Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Dudzia Dziura |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.E-09.21 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°52′20,97″, φ: 49°14′08,76″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NE |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1201 |
Wysokość względna [m] | 35 |
Głębokość [m] | 0,90 |
Przewyższenie [m] | 5,10 |
Deniwelacja [m] | 6 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
23
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Dolina Kościeliska, w lewym orograficznie zboczu Wąwozu Kraków, na stoku Żaru poniżej Wielkiej Turni. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego - dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Idziemy dnem Wąwozu Kraków do pierwszego progu. Udajemy się dalej dnem wąwozu, skręcającym tu w lewo. Przed oczami mamy widok na skały Saturna i żleb wcinający się między nie, a odosobnioną skałę z prawej (za progiem jest to pierwszy żleb w prawym orograficznie zboczu wąwozu). Idziemy dalej dnem Wąwozu, który skręca w prawo (zwężenie między wysokimi skałami), a następnie ostrym łukiem w lewo. Za kolejnym zakrętem w prawo wychodzimy na rozszerzenie wąwozu o dnie częściowo porośniętym smrekami. gdzie w jego prawym orograficznie zboczu odchodzi w górę żleb prowadzący do Arkady (T.E-09.07) i położonych obok jaskiń. Naprzeciwko - w lewym orograficznie zboczu - wznosi się szeroki, trawiasty żleb, którym podchodzimy ok. 70 m. W ograniczającym go z prawej (lewej or.) skalnym żeberku widoczny jest tu duży okap o wysokości ok. 8-10 m, pod którym znajduje się obszerny otwór jaskini. Dojście bez trudności, zwiedzanie łatwe.
|
Opis jaskini |
Położony pod okapem otwór o szerokości ok. 5 m prowadzi do obszernej wstępnej nyży o gliniastym w głębi dnie. Z niej ponad dwumetrowym prożkiem odgałęzia się ciasny i niski, krótki, szczelinowaty korytarzyk. U wejścia do niego występują nacieki grzybkowe. Żwirowe namulisko korytarzyka jest we wstępnej części skąpe, przy końcu jednak zamyka możliwość dalszego przejścia. W widocznym tu przekroju odsłaniają się zaglinione żwiry dość dobrze obtoczone, o przewadze frakcji drobnych (do 11,5 cm, a maksymalnie do 68 cm). Na powierzchni namuliska występują nacieki grzybkowe. W prawej ścianie korytarzyka, w górze, odchodzi prostopadła do niego ciasna rura, rozmyta wzdłuż fugi międzyławicowej lub płaszczyzny spękania. Wymycia w niej wskazują na przepływ pod ciśnieniem w kierunku otworu. Na początku odgałęzia się kilka drobnych rur krasowych. Korytarzyk opada w głąb, po 9,5 m, poniżej 0,9 m prożka, zamyka go gliniaste namulisko. Dno rury na całej niemal długości jest skalne, tylko lokalnie (w końcowej części - ale jeszcze przed prożkiem) występuje w nim nieco gliny, zawierającej na powierzchni nagromadzone kości nietoperzy. Na ścianach występują miejscami drobne naskorupienia polewy naciekowej. Jaskinia rozwinięta jest w wapieniach malmo-neokomu wierchowej serii autochtonicznej. Namulisko stanowi drobno i średnioziarnisty żwir, częściowo zagliniony, oraz glina, a przy otworze gleba. Lokalnie nagromadzone są kości nietoperzy. Występują niewielkie ilości nacieków grzybkowych i drobne fragmenty polew naciekowych. Jaskinia jest wilgotna, woda kapie miejscami ze stropu. Przewiewu brak. Światło obejmuje całą wstępną nyżę i sięga do początku szczelinowatego korytarzyka. Roślinność zielona występuje obficie w rejonie otworu (nieliczne kwiatowe, oraz paprocie, mchy i glony). Występują również grzyby. Badania roślinności przyotworowej przeprowadzone w dni 17 lipca 1978 r. przez T. Bielską wykazały obecność następujących roślin (oznaczenia mszaków wykonała J. Mickiewicz): kwiatowe: Ranunculus alpestris L., Arabis halleri L., Viola biflora L., paprotniki: Cystopteris fragilis Bernh., Asplenium viride Huds., mszaki: Neckera crispa (L.) Hedw., Tortella tortuosa Limpr., Mnium orthorrynchum Br. eur., Eurhynchium zetterstedtii Stormer, Timmia bavarica Hessl., Barbula convoluta Hedw., Brachythecium velutinum Br. eur., wątrobowce: Marchantia polymorpha L., Calypogeia trichomanis (L.) Corda. W jaskini występują nieliczne owady (muchy, komary, ćmy), pająki oraz ślimaki. |
Historia badań |
Badania flory przyotworowej prowadziła T. Bielska w 1977 r. Badania wieku jaskiń i ich związku z rozwojem dolin prowadził Szczygieł J. i in. (2020a). |
Historia eksploracji |
Pierwszą wzmiankę o Dudziej Dziurze znajdujemy w pracy Wójcika (1966a). O jej wcześniejszym znalezieniu świadczy jedynie wyryta w otworze data 1937. Można przypuszczać, że była to penetracja przypadkowa - stąd informacja o niej nie była ogłoszona i nie dotarła do braci Zwolińskich. Brak wzmianek w publikacjach i materiałach archiwalnych pozwala przypuszczać, że do początku lat 60. jaskinia nie była znana grotołazom. Nie jest wykluczone, że pierwsza jej penetracja ograniczyła się do wstępnej nyży, ewentualnie również początku szczelinowatego korytarzyka. |
Historia dokumentacji |
W ramach prac inwentaryzacyjnych OW PTPNoZ dokumentację jaskini sporządził w dniu 22 września 1978 r. R.M. Kardaś przy współpracy J. Bednarka, A. Burkackiej i A. Rygiera. Pomiary wykonano busolą geologiczną Meridian i taśmą parcianą. Zaktualizował R.M. Kardaś (2009 r.). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Wójcik Z. 1966a (dane morfometryczne i geologiczne), 1968 (wzmiankuje), 1969a (dane morfometryczne i geologiczne); Kropiwnicka M., Burkacki M. 1976 (wzmianka o wykonaniu dokumentacji fotograficznej); Kardaś R.M. 1979e (wzmiankuje); TATRY POLSKIE 1984 (lokalizacja na mapie topograficznej); Gradziński R. i in. 1985a (lokalizacja na mapie, dane morfometryczne); Jaskinie TPN 1994 (plan i opis inwentarzowy); Bielska T., Mickiewicz J. 2000 (flora); Szczygieł J. i in. 2020a (o minimalnym wieku osuszenia jaskiń oraz zależności pomiędzy jaskiniami i rozwojem dolin).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Rafał M. Kardaś |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |