Dojście do jaskini prowadzi niebieskim szlakiem turystycznym biegnącym z Chęcin do Kielc. Dojście i zwiedzanie bez trudności. Przy zwiedzaniu należy zachować zasady ochronne obowiązujące w przypadku tego pomnika przyrody.

Otwory jaskini są naturalne. Otwór główny (1) ma półokrągły kształt, szerokość 4,7 m i wysokość 2,3 m. Drugi dolny otwór jaskini (2) znajduje się 9 m od otworu 1 i ma kształt zbliżony do trójkąta, szerokość 1,2 m i wysokość 2 m. Dwa górne otwory stanowią wyloty kominów krasowych jaskini.

Główny otwór jaskini wprowadza do obszernego, poziomego korytarza o glebowym a głębiej gliniasto-gruzowym dnie. Po lewej stronie głównego wejścia zlokalizowany jest otwór 2. W odległości 9 m od otworu 1 w dnie znajduje się zagłębienie o głębokości 1,5 m - prawdopodobnie pozostałość zasypanego szybu górniczego. Po około 20 m korytarz wznosi się do góry, staje się węższy i niski. Stąd po 10 m dochodzi się do rozdroża, z którego do góry odchodzą dwa korytarzyki przechodzące dalej w kominki. Kominki biegną do dwu górnych otworów jaskini (3 i 4). W kierunku SE od rozdroża odchodzi kilkumetrowy ciasny korytarzyk zakończony zamulonymi odnogami.

Jaskinia występuje w obrębie wapieni dewońskich. Stanowi typową pustkę krasową rozwiniętą wzdłuż szczelin ciosowych i poziomych powierzchni nieciągłości, która uległa miejscami przemodelowaniu (zmianom morfologicznym) w wyniku działalności poszukiwawczo-górniczej człowieka. Niewielkie fragmenty nacieków (polewy, stalaktyty) zachowały się w jej głębszych partiach. H. Majchert-Wójcik (1964) sugeruje plejstoceński wiek jaskini.

Obiekt jest suchy, cały - z wyjątkiem ciasnego korytarzyka - znajduje się w strefie rozproszonego światła. Mikroklimat jaskini ma charakter dynamiczny (Wołoszyn 1977). W jaskini występuje licznie fauna, zwłaszcza bezkręgowa. Sanocka-Wołoszyn (1964) oznaczyła tu szereg gatunków pająków: Nesticus cellulanus (Cl.), Lepthyphantes leprosus (Ohlert), Micrargus herbigradus (Blackw.), Meta merianae (Scop.), Meta menardi (Latr.), Amaurobius fenestralis (Stroem). Napotkany tu pająk Centromerus jacksoni Benis jest gatunkiem rzadkim na terenie Polski. Ostatnio obserwowano tu (Gubała 1996a) kosarza pospolitego Phalangium opilio L., skorka pospolitego Forficula auricularia L., skulicę pospolitą Glomeris hexasticha Brandt., motyle szczerbówkę ksieni Scoliopteryx libatrix (L.), rusałkę pawik Inachis io (L.) i Triphosa dubitata L., a także świerszcze, muchówki i larwy biegaczowatych. Napotkano również ślimaki pomrowcowate (Limacidae) i świdrzykowate (Clausiliidae).

W jaskini obserwowano ponadto liczne gatunki nietoperzy. Wołoszyn (1962a, 1964b, 1992, 1994a) wymienia nocka dużego Myotis myotis (Borkhausen)i nocka Bechsteina Myotis bechsteinii (Kuhl). Obserwacje z lat 1994-96 (prowadzone przez J. Gubałę, M. Gwardiana, E. Jachimkowską i A. Kaszę) wykazały również obecność nocka Natterera Myotis nattereri (Kuhl), nocka rudego Myotis daubentonii (Kuhl), nocka wąsatka Myotis mystacinus (Kuhl), nocka wąsatka/Brandta Myotis mystacinus (Kuhl)/M. Brandtii (Eversmann), gacka szarego Plecotus austriacus (Fischer), gacka brunatnego Plecotus auritus (L.), mopka Barbastella barbastellus (Schreber) oraz mroczka późnego Eptesicus serotinus (Schreber) (Gubała 1996b).

W latach powojennych przeprowadzano w jaskini badania mikroklimatyczne (Wołoszyn 1977) a także wielokrotnie obserwacje faunistyczne (Sanocka-Wołoszyn 1964, Wołoszyn 1962, 1964b, 1994a, Wołoszyn, Wójcik 1965).

Jaskinia znana była już w okresie rozwoju eksploatacji kruszców w rejonie Chęcin (XV-XVIII wiek). W jej obrębie widoczne są ślady poszukiwań górniczych. Zdaniem Wołoszyna i Wójcika (1965) rysunek jej otworu zamieścił Carosi - zwiedzający pod koniec XVIII wieku te okolice - w niemieckim wydaniu relacji z tej podróży (w publikowanej w latach 1784-85 polskiej wersji jego relacji brak jednak o niej wzmianki). Jaskinia znana była pod swą obecną nazwą krajoznawcom w drugiej połowie XIX i początkach XX wieku. Pierwsza wzmianka o jaskini pochodzi z 1852 r. i została zamieszczona w książce Sobieszczańskiego na litografowanej mapie pod nazwą Jaskinia Piekło (Sobieszczański 1852). Już Święcicki (1874) pisze o grocie Piekło przy Żakowej. W latach międzywojennych i bezpośrednio po II wojnie światowej postulowano jej ochronę (Czarnocki 1932, Massalski 1951). Chroniona od 1954 r. jako pomnik przyrody, wzmiankowana była w licznych publikacjach krajoznawczych i przewodnikach turystycznych. Plan jaskini i jej opis znalazł się w inwentarzu Kowalskiego (1954). Krótkie opisy, niekiedy wraz z tym planem, prezentowane były również w innych publikacjach (Alexandrowicz, Drzał, Kozłowski 1975, Majchert 1966, Wołoszyn, Wójcik 1965, Rubinowski, Wróblewski 1968, Wróblewski 1977). Ciasny korytarzyk w końcowej części jaskini Piekło został wyeksplorowany przez J. Gąseckiego i A.M. Nadolskiego jesienią 1971 r. (Gąsecki, Nadolski, 1972).

Dokumentację jaskini sporządzili 23.08.1996 r. A. Kasza, J. Gubała i J. Urban.
Lokalizację otworu jaskini wykonał 2.11.2008 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60CSx. Zaktualizował A. Kasza w 2009 r.
Plan opracowali Z. Grzela, J. Gubała i A. Kasza.

Sobieszczański F.M. 1852 (wzmianka na mapie); Święcicki H. 1874 (wzmianka, nazwa); Gruszecki 1878 (wzmianka); Słownik geograficzny 1887 (wzmianka); Czarnocki J. 1932 (krótki opis, zmiany górnicze); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wzmianka); Kowalski 1951 (wzmianka, długość); Massalski E. 1951 (wartości przyrodnicze, ochrona); Kowalczewski S. 1952 (wzmianka); Kowalski K. 1954 (opis, plan); Czarnecki J. 1954 (wzmianka); Kotański Z. 1959 (wzmianka); Schoeneich K. 1959 (wzmianka); Kowalczewski S. 1961 (wzmianka, ochrona); Wołoszyn B.W. 1962a (nietoperze); Majchert-Wójcik H. 1964 (geneza); Sanocka-Wołoszyn E. 1964 (pająki, rzadki gatunek); Wołoszyn B.W. 1964b (nietoperze, rzadki gatunek); Wołoszyn B.W., Wójcik Z. 1965 (opis, historia poznania, fauna); Majchert H. 1966 (krótki opis); Kowalczewski S. 1967 (ochrona); Rubinowski Z., Wróblewski T. 1968 (lokalizacja, opis, fotografia); Gąsecki J., Nadolski A. 1972 (opis, plan, odkrycie korytarza); Gradziński R. 1972 (wzmianka); Jankowski A., Sadowski W. 1973 (wzmianka); Alexandrowicz Z. i in. 1975 (krótki opis, plan, ochrona); Rubinowski Z. 1975 (wzmianka); Rubinowski Z. 1976 (wzmianka); Siedlecka W., Micuła G. 1976 (opis, plan); Wójcik Z. 1976a (ochrona); Wołoszyn B.W. 1977 (mikroklimat, termika i wilgotność); Wróblewski T. 1977 (opis); Mizerski W. 1982 (wzmianka); Ruprecht A. 1983 (nietoperze); Urban J. 1990 (ochrona); Alexandrowicz Z.i in. 1992 (ochrona, waloryzacja); Wołoszyn B.W. 1992 (zagrożony gatunek nietoperza); Wołoszyn B.W. 1994a (nietoperze); Przyroda. 1995 (pomnik przyrody-błędne dane); Gubała J. 1996a (fauna); Gubała J. 1996b (nietoperze); Gubała J., Kasza A., Urban J. 1996 (wielkość); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (dokumentacja, plan); Wróblewscy T. i E. 1996 (wzmianka); Bujna E., Klauzińska M. 1997 (nietoperze ); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997a (długość, udostępnienie turystyczne wzmianka); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997b (wzmianka); Rawita-Witanowski M. 2001 (wzmianka, opis); Paszkowski M. 2000 (krótki opis); Wróblewski T. 2000 (wzmianka); Paszkowski M. 2001 wkładka (opis, plan, fotografia); Górniak M., Jóźwiak M., Kasza A., Urban J. 2006 (krótki opis); Obiekty przyrody nieożywionej w Kieleckim Obszarze Metropolitalnym 2007 (opis, wykorzystanie w geoturystyce); Gubała J., Żuławnik I. 2008 (wzmianka).

Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P. 1990; Stachurski M. 2001.