Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Schronisko pod szczytem Januszkowej Góry |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | J.Olk.II-01.25 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°37′02,42″, φ: 50°18′27,11″ |
Gmina | Olkusz (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | olkuski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa (Lasy Państwowe) | Park krajobrazowy Orlich Gniazd |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | W |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 434 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
6
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Olkuska, Podlesie, Januszkowa Góra; Obszar NATURA 2000 Jaroszowiec. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Od miejscowości Rabsztyn idziemy drogą asfaltową w kierunku Wolbromia, za przejazdem kolejowym skręcamy w prawo w kierunku miejscowości Troks. Dalej idziemy za czerwono znakowanym szlakiem turystycznym, który opuszcza asfaltową drogę i biegnąc leśnymi duktami doprowadza do podstawy Januszkowej Góry. Stąd coraz stromsza ścieżka, wśród ostańców przechodzi obok ogrodzonego otworu Januszkowej Szczeliny i wyprowadza na płaską wierzchowinę Januszkowej Góry. Około 100 m od otworu jaskini Januszkowej Szczeliny opuszczamy znakowaną ścieżkę w prawo (SE) i idąc niewyraźną ścieżką kierujemy się na najwyższe wzniesienie Januszkowej Góry. Nie wchodzimy na wierzchołek lecz trawersujemy zbocze w prawo (S). Otwór znajduje się na południowo-zachodnim zboczu, wśród niewielkich skałek, ok. 15 m poniżej wierzchołka.
Schronisko bardzo ciasne - zacisk ZII, przełaz do salki.
|
Opis jaskini |
Otwór tworzy krasowo rozmyta szczelina nachylona pod kątem 30o, w środkowej części znacznie zwężona (pokazuje to przekrój na planie schroniska). Górna część ku wnętrzu schroniska stopniowo się zwęża, tworząc szczeliny niedostępne dla człowieka. Do wnętrza prowadzi najniższa jej część. Przejście tego korytarza jest bardzo trudne (zacisk ZII), doprowadza on do kopulasto sklepionego kotła o wymiarach 2x1,5 m przy wysokości przekraczającej 3 m. Kształt i charakterystyczne rozmycie stropu wskazują że powstał on w warunkach pełnego wypełnienia wodą. Nieco powyżej obecnego dna na ścianach komory zachowała się gruba warstwa polewy z naciekami znacznych rozmiarów - głównie żebra i kolumny. Na ścianie kotła nad wejściem fragment nacieków pokrywa warstwa stwardniałego mleka wapiennego o śnieżno-białej barwie. Wnętrze kotła jest suche - nacieki nie przyrastają. Schronisko rozwinięte jest w górnojurajskich wapieniach skalistych. Szata naciekowa występuje w rejonie salki (kotła) - jej dolne połacie pokrywa polewa z żebrami i kolumnami. Na starszych formach nacieków występuje stwardniałe mleko wapienne. Powierzchnia nacieków jest w niewielkim stopniu zwietrzała. Dno całego schroniska zalega gruba warstwa czarnej gleby, w której znajdują się fragmenty polew i dużych stalagmitów. Nie stwierdzono występowania żadnych szczątków kostnych. |
Historia badań |
Schronisko jest jednym z niewielu poznanych na tym obszarze obiektów o krasowej genezie. Istnieją w nim możliwości odkrycia kontynuacji ciągu. Próbny wykop 15.09.1990 r. wykonany w dnie kotła (A. Kurek, P. Malina, A. Gągola i T. Baster) odsłonił na głębokości 0,5-0,8 m żebro skalne dzielące przestrzeń. Ze schroniska zostały pobrane próbki nacieków do datowania radiowęglowego. Wiek tych nacieków został określony na około 41000-45000 BC. |
Historia eksploracji |
Schronisko zostało odkryte przez M. Szelerewicza w czasie prac terenowych 31.08.1990 r. |
Historia dokumentacji |
Po raz pierwszy zostało opisane pod numerem IV.A.43 przez M. Szelerewicza w roku 1990, w dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego. Pomiary schroniska wykonali we wrześniu 1990 r. M. Szelerewicz i P. Malina. Dane zaktualizował A. Polonius (2014). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Szelerewicz M. 1990 (wymienia, podaje wymiary, lokalizuje na mapie); Pazdur A. i inni 1994 (określenie wieku nacieków); Polonius A. 1994 (wymienione w wykazie, lokalizacja na mapie); Pazdur A. i in. 1999 (wzmianka na temat badań izotopowych nacieków); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2016 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Szelerewicz M., Górny A. 1990 (lokalizacja na mapie 1:10 000, ogólna charakterystyka, plan, czarno-białe fotografie otworu i wnętrza).
|
Autorzy opracowania | Mariusz Szelerewicz |
Redakcja | Halina Grodzicka |
Stan na rok | 2014 |
Grafika, zdjęcia | otwór plan i przekrój |
Obiekt w serwisie Geostanowiska | Geostanowisko |