Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia na Tomaszówkach Dolnych IV |
Inne nazwy | Schronisko na Tomaszówkach Dolnych IV |
Nr inwentarzowy | J.Olk.I-07.56 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°46′41,00″, φ: 50°11′32,00″ |
Gmina | Wielka Wieś (gm. wiejska) |
Powiat | krakowski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Prywatny | Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NE |
Pozostałe otwory | 2 - ku NW. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 430 |
Wysokość względna [m] | 5 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
31
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Olkuska, Dolina Będkowska. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Od wywierzyska potoku Będkówka idziemy w górę doliny, po przejściu około 750 m po prawej stronie znajduje się duża grupa skalna - masyw Wielkiej Skały, 300 m dalej z prawej strony znajduje się grupa skałek z dużym otworem Jaskini Łabajowej. Idąc dalej dnem doliny przechodzimy około 300 m mijając z prawej strony zalesione zbocze Dupnej Góry i dochodzimy do kolejnego zalesionego wzgórza z kilkoma grupami skalnymi Tomaszówek Dolnych. W trzeciej grupie skałek, schodzących najniżej do dna doliny, 5 m powyżej ich podstawy znajdują się otwory Jaskini na Tomaszówkach IV.
|
Opis jaskini |
Jaskinia jest dwuotworowa, stanowi fragment większej, zniszczonej przez erozję. Otwór NE szerokości 8,5 m i wysokości 3 m to duża wnęka skalna przedzielona grzędą skalną metrowej wysokości. Po 2 m strop gwałtownie obniża się i za ciasnym przełazem ponownie podnosi się do 4 m w ciasnym kominku w niewielkiej salce. Ściany w salce są silnie skorodowane. Kolejny ciasny przełaz wyprowadza w drugim otworze do niewielkiego kotła skalnego z otwartym wyjściem ku NW. W jego SW ścianie za dużym głazem w dnie odchodzi korytarz długości 10 m prowadzący generalnie na SW. Korytarz na początku ma 1,5 m wysokości, dalej strop obniża się, szerokość sięga 2 m, dno jest płaskie, poziome. Na końcu korytarz rozwidla się na dwie ślepe odnogi na wprost i 2 metrowy korytarz w lewo, zablokowany osypiskiem wypełniającym cały przekrój, w nim duży blok oberwanej polewy z żebrami naciekowymi. Jaskinia krasowa powstała w wapieniach skalistych górnej jury (oksford). Ściany w części pomiędzy otworem 1 i 2 są silnie skorodowane, z licznymi wżerami i drobnymi kanałami, w korytarzu od 3 otworu występują kotły wirowe. Wewnątrz na ścianach miejscami widoczne są pozostałości starszych nacieków w postaci polew i niewielkich stalaktytów, na nich i na ścianach występuje skonsolidowane mleko wapienne; większe fragmenty nacieków znajdują się w osadach na końcu jaskini. W jaskini osady namuliska są obfite, nienaruszone, szczególnie w 10 metrowym korytarzu zdają się wypełniać znaczną część jego przekroju, są one ilaste, brązowe z gruzem i większymi blokami wapiennymi. Światło sięga kilka metrów od otworów. W sąsiedztwie otworów występują glony, w otworze 3 zanokcica skalna Asplenium trichomanes, wewnątrz w kilku miejscach widać włosowate korzenie. Wewnątrz zaobserwowano pajęczaki, głównie pająki Meta menardi, komary i motyle szczerbówkę ksieni Scoliopteryx libatrix i ślimaka pomrowa wielkiego Limax maximus. |
Historia badań |
Nacieki były badane metodą C14 (Pazdur i in. 1999).
|
Historia eksploracji |
Jaskinia znana była od dawna. W latach 80 XX wieku A. Górny i A. Urbaniak poszerzyli wejście do korytarza za 3 otworem i usunęli z niego gruz umożliwiając dojście do jego końca. Po raz pierwszy została wymieniona przez Szelerewicza i Górnego (1986).
|
Historia dokumentacji |
Aktualną dokumentację sporządził A. Górny (19.11.2009 r.). Pomiary wykonali A. Górny i T. Ostrowski (19.11.2009 r.).
Plan opracował A. Górny. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Szelerewicz M., Górny A. 1986 (w pełnym wykazie jaskiń i schronisk Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, poz. II.F.43 jako Schronisko na Tomaszówkach Dolnych IV); Pazdur A. i in. 1999 (4 próbki w wykazie datowanych nacieków, nazwa jaskini podana jako Schronisko przy Jaskini na Tomaszówkach Dolnych); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Andrzej Górny |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia | plan |
Obiekt w serwisie Geostanowiska | Geostanowisko |