Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Ponurego
Inne nazwy
Nr inwentarzowy G-4.1
Region Region Świętokrzyski
Współrzędne WGS84 λ: 20°52′10,00″, φ: 50°59′54,00″
Gmina Bodzentyn (gm. miejsko-wiejska)
Powiat kielecki
Województwo świętokrzyskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Rezerwat przyrody Kamień Michniowski
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu S
Pozostałe otwory 2 - ku górze, 401 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 395
Wysokość względna [m] 30
Głębokość [m] 7,50
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 7,50
Długość [m]
w tym szacowane [m]
25
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Michniów. Jaskinia znajduje się w obrębie dużego progu skalnego w grupie przygrzbietowych i zboczowych skałek na zachodnim grzbiecie odchodzącym od szczytu Kamienia Michniowskiego (w odległości około 350 m na zachód od kulminacji szczytowej).
Opis drogi dojścia do otworu
Dojście prowadzi niebieskim szlakiem turystycznym z Michniowa lub szlakiem czarnym od kapliczki św. Barbary przy szosie Suchedniów-Bodzentyn. Dojście i zwiedzanie bez trudności. Dostęp do jaskini możliwy jest po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Konserwatora Przyrody w Kielcach.
Opis jaskini

Otwory są naturalne. Otwór główny (1) jaskini tworzy szeroki (6 m) i wysoki (do 2 m) okap w obrębie ściany progu skalnego. Okap gwałtownie zwęża się i przechodzi w krótki, wznoszący się w górę korytarz z kominem w stropie. Wylot tego trudno dostępnego komina stanowi górny (2) otwór jaskini (owalny o dłuższej średnicy około 1 m). Na początku korytarza w kierunku północno-zachodnim lekko w dół odchodzi od niego niska, wydłużona pustka, wypełniona gruzem, który po 3 m uniemożliwia przejście. W końcowej części, za prożkiem korytarz rozwidla się. Odnogi odchodzące prawie na wprost i w prawo są krótkie. Natomiast korytarzyk biegnący w kierunku północno-zachodnim ma długość 6 m i doprowadza do wznoszącego się nieco w górę rozszerzenia - Salki z Korzeniami. Salka z Korzeniami ma ściany zbudowane z materiału zwietrzelinowego - bloków i gruzu skalnego tkwiącego w materiale gliniastym. Pozostałe korytarze jaskini mają skalny strop i ściany. Dno w części wstępnej tworzy gleba humusowa, dalej zaś bloki skalne pokryte często warstwą gleby.

Jaskinia występuje w obrębie dolnodewońskich piaskowców kwarcytowych. Jest formą pseudokrasową, szparowo-szczelinową (crevice-fissure type). Podstawowe znaczenie dla jej powstania miały grawitacyjne ruchy masywu skalnego, powodujące poszerzenie się pustek wzdłuż spękań ciosowych. Jednak podczas dalszego rozwoju pewną rolę odegrały procesy wietrzenia. Na ścianach jaskini w rejonie rozwidlenia wstępnego korytarza obserwować można drobne (zwykle 3-5 mm) grzybkowe formy naciekowe oraz cienkie polewy zbudowane z tlenkowych minerałów żelaza.

Obiekt jest suchy, po deszczach wilgotnieje w części zbudowanej z materiału zwietrzelinowego (uwaga: istnieje wówczas niebezpieczeństwo osypywania się ścian). Większość pustek jaskini znajduje się w zasięgu światła rozproszonego i w strefie półmroku. Całkowicie ciemny jest koniec długiego korytarzyka i Salka z Korzeniami.

Ściany okapu przy otworze jaskini pokryte są miejscami zielonymi glonami. W Salce z Korzeniami w materiale zwietrzelinowym występują korzenie drzewa, a na powierzchni ścian - plamy białych grzybów pleśniowych i niebiesko-zielonych sinic (Cyanophyta). Faunę reprezentują pająki, motyle z rodziny miernikowców (Geometridae) oraz chruściki (Trichoptera). W części wstępnęj zauważono ślady pobytu małych ptaków.

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinia znana okolicznym mieszkańcom, odwiedzana również przez idących szlakiem turystów (śmieci w części wstępnej). Według mieszkańców wykorzystywana w czasie II wojny światowej jako kryjówka przez Żydów (zamordowanych tam przez Polaków w celach rabunkowych). Później w okolicy obozowali partyzanci AK ze zgrupowania Ponurego.

Historia dokumentacji

Dokumentację jaskini sporządzili 16.02.1996 r. J. Gubała , A. Kasza i J. Urban. Lokalizację otworu jaskini wykonał 18.04.2009 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60CSx. Zaktualizował A. Kasza w 2009 r.
Plan opracowali J. Gubała, A. Kasza i J.Urban.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Zych J. 1992 (fotografia otworu); Gubała J., Kasza A., Urban J. 1996 (geneza i wielkość); Urban J. 1996c (opis, plan); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (dokumentacja, plan); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997a (długość wzmianka); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997b (długość wzmianka); Urban J., Kasza A. 2008 (wzmianka).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Jan Urban, Andrzej Kasza
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie