Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia pod Strzelistą
Inne nazwy
Nr inwentarzowy T.E-12.31
Region Tatry
Współrzędne WGS84 λ: 19°55′06,99″, φ: 49°14′41,77″
Gmina Kościelisko (gm. wiejska)
Powiat tatrzański
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Skarb Państwa | Tatrzański Park Narodowy
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu W
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 1692,90
Wysokość względna [m] 435
Głębokość [m] 13
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 13
Długość [m]
w tym szacowane [m]
41
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne W lewym orograficznie zboczu Doliny Małej Łąki, w północnym stoku Wielkiej Turni, w trawiastej półce prowadzącej do Komory Gwiaździstej T.E-12.33. Otwór jaskini położony jest 48 m wyżej niż Awen z Korkiem Śnieżnym T.E-12.30 i kilkadziesiąt metrów dalej na wschód. Widać go z otworu Nyży pod Ratuszem T.E-12.18 i Jaskini Ciasnej w Groniu T.E-12.16.
Opis drogi dojścia do otworu
Jaskinia znajduje się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego – dojście i zwiedzanie jest możliwe tylko po uzyskaniu zezwolenia Dyrekcji Parku. Z Przysłopu Miętusiego niebiesko znakowanym szlakiem podchodzimy nad Kobylarzowy Żleb, następnie trawersujemy ku SE Czerwony Grzbiet i po około 300 m schodzimy około 300 m stromym żlebem nazywanym Depresją Zachodnią, opadającym od Źródła Ratusz pod ściany Pośredniej Turni. Żleb staje się w dolnej części kamienisty. Omijamy Nyżę pod Ratuszem T.E-12.18 widoczną z lewej strony i schodzimy nieco na prawo skalnym progiem o trudnościach II (spod progu na prawo widać duży otwór Jaskini Strzelistej T.E-12.32). Dalej nieco na lewo i kilkadziesiąt metrów w dół stromym trawiastym zboczem (Małołącki Ogród) opadającym po lewej (or.) stronie żlebu. Naprzeciwko czarnej „nyży” widocznej na prawo od żlebu, pod małą ścianką, trawersujemy żleb w jej kierunku trafiając do Awenu z Korkiem Śnieżnym. Krótsza droga dojścia do tego miejsca wiedzie z dna Doliny Małej Łąki przez Wyżnie, piargi pod Zagonem i dolną część Komina Flacha (V) do Małołąckiego Ogrodu (ewentualnie z wariantem obejścia dolnego progu przez Tunel Małołącki T.D-12.12). Ponad otworem Awenu z Korkiem Śnieżnym wchodzimy na prawe (or.) zbocze żlebu, na trawiastą półkę wznoszącą się ukośnie, dość stromo, ku E. W górnej części przechodzi ona w mały, płytki, trawiasty żleb z niewielkimi prożkami w trawie. Kilka metrów nad prożkami półka opada łagodnie wprost do otworu Jaskini pod Strzelistą T.E-12.31. Droga od otworu Jaskini Strzelistej T.E-12.332: schodzimy 35 m opadającym stąd żlebem. Dalej trawersujemy 40 m na prawo (ku E), nieco w górę po bardzo stromych, eksponowanych trawkach, wprost do poszukiwanego otworu (widać go dopiero z końcowego odcinka trawersu). Dojścia eksponowane, trudności II (od Źródła Ratusz) lub V (z Piargów pod Zagonem). Zwiedzanie wymaga użycia liny, we wstępnej części jest trudny zacisk.
Opis jaskini

Otwór jaskini jest szczelinowy, ma 2,8 m wysokości i 0,65 m szerokości. Metr wyżej widać mały otworek o średnicy 0,4 m (ciąg za nim łączy się zaraz z główną szczeliną). Za otworem wiedzie w dół wysoki, zwężający się, szczelinowy korytarz, którym po kilku metrach dochodzimy nad wylot studni, zbyt wąski jednak aby przejść. W nieco wyższej części szczeliny pokonujemy poziomy zacisk o długości ponad 2 m i szerokości 0,2 m. Za zaklinowanymi w szczelinie wantami, za którymi jest niewielkie rozszerzenie, zjeżdżamy 8 m na dno obszernego korytarza. Stropu szczeliny z miejsca zjazdu nie widać (kontynuuje się ona prawdopodobnie pod zawalisko Jaskini Strzelistej). W poziomie szczelina ciągnie się około 7 m, jest prawdopodobnie jednak zbyt wąska do przejścia. Z dna idziemy do góry ku W obszerniejszym, 6-metrowym korytarzem, zakończonym progiem z want prowadzącym do górnej, bardzo ciasnej części szczeliny, pod zacisk. Idąc w drugą stronę, ku E, omijamy krótką odnogę po prawej stronie i docieramy do obniżenia korytarza, które jest najniższym punktem jaskini. Kilka metrów dalej, z końca korytarza, wznosi się 6-metrowy, dość obszerny komin naciekowy.

Jaskinia rozwinęła się w wapieniach malmo-neokomu wierchowej jednostki Organów (fałd Czerwonych Wierchów). Powstała na szczelinie o kierunku 70°,tej samej co położona nieco wyżej Jaskinia Strzelista T.E-12.32. Na południowej ścianie korytarza widać rynienki krasowe i obszerne wymycia. W kominie końcowym występuje bogata szata naciekowa: polewy, stalaktyty, stalagmity, mleko wapienne. Są też w jaskini nacieki grzybkowe. Namulisko tworzy przy otworze gleba i rumosz wapienny. W dolnej części szczeliny występuje gruz wapienny oraz glina piaszczysta, a na końcu korytarza, pod kominem - jasnożółta mokra glina z mlekiem wapiennym. W namulisku znaleziono kości nietoperzy.

Jaskinia jest wilgotna, woda kapie z górnej części szczeliny. Światło odbite dociera do kilkunastu metrów od otworu. Wyczuwa się silny, zimny przewiew.

Rośliny kwiatowe obecne przy otworze, reprezentowane są głównie przez trawy. mchy, porosty i glony występują do około 6 w głębi jaskini obserwowano nietoperze, komary i inne owady, a w okolicy otworu – ślimaki.

Historia badań
Historia eksploracji

    Otwór groty mógł być znany już M. Zaruskiemu, który w 1912 r. penetrował zbocza Wielkiej Turni. Pisze on: „W pobliżu tej studni (Awenu z Korkiem Śnieżnym) jest inna dziura, małych rozmiarów, tem jednak ciekawa, że z niej dobywa się prąd powietrza zupełnie dostatecznie wyczuwalny nerwami dotyku” (Zaruski, 1923). Wzmianka ta może dotyczyć opisywanej jaskini. Brak późniejszych doniesień o eksploracji, czy nawet istnieniu otworu, chociaż mógł on być zauważony (leży przy drodze do Komory Gwiaździstej T.E-12.33). Prawdopodobnie nikt jednak nie próbował przejść przez zacisk i o jaskini ze względu na „zbyt małe rozmiary” nie wzmiankowano.

Historia dokumentacji

Podczas prac nad inwentaryzacją jaskiń tatrzańskich OW PTPNoZ w dniu 3 sierpnia 1981 r. I. Luty i A. Sadowska pokonały zacisk i zwiedziły jaskinię do końca. Wykonały też pomiary jaskini i położenia otworu przy pomocy busoli geologicznej Meridian i taśmy parcianej. Dokumentację sporządziła I. Luty przy współpracy A. Sadowskiej. Dane sytuacyjno-wysokościowe położenia otworu podano na podstawie pomiarów wykonanych w dniu 17 sierpnia 1981 r. przez zespół pod kierownictwem W. Borowca. Dane zaktualizowała I. Luty (2009).

Plan opracowała I. Luty.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Zaruski, M.1923 (wzmianka, bez nazwy, może dotyczyć tego obiektu); Luty, I. 1982a (informacja o sporządzeniu dokumentacji); Luty, I. 1984 (wzmianka); Burkacki, M. i in. 1984 (informacja o eksploracji partii za zaciskiem); Luty, I.1988 (nowe dane morfometryczne, lokalizacja na mapie i szkicu ściany, dane historyczne); Jaskinie TPN 2000 (plan, przekrój i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Izabella Luty
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2010
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan i przekrój
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie