Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia pod Strzelistą |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | T.E-12.31 |
Region | Tatry |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°55′06,99″, φ: 49°14′41,77″ |
Gmina | Kościelisko (gm. wiejska) |
Powiat | tatrzański |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | W |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1692,90 |
Wysokość względna [m] | 435 |
Głębokość [m] | 13 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 13 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
41
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | W lewym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w północnym stoku Wielkiej Turni, w trawiastej półce prowadzącej do Komory Gwiaździstej T.E-12.33. Otwór jaskini położony jest 48 m wyżej niż Awen z Korkiem Śnieżnym T.E-12.30 i kilkadziesiąt metrów dalej na wschód. Widać go z otworu Nyży pod Ratuszem T.E-12.18 i Jaskini Ciasnej w Groniu T.E-12.16. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Przysłopu Miętusiego niebiesko znakowanym szlakiem podchodzimy nad Kobylarzowy Żleb, następnie trawersujemy ku SE Czerwony Grzbiet i po około 300 m schodzimy około 300 m stromym żlebem nazywanym Depresją Zachodnią, opadającym od Źródła Ratusz pod ściany Pośredniej Turni. Żleb staje się w dolnej części kamienisty. Omijamy Nyżę pod Ratuszem T.E-12.18 widoczną z lewej strony i schodzimy nieco na prawo skalnym progiem o trudnościach II (spod progu na prawo widać duży otwór Jaskini Strzelistej T.E-12.32). Dalej nieco na lewo i kilkadziesiąt metrów w dół stromym trawiastym zboczem (Małołącki Ogród) opadającym po lewej (or.) stronie żlebu. Naprzeciwko czarnej „nyży” widocznej na prawo od żlebu, pod małą ścianką, trawersujemy żleb w jej kierunku trafiając do Awenu z Korkiem Śnieżnym. Krótsza droga dojścia do tego miejsca wiedzie z dna Doliny Małej Łąki przez Wyżnie, piargi pod Zagonem i dolną część Komina Flacha (V) do Małołąckiego Ogrodu (ewentualnie z wariantem obejścia dolnego progu przez Tunel Małołącki T.D-12.12). Ponad otworem Awenu z Korkiem Śnieżnym wchodzimy na prawe (or.) zbocze żlebu, na trawiastą półkę wznoszącą się ukośnie, dość stromo, ku E. W górnej części przechodzi ona w mały, płytki, trawiasty żleb z niewielkimi prożkami w trawie. Kilka metrów nad prożkami półka opada łagodnie wprost do otworu Jaskini pod Strzelistą T.E-12.31. Droga od otworu Jaskini Strzelistej T.E-12.332: schodzimy 35 m opadającym stąd żlebem. Dalej trawersujemy 40 m na prawo (ku E), nieco w górę po bardzo stromych, eksponowanych trawkach, wprost do poszukiwanego otworu (widać go dopiero z końcowego odcinka trawersu). Dojścia eksponowane, trudności II (od Źródła Ratusz) lub V (z Piargów pod Zagonem). Zwiedzanie wymaga użycia liny, we wstępnej części jest trudny zacisk.
|
Opis jaskini |
Otwór jaskini jest szczelinowy, ma 2,8 m wysokości i 0,65 m szerokości. Metr wyżej widać mały otworek o średnicy 0,4 m (ciąg za nim łączy się zaraz z główną szczeliną). Za otworem wiedzie w dół wysoki, zwężający się, szczelinowy korytarz, którym po kilku metrach dochodzimy nad wylot studni, zbyt wąski jednak aby przejść. W nieco wyższej części szczeliny pokonujemy poziomy zacisk o długości ponad 2 m i szerokości 0,2 m. Za zaklinowanymi w szczelinie wantami, za którymi jest niewielkie rozszerzenie, zjeżdżamy 8 m na dno obszernego korytarza. Stropu szczeliny z miejsca zjazdu nie widać (kontynuuje się ona prawdopodobnie pod zawalisko Jaskini Strzelistej). W poziomie szczelina ciągnie się około 7 m, jest prawdopodobnie jednak zbyt wąska do przejścia. Z dna idziemy do góry ku W obszerniejszym, 6-metrowym korytarzem, zakończonym progiem z want prowadzącym do górnej, bardzo ciasnej części szczeliny, pod zacisk. Idąc w drugą stronę, ku E, omijamy krótką odnogę po prawej stronie i docieramy do obniżenia korytarza, które jest najniższym punktem jaskini. Kilka metrów dalej, z końca korytarza, wznosi się 6-metrowy, dość obszerny komin naciekowy. Jaskinia rozwinęła się w wapieniach malmo-neokomu wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów). Powstała na szczelinie o kierunku 70°,tej samej co położona nieco wyżej Jaskinia Strzelista T.E-12.32. Na południowej ścianie korytarza widać rynienki krasowe i obszerne wymycia. W kominie końcowym występuje bogata szata naciekowa: polewy, stalaktyty, stalagmity, mleko wapienne. Są też w jaskini nacieki grzybkowe. Namulisko tworzy przy otworze gleba i rumosz wapienny. W dolnej części szczeliny występuje gruz wapienny oraz glina piaszczysta, a na końcu korytarza, pod kominem - jasnożółta mokra glina z mlekiem wapiennym. W namulisku znaleziono kości nietoperzy. Jaskinia jest wilgotna, woda kapie z górnej części szczeliny. Światło odbite dociera do kilkunastu metrów od otworu. Wyczuwa się silny, zimny przewiew. Rośliny kwiatowe obecne przy otworze, reprezentowane są głównie przez trawy. mchy, porosty i glony występują do około 6 w głębi jaskini obserwowano nietoperze, komary i inne owady, a w okolicy otworu – ślimaki. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Otwór groty mógł być znany już M. Zaruskiemu, który w 1912 r. penetrował zbocza Wielkiej Turni. Pisze on: „W pobliżu tej studni (Awenu z Korkiem Śnieżnym) jest inna dziura, małych rozmiarów, tem jednak ciekawa, że z niej dobywa się prąd powietrza zupełnie dostatecznie wyczuwalny nerwami dotyku” (Zaruski, 1923). Wzmianka ta może dotyczyć opisywanej jaskini. Brak późniejszych doniesień o eksploracji, czy nawet istnieniu otworu, chociaż mógł on być zauważony (leży przy drodze do Komory Gwiaździstej T.E-12.33). Prawdopodobnie nikt jednak nie próbował przejść przez zacisk i o jaskini ze względu na „zbyt małe rozmiary” nie wzmiankowano. |
Historia dokumentacji |
Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ w dniu 3 sierpnia 1981 r. I. Luty i A. Sadowska pokonały zacisk i zwiedziły jaskinię do końca. Wykonały też pomiary jaskini i położenia otworu przy pomocy busoli geologicznej Meridian i taśmy parcianej. Dokumentację sporządziła I. Luty przy współpracy A. Sadowskiej. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 17 sierpnia 1981 r. przez zespół pod kierownictwem W. Borowca. Dane zaktualizowała I. Luty (2009). Plan opracowała I. Luty. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Zaruski, M.1923 (wzmianka, bez nazwy, może dotyczyć tego obiektu); Luty, I. 1982a (informacja o sporządzeniu dokumentacji); Luty, I. 1984 (wzmianka); Burkacki, M. i in. 1984 (informacja o eksploracji partii za zaciskiem); Luty, I.1988 (nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie i szkicu ściany, dane historyczne); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Izabella Luty |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2010 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |