Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Dmuchawa |
Inne nazwy | Dziura Wiatru |
Nr inwentarzowy | T.D-05.14 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°49′15,60″, φ: 49°14′46,00″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NW |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1300 |
Wysokość względna [m] | 295 |
Głębokość [m] | 17,50 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 17,50 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
130
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Chochołowska, na prawym orograficznie zboczu Doliny Chochołowskiej, w Dudzińcu. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego - dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Dnem Doliny Chochołowskiej docieramy w okolice otworu Dziury nad Potokiem T.D-05.01 (około 200 m za odgałęzienie Ścieżki nad Reglami). Stąd skręcamy na lewo i podchodzimy nieznakowaną, zwykle zarośniętą ścieżką, wiodącą rozległym żlebem w Dudziniec. Przy pierwszym, niewyraźnym rozwidleniu dolnej części tego żlebu, idziemy jego główną gałęzią, nieco na prawo ku S, a przy drugim rozwidleniu skręcamy na lewo do góry, do trawiastego, stromo wznoszącego się, bocznego żlebu. Podchodzimy nim ponad 250 m aż nieco powyżej poziomu szczytu dużej turni położonej po lewej (północnej) stronie żlebu, najbliżej jego osi. Po prawej (S) stronie żlebu widać małe skałki w lesie, a na wprost, wyżej - mały prożek. Skręcamy tu na prawo i niewyraźną percią wiodącą przez las ponad skałkami docieramy po około 40 m do stromego wąskiego żlebiku rozwiniętego na szczelinie przecinającej zbocze (biegnie ona ku SE). Wspinamy się nim kilkanaście metrów i trafiamy na poszukiwany otwór położony na półce, niewidoczny z daleka. Dojście łatwe, zwiedzanie bardzo trudne, uciążliwe, niezwykle ciasno.
|
Opis jaskini |
Otwór jest szczelinowy, ciasny, skierowany w dół (zaraz za nim szczelina ma 0,2 m szerokości). Opis wg Nowaka (2008c): Z przyotworowej półki w dół prowadzi ciasna, zaciskowa szczelina. Po kilku metrach zjazdu stajemy na półce. Wstecz prowadzi ciasna ślepa studzienka. Z tej samej półki można dalej zjechać do kolejnej i połączenia z głębszą częścią jaskini (zacisk) lub trawersować wzdłuż uskoku szczeliny nad próg i zjechać do gruzowego spągu. Dalej trawersujemy ok. 20 m mijając trzy kolejne obniżenia szczeliny, najgłębsze z nich schodzi na głębokość 17,5 m. Dalej szczelina zwęża się, a strop obniża. W górę prowadzi korytarzyk, który po kilkunastu metrach łączy się z dolnym, ciaśniejszym i zwykle zalodzonym wariantem. Za połączeniem szczelina dostępna jest jeszcze kilka metrów, gdzie zatrzymuje nas Zacisk Renarda. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Otwór odkrył z końcem sierpnia 1966 r. A. Żuchowski z późniejszego KW Szczecin wraz z A. Kopańskim z STJ KW Katowice i H. Gorszczyńskim (wg Wiśniewskiego 1989c). Zwrócili oni uwagę na wypływ zimnego powietrza z zagruzowanej szczeliny zapłyniętej lodem i po trzech dniach pracy odgruzowali ją. Wiosną i we wrześniu 1967 r. zespół ten kontynuował oczyszczenie szczeliny zakończone osiągnięciem zalodzonej wówczas półki na głębokości 5 lub 10 m. Po odnalezieniu otworu przez W. Wiśniewskiego dalszą eksplorację podjął w dniu 31.12.1989 r. zespół w składzie: A. Ciszewski, E. Wójcik, Cz. Dąbrowski, W.W. Wiśniewski oraz R. Stachnik. Wówczas R. Stachnik zszedł do dna wstępnej szczeliny i pokonał ją na długości 30 m. Eksplorację kontynuował następnego dnia, wykonał też pomiary liną i określił długość jaskini na 60 m, a głębokość na 15 m. Podczas następnych akcji R. Stachnik i Z. Rysiecki dotarli do końcowego zacisku, który udało się pokonać tylko R. Stachnikowi. Stwierdził on brak kontynuacji ciągu, a długość jaskini wg eksploratorów wzrosła do 120 m. Kolejne próby przedostania się dalej prowadzono od listopada 2002 r. do listopada 2008 r. W działaniach tych brali udział: A. Ciszewski, E. Wójcik, J. Nowak (Ślusarczyk), J. Nowak, T. Snopkiewiocz, S. Gołosz, R. Góralczyk. W dniu 15.11. 2008 r. J. Nowak i R. Góralczyk przeprowadzili pomiary jaskini, a jej plan i przekrój opracował J. Nowak, na przekroju zaznaczając minimalny stwierdzony stan lodu. |
Historia dokumentacji |
Pierwszą informację o opisywanym obiekcie zamieścili Koisar i Parma (1971) pod nazwą Dmuchawa. Zawarli w niej niezbyt precyzyjną charakterystykę jaskini na podstawie informacji od odkrywców, uwagi o lodzie oraz przypuszczenie o połączeniu z wyżej położonym systemem jaskiniowym. Odkrywcy pragnęli mieć w Tatrach miejsce nie znane innym, co spowodowało narastanie mitu jaskini widma, o której wszyscy słyszeli, ale nikt nie widział. Żuchowski (1977) opublikował opis dojścia oraz odkrycia nie wymieniając nazw, a samą jaskinię zakamuflował pod nazwą Dziura Wiatru, której długo nikt nie wiązał z Dmuchawą. Bezskutecznie poszukiwali otworu Ch. Parma, zespół OW PTPNoZ, W. Siarzewski, grotołazi krakowscy i poznańscy. Snuto marzenia, że może być on wylotem Bańdziocha Kominiarskiego. Nie mogąc odnaleźć właściwego otworu, zaczęto używać błędnie nazwy Dmuchawa dla położonego niedaleko Schronu w Dudzińcu i Jaskini w Dudzińcu. Borowiec i in. (1977, 1978) zamieścili dane morfometryczne w wykazie jaskiń Tatr. Siarzewski (1978) opisując zjawiska lodowe podał charakterystykę jaskini za publikacją Koisara i Parmy. Kardaś (1983a - mat. arch.) na podstawie doniesień Parmy (mat. arch.) oraz danych z literatury podał błędną lokalizację i opis zawierający informacje dotyczące zarówno Dmuchawy, jak i Schronu w Dudzińcu, do którego Siarzewski odniósł mylnie nazwę Dmuchawa. Gradziński i in. (1985 a) zamieścili dane morfometryczne oraz błędną lokalizację na mapie Atlasu TPN, a Wiśniewski (1988) - dane morfometryczne w spisie jaskiń Kominiarskiego Wierchu. Wiśniewski (1989c) oprócz charakterystyki szczeliny omówił historię odkrycia i początków eksploracji, wzmiankę o odnalezieniu przez niego właściwego otworu Dmuchawy, dokonał też przeglądu publikacji o jaskini, a w następnym artykule (Wiśniewski 1989d) opowiedział o eksploracji na przełomie 1989/1990 r. Siarzewski (1994) zamieścił uwagi o lodzie i jego formach, zaliczając Dmuchawę do kategorii jaskiń lodowych jednootworowych. Plan, przekrój, opis jaskini i jej eksploracji oraz fotografie okolic otworu i wnętrza szczeliny opublikował Nowak (2008d). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Koisar B., Parma Ch. 1971 (charakterystyka jaskini na podstawie informacji od odkrywców, uwagi o lodzie, przypuszczenie o połączeniu z wyżej położonym systemem jaskiniowym); Żuchowski A. 1977 (opis dojścia oraz odkrycia, przeprowadzonych prac eksploracyjnych pod nazwą Dziura Wiatru); Borowiec W. i in. 1977, 1978 (dane morfometryczne w wykazie jaskiń Tatr); Siarzewski W. 1978 (charakterystyka jaskini, uwagi o lodzie); Gradziński R. i in. 1985 a (dane morfometryczne, błędna lokalizacja na mapie); Wiśniewski W.W. 1988 (dane morfometryczne w spisie jaskiń Kominiarskiego Wierchu); Wiśniewski W.W. 1989c (historia odkrycia i początków eksploracji, przegląd publikacji, informacja o odnalezieniu otworu); Wiśniewski W.W. 1989d (o eksploracji na przełomie 1989/1990 r.); Jaskinie TPN 1991 (dane morfometryczne, wzmianka o próbach odszukania otworu); Siarzewski W. 1994 (uwagi o lodzie, niektóre dane morfometryczne); Nowak J. 2008d (plan i przekrój, opis, fotografie); Jaskinie TPN 2016 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Parma Ch. 1976 (dane ustne i materiały niepublikowane o położeniu, wnętrzu jaskini oraz lodzie uzyskane od odkrywców, przekazane ok. 1976 r.); Kardaś R. M. 1983a (błędna lokalizacja i opis zawierający informacje dotyczące zarówno Dmuchawy, jak i Schronu w Dudzińcu, do którego Siarzewski odniósł mylnie nazwę Dmuchawa).
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2014 |
Grafika, zdjęcia |
![]() ![]() |