Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia w Aleksandrowie
Inne nazwy SYSTEM Jaskinia w Aleksandrowie
Nr inwentarzowy N-2.47
Region Niecka Nidziańska
Współrzędne WGS84 λ: 20°40′46,00″, φ: 50°24′07,00″
Gmina Wiślica (gm. miejsko-wiejska)
Powiat buski
Województwo świętokrzyskie
Właściciel terenu Prywatny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu WSW
Pozostałe otwory 2 - NE, 195 m n.p.m.; 3 - (Jaskinia Sympozjalna) NW, 195 m n.p.m.; 4 - (Jaskinia Sympozjalna) ku górze; 195 m n.p.m.; 5 - (Schron z Przepływem N-2.48) ku górze, 196 m n.p.m.; 6 - (Schronisko Narożne N.2.49) N, 196 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 195
Wysokość względna [m] 0
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 4
Deniwelacja [m] 4
Długość [m]
w tym szacowane [m]
163
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Jaskinia położona jest w dolnej części Doliny Aleksandrowskiej i łączy wyraźne trzy zagłębienia krasowe (werteby), wyznaczające podziemny bieg Potoku Aleksandrowskiego. Jaskinia posiada obecnie 6 otworów wejściowych i stanowi system połączonych ze sobą kilku obiektów: Jaskini w Aleksandrowie, Jaskini Sympozjalnej, Schronu z Przepływem i Schroniska Narożnego. Otwór 1 jaskini znajduje się we wschodniej ścianie zachodniego wertepu i okresowo wypływa z niego niewielki strumień. Otwory 2 i 3 położone są w południowej ścianie północnego zagłębienia. Natomiast otwory 4, 5 i 6 zlokalizowane są w zachodniej ścianie wschodniego zagłębienia (wertebu).
Opis drogi dojścia do otworu
Dojście do otworu 1: od drogi w Aleksandrowie w miejscu gdzie droga wyraźnie obniża się idziemy na północ ok. 5 m i napotykamy głębokie zagłębienie krasowe ograniczone trzema pionowymi ścianami skalnymi. Jedynie od strony północnej możliwe jest łagodne zejście na dno zagłębienia.
Dojście do otworów 2 i 3 (Jaskinia Sympozjalna): od zagłębienia z otworami 4, 5 i 6 kierujemy się na zachód i po około 20 m napotykany na wyraźne zagłębienie z otworami jaskini. Dojście bez trudności. Zwiedzanie utrudniają miejscami ciasne korytarze, kruche skały oraz płynący dnem jaskini okresowy strumień. Otwory 2 i 3 bywaja okresowo zasypywane zwietrzelina, z górnej części wertebu.
Dojście do otworów 4 (Jaskinia Sympozjalna), 5 (Schron z Przepływem) i 6 (Schronisko Narożne): od drogi w Aleksandrowie (w miejscu gdzie znajduje się transformator) idziemy na północ drogą wśród zabudowań. Po około 50 m dochodzimy do rygla skalnego (mostu) zamykającego od zachodu górną część doliny i schodzimy na do dno wertebu.
Opis jaskini

Wszystkie otwory jaskini są naturalne. Obszerny otwór 1 ma szerokość 8 m i wysokość do 1,7 m. Otwory 2 i 3 mają średnicę około 0,8 m i nieregularne kształty. Otwór 4 stanowi studzienkę o średnicy około 1 m. Natomiast otwór 5 jest rozległy, o szerokości 9 m i wysokości do 2 m. Kolejny 6 otwór jaskini ma szerokość 0,8 m i wysokość 1, 5 m.

Za (1) otworem jaskini, w jego południowej części znajduje się powyżej 1,5-2 m progu niewielka nachylona półka przechodząca w dwie niedostępne szczeliny z przewiewem powietrza. Główny ciąg jaskini rozciąga się za otworem w postaci krętego korytarza o szerokości dochodzącej do 6 m. W jego stropie występują liczne niewielkie kominki. Dno pokryte jest czarnymi mułkami.

W końcowej części główny korytarz rozdziela się na dwie odnogi. Północna odnoga będąca kontynuacją głównego korytarza przechodzi po kilku metrach najpierw w dwie nachylone salki zakończone od góry niewielkimi kominkami. W jednym z nich znajduje się najwyżej położony punkt w jaskini (+4,0 m). Ten fragment jaskini położony jest blisko powierzchni ziemi, o czym świadczy gleba, korzenie i śmieci występujące w stropie kominków oraz silnie spękane skały (uwaga niebezpieczeństwo obrywów!). Odnoga ta kontynuuje się dalej w postaci niskiego, meandrującego korytarza o szerokości około 1,5 m, który po 22 m przechodzi w 2 otwór jaskini.

Natomiast odnoga wschodnia ma początkowo charakter ciasnego korytarzyka o długości około 30 m, rozwiniętego na pochyłej szczelinie. W końcowej części korytarzyk połączony jest zaciskiem, tworzącym okresowo krótki syfon, z dalszą częścią jaskini (Schron z Przepływem) rozwiniętą w postaci ciasnego około 20 m poziomego korytarzyka, zakończonego obszerną nachyloną wnęką i 5 otworem jaskini.

W środkowej, dolnej i południowej części wnęki położone jest przejście (na poziomie okresowo płynącego cieku wodnego) do niskiej salki (Schronisko Narożne). Z południowej jej części odchodzi kilkumetrowy szczelinowy korytarzyk, w stropie którego znajduje się 1,5 m kominek wprowadzający w wyższe piętro korytarzyka i 6 otwór jaskini. W północnej części wnęki, (z 5 otworem), położony jest zacisk, za którym rozciąga się około 20 m meandrujący korytarz- Jaskinia Sympozjalna. Zaraz za połączeniem wschodni koniec korytarza zakończony jest studzienką i 4 otworem, natomiast koniec północno-zachodni stanowi 3 otwór. Dno całego systemu jaskiniowego pokrywa materiał gruzowo-mułkowy lub czarne mułki oraz piasek.

Jaskinia stanowi system kanałów okresowo czynnego podziemnego cieku wodnego rozwiniętego w obrębie gipsów szablastych i szkieletowych mioceńskiej serii osadów ewaporatowych. Na ścianach widoczne są liczne krasowe wymycia. W korytarzykach Schroniska Narożnego ściany miejscami pokryte są niewielkimi naciekami gipsowymi. Światło sięga kilka metrów za otwór 1, 2 , 3 i 4, natomiast przy otworach 4 i 6 dochodzi do dna studzienek. Otwór 5 jest całkowicie widny. Ogólnie cała jaskinia jest wilgotna z okresowo płynącym ciekiem wodnym , tworzącym miejscami krótkie syfony.

Flory nie obserwowano. Stwierdzono występowanie licznych pająków. Na powierzchni kałuż w obserwowano skoczogonki, chrząszcze wodne oraz kusakowate Quedius masomelinus (Marsh.), będące troglofilami (Gubała 1996). Według gospodarzy terenu w jaskini żyją borsuki Meles meles, a szczeliny przy otworze ( 1) latem wykorzystują nietoperze. W dawnym Schronisku Narożnym obserwowano motyle z gatunku Scoliopteryx libatrix (L.) a w Schronie z Przepływem motyle z gatunku rusałka pawik Inachis io (L.) Napotkano również ślady pobytu lisa Vulpes vulpes (L.).

Historia badań
Historia eksploracji
Jaskinia została opisana i skartowana przez Kowalskiego (1954). Jej opis i plan opublikował również Wołoszyn (1990). W ramach inwentaryzacji jaskiń Niecki Nidziańskiej jaskinia została udokumentowana (opis, plan) 12.03.1999 r. i 30.06.1999 r. przez
J. Gubałę, A. Kaszę i J. Urbana. Po udokumentowaniu w 1999 r jaskinia miała 67 m długości i 4 m deniwelacji. W październiku 2002 r. podczas 36. Sympozjum Speleologicznego Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika odbywającego się w Pińczowie dokonano istotnych odkryć w Jaskini Aleksandrowskiej oraz obiektach położonych w jej pobliżu połączonych z nią później w jeden system. W dniu 26.10.2002 r. w czasie sesji terenowej w Dolinie Aleksandrowskiej M. Daszkiewicz i A. Wojtoń (Wałbrzyski Klub Górski i Jaskiniowy) łączą Schron z Przepływem ze Schroniskiem Narożnym dodatkowo przedłużając o 2 m ciasny korytarz w Schronie z Przepływem; A. Kasza i J. Kuptz odkrywają wejście do Jaskini Sympozjalnej i eksplorują ją do rejonu drugiego otworu natomiast B. Bartel, P. Fryś i M. Wawryka (Sekcja taternictwa Jaskiniowego Klubu Wysokogórskiego Kraków) odkopują drugi otwór Jaskini w Aleksandrowie i odkrywają ponad 20 m nowego korytarza połączonego z północną odnogą głównego ciągu jaskini (Wiśniewski 2002c, (M. Sz.) 2002, Wojtoń 2004).W sierpniu 2006 r. D.Guzik i A.Wojtoń (WKGiJ) łączą poprzez zaciski Jaskinię Aleksandrowską ze Schronem z Przepływem i Jaskinią Sympozjalną (Wojtoń 2006).
Historia dokumentacji
Dokumentację Jaskini Aleksandrowskiej (wg. stanu na 1999 r.)sporządzili 12.03.1999 r. i 30.06.1999 r. J. Gubała, A. Kasza i J. Urban, natomiast dokumentację Schronu z Przepływem i Schroniska Narożnego sporządzili 7.03.1999 r. J. Gubała i A. Kasza. Dokumentację Jaskini Sympozjalnej i nowych korytarzy systemu sporządzili w listopadzie 2003 r. M. Daszkiewicz i A. Wojtoń oraz D. Guzik i A. Wojtoń w sierpniu 2006 r.
Lokalizację otworu jaskini wykonał 29.03.2009 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60 CSx. Zaktualizował w 2009 r. A. Kasza.
Plan opracowali J. Gubała i A. Kasza oraz M. Daszkiewicz, D. Guzik i A. Wojtoń.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kowalski K. 1954 (opis, plan); Rubinowski Z. 1975: 28 (wzmianka); Wołoszyn B.W. 1990( opis, plan); Gubała J. 1996 (chrząszcze); Jaskinie Niecki Nidziańskiej 1998 (dokumentacja, plan); Gubała J., Kasza A., Urban J. 1999 (wzmianka, fotografie); Chwalik A., Głazek J., Gubała J., Kasza A., Urban J. 2002 (długość, krótki opis); M. Sz. 2002 (wzmianka-odkrycie drugiego otworu); Wiśniewski W.W. 2002c (eksploracja nowych partii); Urban J., Gubała J., Kasza A. 2003 (lokalizacja, plan, długość); Wiśniewski W.W. 2003 (wzmianka o odkryciach); Wojtoń A. 2004 (odkrycia); Wojtoń A. 2006 (odkrycia); Urban J. 2008 (plan, długość); Urban J., Andreychouk V., Gubała J., Kasza A. 2008 (wzmianka).
Materialy archiwalne
Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P. 1990: Urban J., Gubała J. 1996.
Autorzy opracowania Jan Urban, Andrzej Kasza
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie