Dane szczegółowe jaskini
| Nazwa | Jaskinia w Żyrowej |
| Inne nazwy | |
| Nr inwentarzowy | J.Śl-01.01Ex |
| Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
| Współrzędne WGS84 | λ: 18°08′11,00″, φ: 50°27′40,00″ |
| Gmina | Zdzieszowice (gm. miejsko-wiejska) |
| Powiat | krapkowicki |
| Województwo | opolskie |
| Właściciel terenu | Skarb Państwa | Park krajobrazowy Góra Świętej Anny |
| Podstawa ochrony | |
| Ekspozycja otworu | ku górze |
| Pozostałe otwory | |
| Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 285 |
| Wysokość względna [m] | |
| Głębokość [m] | 3 |
| Przewyższenie [m] | 0 |
| Deniwelacja [m] | 3 |
|
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
8
|
| Rozciągłość horyzontalna [m] | |
| Położenie geograficzne | Wyżyna Śląska, Garb Chełma. |
| Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia położona była na południowo-zachodnim stoku Chełma, około 1 km na północ od centrum miejscowości Żyrowa. Otwór położony był na niewielkim zrównaniu w stoku Chełma, ponad zachodnim zboczem głęboko wciętej dolinki, nazywanej dawniej Wąwozem Huberta. Obecnie większa część jaskini jest niedostępna, przejście do głównego korytarza jaskini zostało zagruzowane. Dostępna jest jedynie zapadliskowa studnia wejściowa, o głębokości 2,5 m i podobnej średnicy.
Aby trafić do zapadliska, które stanowi otwór jaskini należy z pod kościoła w Żyrowej pójść drogą w kierunku miejscowości Jasiona i po około 300 m skręcić w prawo zostawiając po prawej bloki mieszkalne. Następnie należy iść około 700 m drogą gruntową pomiędzy lasem (po prawej) i ogrodzonym sadem, aż do rozwidlenia dróg, przy którym stoi tablica informująca o rezerwacie przyrody. Tu należy wybrać drogę wiodącą w prawo. Po około 200 m należy skręcić w lewo, bez ścieżki. Zapadlisko znajduje się około 70 m od leśnej drogi, w starym bukowym lesie. W pobliżu znajdują się trzy inne formy zapadliskowe, dwie płytkie i małe oraz jedna większa, w bezpośrednim sąsiedztwie jaskini.
|
| Opis jaskini |
Ze słownego opisu jaskini wynikało, że w połowie XX wieku, za studnią wejściową o średnicy około 1,5 m i „niewielkiej” głębokości biegł prosty, poziomy korytarz o szerokości ok. 1 m i wysokości umożliwiającej marsz pochylonemu chłopcu (około 1,2-1,5 m). Długość korytarza wynosiła około 5 m. Ściany jaskini pokryte były szczotkami kalcytowymi. Kryształy kalcytu pozyskiwane były ze ścian jaskini przez okolicznych mieszkańców w celach dekoracyjnych. Na podstawie udostępnionego przez mieszkańca Żyrowej fragmentu szczotki kalcytowej pochodzącej ze ścian jaskini, określić można, że grubość pokrywy kalcytowej wynosiła co najmniej 5 cm, a długość poszczególnych kryształów dochodziła do 4 cm.
|
| Historia badań |
|
| Historia eksploracji |
Jaskinia w Żyrowej, opisywana jako „położona w Wąwozie Huberta, na południowo zachodnim stoku Góry Św. Anny, niedaleko Żyrowej” po raz pierwszy wzmiankowana była przez Dubowy (1928). Tę samą jaskinię za cytowaną wcześniej autorką wzmiankuje Hornig (1956), prawdopodobnie jednak jej nie odwiedzając. Po wypadku jaki zdarzył się w jaskini przy pozyskiwaniu kryształów kalcytu w połowie XX w. otwór jaskini zasypano kamieniami. Mimo to jeszcze przez pewien czas do środka jaskini można się było dostać wąskim przełazem pomiędzy kamieniami (informacja ustna od mieszkańca Żyrowej). |
| Historia dokumentacji |
|
| Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Tak |
| Literatura |
Dubowy H. 1928 (wzmianka o jaskini w pobliżu Żyrowej); Hornig A. 1956 (wzmiankuje jaskinie w Wąwozie Huberta koło Żyrowej, lecz bez opisu i lokalizacji); Rogala W. 2000 (podstawowe dane morfometryczne); Jaskinie Wyżyny Śląskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
|
| Materialy archiwalne |
Rogala W. 2004 (opis dojścia do jaskini, opis jaskini, zdjęcie okolic otworu).
|
| Autorzy opracowania | Wojciech Rogala |
| Redakcja | Jerzy Grodzicki |
| Stan na rok | 2013 |
| Grafika, zdjęcia |
Nazwa:
Autor:
Data wprowadzenia: