Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Dudowa Studnia
Inne nazwy Kominiarska Studnia
Nr inwentarzowy T.D-06.02
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°49′57,45″, φ: 49°14′42,45″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NE
Pozostałe otwory 2 - ku górze, 1485 m n.p.m.; 3 - ku NE, 1470 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1488
Wysokość względna [m] 188
Głębokość [m] 35
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 35
Długość [m]
w tym szacowane [m]
80
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Dolina Chochołowska, Dolina Dudowa, w masywie Kominiarskiego Wierchu, na zboczach Dudowych Spadów.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego - dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Od czarnego szlaku wiodącego z Doliny Chochołowskiej w kierunku Polany Jamy skręcamy w pierwszą nieznakowaną ścieżkę, odgałęziającą się na prawo, do Wąwozu Między Ściany. Podchodzimy nim, a następnie doliną Dudową, aż za Kościół – wybitną turnię widoczną po lewej or. stronie doliny. Skręcamy na prawo, do żlebu Ulica i klucząc niewyraźną percią wśród wiatrołomów, podchodzimy nim do ostrogi skalno-trawiastej, która rozdziela Ulicę na dwie części. Dalej kilkadziesiąt metrów jej prawym orograficznie odgałęzieniem, wzdłuż pasa niskich, uławiconych skałek prawego or. zbocza, docieramy aż do miejsca, gdzie ławice skałek na niewielkim odcinku przechodzą w teren trawiasto-skalisty. Stąd wchodzimy na zbocze, trawersując jednocześnie w lewo (na NE), lub wspinamy się na nie nieco wcześniej po ławicach wapienia i zwieszonych gałęziach jarzębiny. Zbocze jest strome, zalesione, z licznymi wykrotami. Dochodzimy do miejsca osunięcia się lasu (odkryta powierzchnia wapienia) i omijamy je po lewej stronie (dołem). Dalej w lewo do góry, w pobliżu granicy lasu, pod ścianą skałki. Tam odnajdujemy dolny otwór Dudowej Studni (od wejścia na zbocze żlebu około 100 m). Tuż przed otworem, pod ścianą jest trawiasta półka, za nim – rozłożysty smrek. Stąd wprost do góry (około 15 m, łatwo) wspinamy się do otworu Dudowego Schronu T.D-06.06. Kilka metrów wyżej (II), na wąskiej półce skalnej znajduje się środkowy otwór Dudowej Studni. Krótkim trawersem nad studnią (III) przechodzimy do okna w ścianie – najwyższego otworu. Dojście do dolnego otworu bez trudności, do zwiedzania niezbędny sprzęt jaskiniowy.
Opis jaskini

Dolny otwór jest owalny i ma wymiary 0,8x1,4 m, środkowy – jest również owalny, o rozmiarach około 1x1,5 m. Górny otwór ma 0,8 m szerokości i 1,2 m wysokości.

Środkowy otwór prowadzi do studni tworzącej kieszeń w ścianie skałki. Studnia jest obszerna. Jedynie w środkowej części ciasna, z kilkoma półkami. Można zjechać bezpośrednio do dna (32 m), z pominięciem bocznych ciągów, lub rozpocząć zwiedzanie od najwyższego otworu – okna w ścianie nad studnią. Okno wiedzie do korytarzyka opadającego stromo w dół. Zjeżdżamy nim 6 m do dna poziomego korytarza rozwiniętego na szczelinie o kierunku 30°. Jego ściany są kruche, zwietrzałe. Korytarz ten na lewo łączy się ze studnią oknem około l m szerokości i 2 m wysokości. Na prawo wznosi się i zwęża. W zwężeniu przejście utrudniają nacieki grzybkowe i wielka płyta wapienna. Przechodzimy pod płytą lub górą (zaciski). Za płytą przedostajemy się przez zacisk nad otworem bardzo ciasnej studzienki o głębokości około 2,5 m, częściowo wypełnionej gruzem skalnym. Nieco dalej, za ostrym, zygzakowatym zakrętem, szczelina kontynuuje się lekko meandrując. Ma ona przekrój soczewki o wysokości 1,2-0,5 m i szerokości 0,25-0,35 m. Do zakończenia szczeliny nie dotarto.

Przy oknie ujście korytarza do studni, w prawej orograficznie ścianie, tuż przy dnie jest otwór (0,6x0,7 m). Prowadzi on do bocznego, mytego korytarzyka opadającego strono w dół, o dnie pokrytym osuwającym się rumoszem wapiennym. Po 3,5 m ciasny kominek (+2,5 m ) wyprowadza do owalnego okna (0,3x0,5 m), uchodzącego do studni. Od podstawy kominka dno korytarzyka staje się płaskie, pokryte śliską, mokrą gliną. Szczelina ma tu l m wysokości i 0,6 m szerokości. Po 7 m kończy się zawaliskiem.

