Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia w Dziurowej Skale |
Inne nazwy | Dziura w Dursztynie, Jaskinia za Piekiełkiem |
Nr inwentarzowy | P-02.14 |
Region | Pieniny |
Współrzędne WGS84 | λ: 20°11′25,57″, φ: 49°25′16,00″ |
Gmina | Nowy Targ (gm. wiejska) |
Powiat | nowotarski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Prywatny | Południowomałopolski Obszar Chronionego Krajobrazu |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 735 |
Wysokość względna [m] | 70 |
Głębokość [m] | 17,50 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 17,50 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
70
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Skalice Spiskie, Dziurowa Skała (Sosnowa Skała) |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się w południowej, podszczytowej partii Dziurowej Skały (748,2 m n.p.m.). Birkenmajer (1955, 1968, 1979) określa to wzniesienie nazwą Dziurowa Skała, natomiast Nyka (1995) używa dla niego nazwy Sosnowa Skała.
Otwór jaskini jest usytuowany na stoku w lesie, poniżej zachodniego grzbietu (grani) Dziurowej Skały, ok. 50 m od jej wierzchołka.
|
Opis jaskini |
Poniżej studzienki wejściowej, dno wstępnego korytarza urywa się przewieszonym uskokiem, na wysokości którego można przetrawersować szeroką zapieraczką (II) skośnie w dół, do niżej położonych partii. Wejście do najniższych części jaskini prowadzi przez wąski korytarzyk, mający na odcinku ok. 2 m charakter zacisku. Poniżej korytarz opada w dół 2,5 metrowym progiem (w skali I). Niektóre partie jaskini są ciasne. Jaskinia wytworzyła się w białych wapieniach krynoidowych należących do wapienia ze Smolegowej jednostki czorsztyńskiej. Powstała na skutek grawitacyjnego rozszerzenia szczeliny tektonicznej, do której przebiegu nawiązuje swym rozwinięciem. Na ścianach nie widać śladów korozyjnego działania wody. Z kolei obecność polew naciekowych, m.in. świadczy o rozpuszczaniu skały przez wodę, ale jak się wydaje, proces ten nie miał istotniejszego znaczenia dla powstania jaskini. W jaskini spotyka się nacieki z kożuchowej odmiany mleka wapiennego oraz niewielkiej miąższości twarde polewy naciekowe. Namulisko pod otworem jest humusowe, głębiej gliniaste, ale głównie dno jaskini pokrywa gruz wapienny. W niższych partiach jest dość wilgotno, a miejscami zalega cienka warstwa lepkiego błota. W głębi jaskini jest całkowicie ciemno. Ściany studzienki wejściowej pokrywają glony, porosty oraz mchy - Eurhynchium pulchellum, Fissidens dubius, Plagiomnium rostratum i Thamnobryum alopecurum. W partiach wstępnych dość liczne są pająki (Meta menardi); stwierdzono także ich kokony. W dniu 22.09.1996 r., w godzinach przedpołudniowych, przebywało w jaskini 10 nietoperzy (z rodziny mroczkowatych), zawieszonych na stropie w kopule nietoperzy (nazwy tej użył K. Birkenmajer, który 19.10.1954 r. obserwował tam 2 wiszące nietoperze). |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia, pod nazwą Dziura, jest od dawna znana mieszkańcom Dursztyna. Pierwszy jej opis, plan i przekrój został opublikowany przez Birkenmajera (1955), a następnie, w skróconej formie, w r. 1968 i obejmował partie do zacisku. Udokumentowane (opis i przekrój) przejście dolnych partii jaskini zostało dokonane 20.09.1962 r. przez J. Bobę i A. Kopańskiego (Kopański, 1963). Użyto wówczas po raz pierwszy nazwy - Jaskinia w Dziurowej Skale. Ponownie jaskinia została odkryta i określona nazwą - Jaskinia za Piekiełkiem w sierpniu 1986 r. (Zakrzewicz ok. 1995). |
Historia dokumentacji |
Pierwszy jej opis, plan i przekrój został opublikowany przez Birkenmajera (1955), a następnie, w skróconej formie, w r. 1968 i obejmował partie do zacisku. Udokumentowana została następnie (plan) w sierpniu 1986 r. (Zakrzewicz, ok. r. 1995). Otwór jaskini jest zaznaczony na Mapie geologicznej pienińskiego pasa skałkowego, ark. 15, opracowanej przez K. Birkenmajera w 1958 r. Jaskinia została zinwentaryzowana i pomierzona 22.09.1996 r. (A. Amirowicz, J. Baryła i W. Stefański), uaktualnił J. Baryła (2009 r.). Plan i przekrój opracował A. Amirowicz.
|
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Birkenmajer K. 1955, 1968, 1979 (wzmiankuje), Kopański A. (1963), Mapa geologiczna pienińskiego pasa skałkowego. Ark. 15 (lokalizacja), Nyka J. 1995 (wymienia), Zakrzewicz J.,[ 1995?] (krótki opis); Gubała W.J., Piksa K. 2012 (nietoperze w jaskini); Baryła J. i in. 2019a (plan, przekrój, krótko omówiona); Baryła J. i in. 2019b (wymienia, lokalizacja na mapie).
|
Materialy archiwalne |
Baryła J. 1997 (opis inwentarzowy i plan).
|
Autorzy opracowania | Janusz Baryła |
Redakcja | Adam Polonius |
Stan na rok | 2020 |
Grafika, zdjęcia | plan przekrój |