Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia w Sztolni Teresa na Miedziance |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | G-2.28 |
Region | Region Świętokrzyski |
Współrzędne WGS84 | λ: 20°21′46,00″, φ: 50°50′41,00″ |
Gmina | Chęciny (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | kielecki |
Województwo | świętokrzyskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Rezerwat przyrody Góra Miedzianka |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 281,50 |
Wysokość względna [m] | 0 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 16 |
Deniwelacja [m] | 16 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
270
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Miedzianka. Otwór obiektu znajduje się na dnie nieczynnego, południowego kamieniołomu wapieni zlokalizowanego u wschodniego podnóża wzniesienia Miedzianka. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Ze wsi Miedzianka idziemy bitą drogą omijającą od wschodu wzgórze w kierunku metalowej wieży szybowej dawnej kopalni rud miedzi (na północ, później na zachód). Na wysokości wzgórza przy skręcie drogi ku północy kontynuujemy marsz w kierunku zachodnim drogą polną. Na jej rozwidleniu wybieramy zarastającą roślinnością, ale wyraźną jeszcze drogę wchodzącą do sztucznego wąwozu, który przechodzi w kamieniołom.
Dojście do otworu bez trudności. Zwiedzanie obiektu uciążliwe - miejscami ciasne korytarze, w szybikach potrzebna lina.
|
Opis jaskini |
Długość naturalnej części obiektu (jaskini)wynosi 270 m; całego zespołu pustek: 523 m
Deniwelacja naturalnej części obiektu: 16 m; całego zespołu pustek: 21 m Sztuczny otwór obiektu ma charakter pionowego zacisku w dół, o wymiarach 0,5 x 0,4 m. Za otworem w kierunku południowo-wschodnim nieznacznie opada ciasny, wrzecionowaty w przekroju korytarz krasowy, który został niedawno zablokowany zawałem. W jego dnie otwiera się ciasny przełaz, który 1,5 m niżej wprowadza do kolejnego ciasnego korytarza. Rozwija się on w kierunku południowo-wschodnim, by po 5 m zmienić kierunek na południowy i po dalszych 6 m zakończyć się ślepo (na końcu płytka kałuża). W miejscu, gdzie korytarz zmienia kierunek, odchodzi ciasny korytarz biegnący początkowo ku północy, później na zachód. Po około 10 m ponownie skręca na północ. W tym miejscu rozszerza się i piaszczysto-gliniastą pochylnią opada do przestronnego korytarza o szerokości 3 m i wysokości 4 m. Z tego miejsca korytarz rozwija się w dwu kierunkach. W kierunku północno-zachodnim ciągnie się około 16 m, gdzie przechodząc w charakterystyczny chodnik kopalniany, zwęża się i zmienia kierunek na północny. Ciągnie się jeszcze około 25 m. Jego dno częściowo wypełnione jest stojącą wodą. W kierunku południowo-wschodnim nieznacznie opadający korytarz po 15 m doprowadza nad krawędź szybika (głębokości 10 m) o prostokątnym kształcie i wymiarach 2 x 1,5 m. Po drodze, po prawej stronie, znajdują się ułożone pod ścianą kamienie, po lewej zaś - wejście do bardzo charakterystycznej i ładnej komory krasowej, która rozwija się ku górze pochylnią i po kilku metrach zakończona jest syfonem piaszczystym. W okolicach szybiku korytarz zwęża się i rozchodzi w trzech kierunkach. Na północny-wschód biegnie kilkumetrowy chodnik górniczy. W kierunku południowo-wschodnim odchodzi ciąg wyrobisk górniczych o długości 90 m, zmieniający w swoim przebiegu kierunek i rozgałęziający się w dalszej części. Trzeci ciąg rozwija się początkowo w kierunku południowym i doprowadza do ciągu pustek mających charakter korytarzy jaskiniowych. Do tego ciągu doprowadza również korytarz odchodzący pod kątem prostym od ciągów górniczych biegnących w kierunku południowo-wschodnim. Ten naturalny ciąg jaskiniowy ma skomplikowany przebieg, rozwija się na różnych poziomach, często krzyżując się ze sobą. W wielu miejscach odchodzą niewielkie szczeliny i komory kończące się ślepo. W kilku miejscach występują kałuże i jeziorka. Spąg tego ciągu pokrywa gruz skalny wymieszany z osadem piaszczysto-ilastym. Korytarze jaskiniowe wraz z chodnikami kopalni występują w obrębie szarych wapieni górnego dewonu-franu, które w kilku miejscach przecinają wiśniowe łupki górnego dewonu-famenu. W ścianach i stropie widoczne są ślady mineralizacji kruszcowej. Spąg pokrywa rumosz skalny przemieszany z osadem piaszczysto-ilastym. W kieszeniach krasowych zachowały się gliny typu “terra rossa”. Obiekt jest wilgotny. Na ścianach występują krople wody. W korytarzach znajdują się liczne kałuże, niektóre o charakterze małych jeziorek. Światło dzienne oświetlało najbliższe okolice otworu. W otworze rosną rośliny kwiatowe. Wewnątrz obserwowano ćmy, pająki i zimujące nietoperze. 9.12.1984 r. B.W. Wołoszyn i K.P. Wołoszyn napotkali w obiekcie dwa okazy hibernującego gacka brunatnego Plecotus auritus (Fischer) (inf. ustna B.W. Wołoszyna). |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Zasadniczą część obiektu stanowią korytarze nieczynnej kopalni rud miedzi - tzw. sztolni Teresa. Eksploatację sztolni Antoni - przemianowanej później na sztolnię Teresa - prowadzono już przed rozbiorami. Główne prace górnicze prowadzone były w XIX wieku przez Austriaków (lata 1804-1807) i w okresie Królestwa Kongresowego (1817-1820). Najstarszy zachowany plan sztolni (F. Krumpla) pochodzi z 1818 r. (Łaszczyński 1905, Guldon 1979, Kosik, Marcinkowski 1979). W trakcie prac górniczych natrafiano na korytarze jaskiniowe. Naturalny jest ciąg od otworu do połączenia z głównym chodnikiem górniczym, a także komora w pobliżu tegoż połączenia oraz korytarze w południowo-zachodniej części kopalni.
|
Historia dokumentacji |
Dokumentację jaskini opracował K. Recielski, który przy współpracy Agnieszki Gajewskiej i Dariusza Lermera - 27.05. i 1.12.1990 r. sporządził plan. Geodezyjny pomiar wysokości otworu wykonał 8.06.1996 r. Wiesław Wilk z zespołem. Dane zaktualizował K. Recielski (2009 r.)..
Plan opracował K. Recielski. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Łaszczyński S. 1905 (historia prac górniczych); Guldon Z. 1979 (plan sztolni); Kosik E., Marcinkowski S. 1979 (historia prac górniczych); Recielski K. 1996 (wzmianka); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (plan i opis inwentarzowy pod nr.2 jako niedostępna); Górniak M., Jóźwiak M., Kasza A., Urban J. 2006 (historia prac górniczych, wzmianka).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Krzysztof Recielski |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |