dwie belki rozpierające stropowe płyty wapienne. W jaskini oraz na zewnątrz widoczne są liczne końcówki kotew górniczych, wzmacniających rozwarstwiony górotwór (długości do 3m). Szczeliny między płytami wypełniono klejem cementowym, którego wylany nadmiar można zaobserwować w kilku miejscach. Zapewne w późniejszym czasie kilka ze szczelin wypełniono pianką budowlaną. Obecnie w jaskini w centralnej części znajdują się worki z ziemią które mają zabezpieczać wykopy badawcze. Worki zabezpieczające wykop znajdują się również w okolicy górnego trzeciego otworu.

Historia badań

W jaskini prowadzono prace wykopaliskowe i gruntowne badania archeologiczne, paleontologiczne i geologiczne (1985 – 1992; 1995; 2009-2016). W wyniku ostatnich prac odkopano otwór trzeci oraz niedostępną szczelinę ku SE jaskini. Wyniki prac są sukcesywnie publikowane (Valde-Nowak, 1995; 2008; 2018).

Historia eksploracji

Otwór jaskini zaznaczony na mapie geologicznej pienińskiego pasa skałkowego (Ark. 4) oraz na mapach w publikacji Grodzińskiej (1979). Jest także przedstawiona w przewodniku geologicznym (Birkenmajer, 1958, 1979) oraz w przewodnikach turystycznych (Nyka, 1995).

Historia dokumentacji

Jaskinia po raz pierwszy zinwentaryzowana przez Kowalskiego (1954). Ponowną inwentaryzację Jaskini w Obłazowej oraz jej pomiary przeprowadzono 10.08.1996 r. (A. Amirowicz, J. Baryła), uaktualnił J. Baryła (2009 r.). Ówczesny plan opracował A. Amirowicz.

Pomiar wykonał w maju i czerwcu 2007 roku A. Kapturkiewicz.
Plan opracował A. Kapturkiewicz. Uzupełniające obserwacje wykonano 20 grudnia 2020 roku.

 

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kowalski K. 1954 (opis inwentarzowy, plan ); Birkenmajer K. 1958, 1979 (wzmiankuje w przewodniku geologicznym po pienińskim pasie skałkowym); Mapa geologiczna pienińskiego pasa skałkowego 1965 (lokalizacja); Grodzińska K. 1979 (lokalizacja na mapie); Valde-Nowak P., Nadachowski A., Wolsan M. 1987 (bumerang z ciosu mamuta); Valde-Nowak P. 1990, 2000 (bumerang z paleolitu); Madeyska T. 1991 (sedymenty J. Obłazowej); Nadachowski A., i in. 1993 (późnopleistoceńska fauna kręgowców ze stanowiska Obłazowa 2); Nyka J. 1995 (informacja o jaskini); Valde-Nowak P., Madeyska T., Nadachowski A. 1995 (osadnictwo, sedymentacja, fauna kopalna); Madeyska T. 2003 (korelacja między osadami jaskini a historią rozwoju doliny Białki i zmianami środowiskowymi); Valde-Nowak P., Nadachowski A., Madeyska T. 2003 (paleośrodowisko, stratygrafia, aktywność ludzka w J. Obłazowej); Nadachowski A. i in. 2003 (paleoekologiczna rekonstrukcja na podstawie subfosylnych szczątków kręgowców); Debkowski i in. 2008 (zabezpieczenie Jaskini w Obłazowej); Valde-Nowak P. 2008 (prehistoryczny człowiek i jego działalność); Gubała W.J, Piksa K. 2012 (fauna nietoperzy w J. Obłazowej); Lougas L., Wojtal P., Wilczyński J., Stefaniak K. 2013 (kości ryb w osadach jaskini); Valde-Nowak P., Nadachowski A. 2014 (warunki środowiskowe dla neandertalczyka w J. Obłazowej); Trinkaus E., i in. 2014 (znalezisko ludzkiego paliczka); Valde-Nowak P. 2015 (muszla conusa, ślad ludu pawlowskiego); Nadachowski A., Valde-Novak P. 2015 (nowe stanowisko kości zwierząt późnopleistoceńskich na Podhalu); Valde-Novak P., Kraszewska A., Cieśla M. 2017 (figurka magdaleńska z J. Obłazowej); Valde-Nowak P. i in. 2018 (późnomagdaleńskie obozowisko w schronisku w Obłazowej Skale); Valde-Nowak P. i in. 2019 (nowe dane z prehistorii okolic J. Obłazowej); Baryła J. i in. 2019a (plan, parametry, krótko omówiona); Baryła J. i in. 2019b (wymienia, lokalizacja na mapie); Valde-Nowak P. i in. 2019 (geneza jaskini, sedymenty, streszczenie odkryć archeologicznych).
Materialy archiwalne
Baryła J. 1997 (opis inwentarzowy i plan)
Autorzy opracowania Adam Kapturkiewicz
Redakcja Adam Polonius
Stan na rok 2020
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki otwór 1 i 2 Podgląd grafiki otwór 3 Podgląd grafiki plan i przekrój
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie