Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Śpiących Rycerzy Wyżnia
Inne nazwy
Nr inwentarzowy T.D-12.19
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°55′24,08″, φ: 49°15′00,71″
Gmina Zakopane (gm. miejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu WSW
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1424
Wysokość względna [m] 120
Głębokość [m] 22,20
Przewyższenie [m] 3,60
Deniwelacja [m] 26
Długość [m]
w tym szacowane [m]
112
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne W prawym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w południowo-zachodnim stoku Małego Giewontu, powyżej Jaskini Śpiących Rycerzy.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Żółto znakowanym szlakiem podchodzimy Doliną Małej Łąki nad Wyżnie, przez las do miejsca, gdzie na wschód odgałęzia się zarośnięty lecz wyraźny Żleb pod Dziurą. W skałce nad żlebem znajdują się otwory Jaskini Śpiących Rycerzy T.D-12.01. Podchodzimy żlebem, następnie trawersujemy na lewo, pod skałami omijając boczny otwór tej jaskini. W odległości około 30 m ku W od tego otworu wznosimy się około 25 m stromym żlebkiem trawiasto-gliniastym pod wyższy pas skałek, wprost do poszukiwanego otworu. Jest on zasłonięty roślinnością, niewidoczny z daleka. Dojście bez trudności, zwiedzanie łatwe.
Opis jaskini

Otwór jest obszerny, ma 1,7 m szerokości i 3 m wysokości. Tuż za nim, po prawej stronie od głównego ciągu jaskini, odgałęzia się boczny, ciasny, 7-metrowy korytarzyk. Schodzimy 15 m głównym korytarzem. Jest on obszerny, opada stromo, a na jego dnie zwykle zalega płat zlodowaciałego śniegu. Dalej 3,2-metrowa (łatwa) studzienka prowadzi do biegnącego na lewo, rozszerzającego się korytarza, który przechodzi po około 7 m w wielką salę o wymiarach 15x18x10 m. Dno sali pokrywają olbrzymie bloki skalne. Ku NW przechodzi ona w obszerny, 45-metrowy korytarz. Na początku korytarz wznosi się stromo i nieco zwęża. Dalej następuje rozszerzenie, w którym pod wschodnią (prawą) ścianą można zejść kilka metrów w zawalisko. Dno korytarza w tym miejscu staje się prawie poziome, pokryte dużymi blokami. Nad blokami idziemy znów do góry zwężającym się ciągiem, aż do jego zakończenia.

Wracamy do sali. Przez mały otwór (0,4x0,5 m) w jej północno-wschodniej części (pod prawą ścianą) wchodzimy do krótkiego korytarzyka, z którego do góry wiodą ciasne, rurkowate kominki, rozdzielone filarami skalnymi. Po kilku metrach widać przebicie do sali, a nieco wyżej następuje połączenie kominków w poziomym korytarzyku uchodzącym oknem do sali nad kilkumetrowym, łatwym progiem.

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach urgonu należących do wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów). Powstała w bliskim sąsiedztwie Jaskini Śpiących Rycerzy i ma podobny do niej, zwaliskowy charakter. Ciąg wiodący od otworu do sali oraz ciasne kominki przy sali są myte. W grocie występuje niewielka ilość mleka wapiennego (szczególnie w korytarzu wstępnym) oraz drobne nacieki grzybkowe, a także drobne, nieliczne stalaktyty. Namulisko w ciągu wstępnym tworzy głównie rumosz wapienny i gleba. Dno sali buduje zawalisko z bloków kilkumetrowej wielkości. Domieszkę w osadach stanowi glina i materiał allochtoniczny (piasek i otoczaki granitoidów). W osadach znaleziono też kości nietoperzy.

Światło dociera do około15 m od otworu (do studzienki). Grota jest wilgotna. Podczas długotrwałych, silnych opadów deszczu latem 1980 r., w sali i w kominkach przy NE skraju sali, słychać było szum dużego wodospadu spadającego gdzieś niżej, do wielkiej przestrzeni. Za otworem, zwykle do połowy lata lub dłużej, utrzymuje się płat zlodowaciałego śniegu. Wyczuwa się wyraźny przewiew.

W strefie okołootworowej (do kilkunastu metrów w głąb) występują rośliny kwiatowe, paprocie, mchy, glony i porosty. T. Bielska wymienia następujące gatunki roślin zebranych latem 1978 r. (oznaczenia mszaków wykonała J. Mickiewicz):

kwiatowe: Chrysosplenium alternifolium L., Adenostyles alliariae Kern., Arabis alpina L., Arabis halleri L., Primula elatior Grufb., Viola biflora L., Myosotis alpestris Schm, Senecio nemorensis L., Polygonatum verticillatum All., Soldanella carpatica Vierh., Thalictrum aquilegiifolium L., Campanula polymorpha Witasek, Poa alpina L., Clematis alpina Mill., Geranium silvaticum L., Festuca supina Schur;

paprocie: Cystopteris fragilis Bernh., Cystopteris regia Desv.;

mszaki: Pellia epiphylla (L.) Corda, Ambystegium confervoides Br.eur., Eurhynchium swartzii Hobkirk, Bryum capillare L. var. flaccidum Br.eur., Encalypta extinctoria Sw., Mnium orthorhynchum Br. eur., Hygrohypnum alpinum Lske, Leskea nervosa Myr., Erythrophyllum rubellum Lske, Plagiobryum sp.

Faunę reprezentują nietoperze i owady (m. in. motyle, ćmy, komary, muchówki, pająki, chruściki, kosarze), a przy otworze – ślimaki i chrząszcze. Piksa (1998) wymienia następujące gatunki nietoperzy: Myotis myotis /Borkhausen, 1779/, Eptesicus nilssoni (Keyserling et Blasius, 1839), Myotis nattereri (Kuhl, 1817) – najwyższe stanowisko w Tatrach, a Piksa i Wołoszyn (2001) – Myotis myotis /Borkhausen, 1779/, Myotis bechsteini, Myotis nattereri (Kuhl, 1817), Myotis mystacinus /Leisler/, Myotis Brandti, Myotis daubentoni, Eptesicus nilssoni /Keyserling/.

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinię odkryli prawdopodobnie grotołazi zakopiańscy w końcu lat pięćdziesiątych naszego wieku lub na początku lat sześćdziesiątych. Według informacji ustnych E. Winiarskiego, podczas eksploracji Jaskini Śpiących Rycerzy poznali oni „kilka dziur” położonych w pobliżu tej groty, lecz kopali tylko w dolnej jaskini. Wzmianki o grocie są niezwykle skąpe i dotyczą głównie zwiedzania (od wielu lat jest ona odwiedzana często w ramach szkolenia grotołazów).

Historia dokumentacji

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ badania flory okołootworowej wykonała latem 1978 r. T. Bielska, T. Ostrowski sfotografował otwór, a dokumentację groty sporządziła w dniach 23 i 27 lipca 1980 r. I. Luty przy współpracy B. Osieckiego i W. Skierniewskiego. Przeprowadziła ona również pomiary sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu metodą ciągu busolowego. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). Współrzędne geograficzne otworu w oparciu o mapę topograficzną Tatr wydaną przez Głównego Geodetę Kraju (http://maps.geoportal.gov.pl) zweryfikował J. Grodzicki (2013). Uwaga: lokalizacja jaskiń na wspomnianej mapie może być błędna!
Plan opracowała I. Luty.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kozik, A. 1972, (wymienia, podaje długość 40 m ); Borowiec, W. i in. 1977,1978 (dane morfometryczne); Tatry POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie 1:10000); Gradziński, R. i in. 1985a (dane morfometryczne, orientacyjna lokalizacja na mapie); Luty, I. 1989b (dane morfometryczne, lokalizacja na mapie, dane historyczne); Cywiński, W. 1994 (o położeniu i dojściu w przewodniku szczegółowym); Piksa, K. 1998 (nietoperze); Bielska, T., Mickiewicz, J. 2000 (flora); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy). Piksa, K., Wołoszyn, B. 2001 (nietoperze).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie