Od głównej asfaltowej drogi w Skorocicach (w kierunku Buska) idziemy droga polną w kierunku północno-wschodnim w stronę rezerwatu. Po około 70 m droga ta przechodzi w naturalny rygiel skalny zwany Wysoką Drogą dzielący górną część Doliny Skorocickiej od dolnej. Po przejściu około 140 m (licząc od drogi asfaltowej) mijamy po lewej stronie furtkę i napotykamy na głębokie zagłębienie. Jego dnem płynie Potok Skorocicki wypływając z południowego otworu Jaskini Dzwonów i wpływając do północnego otworu Jaskini Skorocickiej, położonego w południowej części zagłębienia. Pozostałe otwory jaskini (2 i 3) zlokalizowane są na południe od otworu północnego w lewym zboczu Doliny Skorocickiej. Dojście bez trudności. Jedynie zejście na dno zagłębienia nieco trudne (ślisko po deszczu). Zwiedzanie głównego korytarza jaskini bez większych trudności. Penetrację utrudnia nieco Potok Skorocicki płynący dnem jaskini. Zwiedzanie bocznych ciasnych ciągów utrudnione. Dostęp do jaskini możliwy po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Konserwatora Przyrody w Kielcach.

Jaskinia posiada trzy naturalne otwory. Pierwszy jest bardzo obszerny, o szerokości 10 m i wysokości dochodzącej do 6 m. Drugi otwór ma wymiary 5x5 m, natomiast trzeci otwór ma szerokość 26 m i wysokość 4,5 m.

Zaraz za pierwszym otworem rozciąga się obszerny korytarz o szerokości i wysokości dochodzącej do 5 m i gliniastym dnie. Po około 20 m korytarz rozszerza się do 10 m, spod wschodniej ściany wypływa Potok Skorocicki i dalej płynie dnem korytarza. Po dalszych 10 m korytarz zwęża się do około 4 m, a przy obu ścianach pojawiają się wyraźne półki skalne, ciągnące się aż do drugiego otworu. We wschodniej części tego fragmentu jaskini znajduje wejścia do bocznych, błotnistych korytarzyków, o łącznej długości kilkudziesięciu metrów. Po kolejnych 30 m korytarz doprowadza do środkowego (drugiego) otworu.

Dalszy odcinek jaskini, prowadzący do trzeciego otworu tworzy korytarz znacznie niższy od poprzedniego. Jego szerokość nie przekracza 5 m i dopiero po kilkudziesięciu metrach przechodzi w szerszy, zawaliskowy fragment o dnie pokrytym dużymi blokami skalnymi. Doprowadza on do obszernego, trzeciego otworu. Na całym tym odcinku dnem korytarza płynie, meandrując, Potok Skorocicki. W rejonie trzeciego otworu wcina się on w skalną ścianę, tworząc wyraźne podcięcie, następnie wypływa z otworu obok efektownego, gipsowego ostańca.

Głównym elementem jaskini jest obszerny tunel stanowiący podziemny przepływ cieku wodnego, z niezbyt licznymi, bocznymi korytarzami. Tunel podzielony jest otworami na dwa odcinki. Wyższy, północny odcinek tunelu (między otworami 1 i 2) rozwinięty jest w obrębie gipsów szkieletowych. W spągowej części tych gipsów występują soczewki drobnokrystalicznych gipsów alabastrowych i laminowanych pakietu tzw. "muraw selenitowych". Ten odcinek tunelu jest wysoki, zaznaczają się w nim wyraźnie dwa etapy wcinania się koryta potoku (por. Głazek 1993). Miejscami ma charakter zawaliskowy.

Przy otworach 2 i 3 w dnie i ścianach jaskini pojawiają się niżej występujące gipsy szklicowe. Dolny, południowy odcinek tunelu rozwinięty jest częściowo w nich. Odchodzą od niego ciasne, boczne kanały krasowe. Fragmenty korytarza i kanałów bocznych, utworzone w gipsach szklicowych są niższe i w zasadzie pozbawione zawalisk. Do ciekawszych elementów rzeźby krasowej ścian jaskini należą:

W wielu miejscach jaskini obserwuje się wtórne formy gipsowe na ścianach. W części środkowej północnego odcinka tunelu i w obrębie rozwiniętych tu bocznych kanałów a także w korytarzu przy południowym otworze jaskini skalne ściany pokryte są "krzaczkowatymi", rzadziej "graniastymi" naskorupieniami gipsowymi. Na ścianach zbudowanych z gipsów szklicowych dominują "paciorkowe" skupienia gipsowe, które tworząsieć odwzorowującąpowierzchnie zrostów krystalicznych (Kasprzyk, Urban 1996).

Namulisko pokrywające w wielu miejscach dno tunelu tworzą czarne mułki (Kontkiewicz 1882). Poza tym dno pokrywa autochtoniczny gruz.

Przez główny korytarza jaskini przepływa Potok Skorocicki, jego szerokość i głębokość zależy od warunków atmosferycznych. Poza tym licznie występują stawki i kałuże stałe i okresowe, a w kilku miejscach skąpy deszcz podziemny. Przepływ powietrza pomiędzy otworami zależy od warunków atmosferycznych na powierzchni. Światło padające z otworów oświetla z różną intensywnością znaczną część głównego korytarza jaskini, jedynie boczne korytarze i fragmenty głównego ciągu są całkowicie ciemne.

Kowalski (1954) wspomina o bujnej roślinności zielonej porastającej okolice otworów. Latem są one wręcz zasłonięte przez drzewa, krzewy i krzewinki. W głąb jaskini wnikają paprocie, mchy i glony. Stwierdzono również obecność wątrobowców, prawdopodobnie reprezentowanych przez stożkę ostrokrężną Conocephalum conicum (Linnaeus). Dumnicka i Wojtan (1993) odnotowują występowanie glonów okrzemkowych Bacillariophyta.

Fauna jest reprezentowana przez szereg grup organicznych. Wśród stygofauny Dumnicka i Wojtan podają dominujące tu skąposzczety Oligochaeta, wśród rureczników (Tubificidae) spotykane są głownie osobniki młodociane oraz Tubifex tubifex (O.F. Mull.) i Tubifex ignotus (Stole). Naididaereprezentują Nais communis Pig., Pristina menoni (Aiyer), Chaetogaster diaphanus (Gr.), Amphichaeta leydigii, Nais elinguis O.F. Mull., Nais variabilis Pig. W pobliżu otworu 3 stwierdzono obecność Aphanoneura (Aeolosoma sp.), grupy wyjątkowo rzadko stwierdzanej w wodach podziemnych. Ponadto odnotowano obecność kiełży Gammarus sp., muchówek - kuczmanowate (Ceratopogonidae), ochotkowate (Chironomidae), a także małżoraczków (Ostracoda), mięczaków z rodziny Spheridae, nicieni (Nematoda), chruścików (Trichoptera), równonogów (Isopoda), wielkoskrzydłych (Megaloptera) oraz bliżej nieoznaczone Diptera. Kowalski ( 1954,1965) wzmiankuje o występowaniu w strumieniu żab trawnych Rana temporaria Linnaeus, oraz o ich zimowaniu w jaskini. Wzmiankuje też o prawdopodobnym występowaniu cierników Gasterosteus aculeatus Linnaeus. Ostatnio odnotowano obecność cierniczków Pungitius pungitius Linnaeus, mających tu stanowisko najbardziej w Polsce wysunięte na południe (Kowalski i in. 1997).

Wśród troglofauny Kowalski (1954) podaje obecność zespołu owadów trogloksenicznych i licznych pająków. W trakcie inwentaryzacji obserwowano ponadto muchówki, krocionogi piaskowe Schizophyllum sabulosum (L.) oraz węzławca ogrodowego Polydesmus complanatus  Porat. Kowalski (1954, 1965) podaje o zimowaniu mopków Barbastella barbastellus (Schreber), natomiast Wołoszyn ( 1990) wymienia gacki brunatne Plecotus auritus ( L.) zimujące (1986/87) i odławiane latem 1987 r. przy otworach. Ostatnio stwierdzono tu (Bujna i in. 1996-1998, mat. arch.) hibernujące mroczki późne Eptesicus serotinus (Schreber) i gacki brunatne. Ponadto Wołoszyn (1990) wspomina o występowaniu w zrzutkach sów płomykówek Tyto alba szczątków kretówTalpa europaea. Podczas inwentaryzacji natrafiono na liczne szczątki ptaków i gryzoni w pozostałościach posiłków sów. W otworach gnieżdżą się ptaki, głębsze partie jaskini odwiedzają lisy Vulpes vulpes(L.).

W latach 1996-1998 prowadzono zimowe pomiary mikroklimatu w odniesieniu do możliwości zimowania nietoperzy (Bujna i in. 1996-1998, mat. arch.). W 1960 r. Dolina Skorocicka wraz z obiektami jaskiniowymi została objęta ochroną jako rezerwat stepowy (Alexandrowicz, Drżał, Kozłowski 1975).

Jaskinie Doliny Skorocickiej znane były już pierwszym geologom prowadzącym badania na terenie Niecki Nidziańskiej (Pusch 1836,1903,Zejszner 1861). W tym samym jednak czasie stały się również obiektem krajoznawczym odwiedzanym przez kuracjuszy buskiego zakładu leczniczego, który powstał w latach dwudziestych XIX wieku (Berends 1834, Busko... 1839, Krótkie opis... 1842, Opis Buska... 1849, Wacław D. 1849, Dymnicki 1860, Grabowski 1890). Liczne publikacje z drugiej połowy tego wieku i z początku naszego stulecia podkreślają zwłaszcza unikatowy charakter naturalnego tunelu z ciekiem wodnym, którego długość szacowana była na 100-150 m (Gruszecki 1878, Kosiński 1884, Rugiević 1884, Siemiradzki, Dunikowski 1891, Siemiradzki 1909, Przesmycki 1912, Lencewicz 1913). Kontkiewicz (1882) przeprowadził wówczas badania namulisk tej jaskini, które jednak nie zostały uwieńczone ciekawymi rezultatami. Pierwszy opis i schematyczny plan Doliny Skorocickiej wraz z przebiegiem podziemnego tunelu (pozbawiony jednak istotnego elementu topograficznego - tzw. Wysokiej Drogi) opublikował Sawicki (1918-19). Pełniejszy opis jaskini zawdzięczamy jednak dopiero Malickiemu (1947). Kilka lat później Kowalski (1954) opublikował plan i opis jaskini, którą nazwał Jaskinią Skorocicką. Wydany ponad 35 lat później inwentarz jaskiń gipsowych Ponidzia Wołoszyna (1990) powtarza plan i opis Kowalskiego (1954). Na początku lat osiemdziesiątych w jaskini działali kieleccy grotołazi (Sekcja Taternictwa Jaskiniowego i Alpinizmu), kartując (Bednarz 1980, mat. arch.) nieznane wcześniej korytarze w rejonie trzeciego otworu (Akademickie Partie). W lipcu 1999 r. J. Gubała i A. Kasza spenetrowali nieznany dotąd korytarz o długości około 50 m (Korytarz Zbyszka Rubinowskiego).
Górną częścią doliny przebiega szlak turystyczny, jednak nie zbliża się on do otworu Jaskini Skorocickiej.

Dokumentację jaskini sporządzili wiosną 1999 r. J. Gubała, A. Kasza i M. Niziołek. Lokalizację otworu jaskini wykonał 14.12.2008 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60 CSx. Zaktualizował w 2009 r. A. Kasza.
Plan opracowali J. Gubała i A. Kasza.

Berends A. 1834 (wzmianka o jaskiniach w dolinie); Pusch G.G. 1836 (krótki opis); Busko 1839 (wzmianka); Krótkie opisanie... 1842 (walory estetyczne); Opis Buska... 1849 (wzmianka, woda w jaskiniach); Wacław D. 1849 (wzmianka); Dymnicki J. 1860 (wzmianka); Zejszner L. 1861 (wzmianka); Gruszecki A. 1878 (wzmianka); Kontkiewicz S. 1882 (krótki opis, badania w namulisku); Kosiński W. 1884 (krótki opis); Rugiević K. 1884 (krótki opis); Słownik Geograficzny 1889 (wzmianka); Grabowski J. 1890 (wzmianka); Siemiradzki J., Dunikowski E. 1891 (wzmianka); Pusch J.B. 1903 (krótki opis); Weyberg Z. 1907 (wzmianka); Siemiradzki J. 1909 (wzmianka, długość); Przesmycki P. 1912 (wzmianka, długość); Lencewicz S. 1913 (wzmianka, długość); Lencewicz S. 1916 (wzmianka); Sawicki L. 1918-19 (krótki opis, lokalizacja na mapce, fotografie); Kreutz S. 1925 (wzmianka); K. 1951 (opis, plan) R. 1933 (wzmianka); Malicki A. 1947 (krótki opis);Kronika 1951 (wzmianka); Starzecki W. 1951 (opis, fotografie); Flis J. 1952 (wzmianka); Flis J. 1954 (krótki opis, lokalizacja i przebieg tunelu na planie wąwozu, fotografia); Kowalski K. 1954 (opis, plan); Flis J. 1956 (wzmianki, fotografia); Kowalski K. 1956 (klasyfikacja taternicka); Kunský J. 1956 (wzmianka); Lencewicz S. 1957 (wzmianka); Kowalski K. 1965 (opis, schematyczny plan); Alexandrowicz Z. i in. 1975 (wzmianka o jaskiniach, ochrona); Rubinowski Z. 1975 (wzmianka, długość, fotografia); Pilichowie M. i P. 1985 (wzmianka); Wiraszka S., Wołoszyn K.P., Wołoszyn B.W. 1986 (wzmianka); Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P., Wiraszka S. 1986a (opis, lokalizacja); Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P., Wiraszka S. 1986b (opis, lokalizacja, historia poznania); Wiśniewski W. 1989 (długość skorygowana); Urban J. 1990 (ochrona); Wołoszyn B.W. 1990 (opis, plan - za Kowalskim); Wiśniewski W. 1991b (długość); Alexandrowicz Z. i in. 1992 (ochrona); Wiśniewski W. 1992 (wzmianka); Chmielarski W. 1993 (opis, fauna, fotografia); Dumnicka E., Wojtan K. 1993 (stygofauna, chemizm); Głazek J. 1993 (ślady kanałów freatycznych, fazy przepływów wadycznych); Bujna E., Klauzińska M. 1997 (nietoperze); Chabert C., Courbon P. 1997 (długość); Gradziński M. 1997 (długość); Gubała J., Urban J. 1997 (wzmianka o waloryzacji); Kowalski M., Gwardian M., Klauzińska M., Ostrach-Kowalska A. 1997 (ryby); Turchinov I.I 1997 (morfologia korytarzy jaskini); Wiśniewski W. 1997a (wzmianka); Wiśniewski W. 1997b (wzmianka); Wiśniewski W. 1997c (notki bibliograficzne, kopia artykułu); Wiśniewski W. 1998a (tradycje krajoznawcze); Jaskinie Niecki Nidziańskiej 1998 (dokumentacja, plan); Gubała J., Kasza A., Urban J. 1999 (krótki opis, plan); Urban J.1999 (krótki opis); Urban J., Gągol J. 1999 (historia poznania); Wróblewski T. 2000 (wzmianka); Chwalik A., Głazek J., Gubała J., Kasza A., Urban J. 2002 (krótki opis); Urban J., Gubała J., Kasza A. 2002 (długość); Wiśniewski W. 2002a (wzmianka); Wiśniewski W.W. 2002c (długość); Urban J., Gubała J., Kasza A. 2003 (lokalizacja, długość); Wiśniewski W.W. 2003 (wzmianka); Gubała J., Kasza A. 2004b (wzmianka); Urban J. 2004 (długość); Gubała J., Kasza A. 2005 (wzmianka); Gradziński M. 2005 (długość); Jóźwiak K. i in. 2008 (wzmianka); Urban J. 2008 (opis); Urban J. Andreychouk V., Gubała J., Kasza A. 2008 (wzmianka); Urban J., Gągol J. 2008 (wzmianka).

Bednarz J. 1980; Bujna E. i in.1996-1998; Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P. 1990; Urban J, Gubała J. 1996; Chwalik A. 2006.