Wracamy do okna szerokiego korytarza i zjeżdżamy do głównej studni (w przekroju soczewkowata – około 2x3,5-4 m). Po około 10 m znajduje się obszerna, pochyła półka skalna, zwężająca znacznie przekrój studni. Leży na niej luźny gruz wapienny. Nieco niżej półkę tworzą zaklinowane w szczelinie wanty i fragment pomostu z drewnianych belek. Kilka metrów niżej szczelina znów rozszerza się. Z pomostu zjeżdżamy 17,5 m w

kontakcie ze ścianą, około 5 m nad dnem mijając wąską półkę. Dno studni nachylone jest ku S. 1,5-metrowy prożek z want do góry rozdziela je od sąsiedniej studni. Ogólna długość szczeliny przy dnie wynosi 12 m (w tym dno większej studni – 9 m).

Z dna mniejszej studni (11 m) wychodzimy do dolnego otworu szeroką ząpieraczką lub wspinając się (III). Ściany są kruche z kilkoma wąskimi listwami.

Studnie zostały wymyte na szczelinie o kierunku 32° w wapieniach malmo-neokomu wierchowego. Ściany są zwietrzałe, bez nacieków. Drobne nacieki grzybkowe występują jedynie w bocznych korytarzach. Namulisko przy otworach tworzy gleba. Dno studni pokrywa autochtoniczny gruz zmieszany z glebą, liśćmi i gałęziami oraz duże wanty i glina rezydualna. W bocznym poziomym korytarzu w skład namuliska wchodzi żółta glina rezydualna i gruz wapienny. W korytarzyku NE na początku występuje rumosz wapienny, dalej brązowa glina.

Wilgotność uzależniona jest od warunków atmosferycznych. Tylko w bocznym, NE korytarzu jest mokro. Na dnie zwykle przez całe lato zalega płat śniegu i lodu. Często uniemożliwia on przejście między studniami. Podczas prac inwentaryzacyjnych w lipcu 1981 r. śnieg zajmował niewielką część dna głębszej studni.

Wyczuwa się nieznaczny przewiew między otworami oraz w szczelinie korytarza południowego. Światło bezpośrednio dociera do dna oraz nieco poniżej półki w większej studni. Do pozostałej części studni dociera światło odbite, a najdalsze części bocznych korytarzy są ciemne.

Rośliny kwiatowe występują przy otworach oraz pojedyncze egzemplarze w głębi studni. Na ścianach obecne są porosty, glony, mchy i wątrobowce.

Faunę reprezentują nietoperze (kilkakrotnie zauważono żywe okazy i kości w namulisku) oraz ślimaki i kosarze. Podczas zwiedzania w 1989 r., w dolnej studni, kilka metrów poniżej otworu, znaleziono zamieszkałe gniazda ptasie.
Historia badań

Wójcik (1966a) opisał osady i podał niektóre dane morfometryczne pod nazwą Kominiarska Studnia.

Historia eksploracji

Według informacji ustnej M. Kropiwnickiej jaskinia została odkryta latem 1957 r. przez M. Nowicką (Kropiwnicką) i A. Kropiwnickiego. Odkrywcy nie zwiedzali jaskini. Podczas nieco późniejszej wycieczki sprawdzili głębokość dolnej studni przy pomocy sznurka i kamienia. Pierwsze zwiedzanie miało miejsce latem 1962 r. Liczna grupa ze Speleoklubu Warszawskiego z udziałem M. Kropiwnickiej zeszła na dno dolnej studni i stwierdziła istnienie połączenia jej z górną. Wzmianki o odkryciu nie opublikowano.
W 1965 r. jaskinię odnaleźli Z. Biernacki i Z. Ukuś ze Speleoklubu Częstochowa. Zbadano obie studnie i korytarzyk łączący najwyższy otwór z dużym oknem w studni (Biernacki 1967). Dno jaskini było wówczas całkowicie pokryte śniegiem i lodem o grubości około 2 m i spodziewano się, że pod lodem ukryta jest dalsza część studni. W przekonaniu, że jaskinia nie była wcześniej znana, zamieszczono wzmianki o odkryciu i eksploracji w Życiu Warszawy i Życiu Częstochowy. Zatkano oba otwory studni, co spowodowało całkowite wytopienie pokrywy śnieżnej w 1966 r.
Kozik (1972) wymienia ją pod  nazwą Kominiarska Studnia

Historia dokumentacji

Biernacki (1967) zamieścił opis jaskini i przekroje. Z danych tych wynika, że nie były mu znane boczne korytarzyki. W ramach inwentaryzacji jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ dokumentację głównego ciągu jaskini sporządziła w dniu 12.07.1979 r. I. Luty przy współpracy L. Młynarskiego. Podjęto wtedy próbę przejścia bocznych korytarzyków, wybierając częściowo głazy zamykające otwór korytarzyka NE. 23.07.1981 r. udokumentowano boczne korytarzyki (I. Luty przy współpracy M. Kapełusia i A. Skarżyńskiego). Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).
Plan opracowała I. Luty

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Biernacki Z. 1967 (opis i przekroje); Wójcik Z. 1966a (osady, niektóre dane morfometryczne pod nazwą Kominiarska Studnia); Kozik A. 1972 (wymienia pod nazwą Kominiarska Studnia); Borowiec W. i in. 1977 (dane morfometryczne); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10 000); Gradziński R. i in. 1985a (dane morfometryczne); Jaskinie TPN 1991 (plan, przekrój i opis inwentarzowy); Siarzewski W. 1994 (zjawiska lodowe).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2010
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan Podgląd grafiki przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie