Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia na Tomaszówkach Dolnych IV
Inne nazwy Schronisko na Tomaszówkach Dolnych IV
Nr inwentarzowy J.Olk.I-07.56
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°46′41,00″, φ: 50°11′32,00″
Gmina Wielka Wieś (gm. wiejska)
Powiat krakowski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Prywatny | Park krajobrazowy Dolinki Krakowskie
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu NE
Pozostałe otwory 2 - ku NW.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 430
Wysokość względna [m] 5
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 0
Długość [m]
w tym szacowane [m]
31
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Olkuska, Dolina Będkowska.
Opis drogi dojścia do otworu
Od wywierzyska potoku Będkówka idziemy w górę doliny, po przejściu około 750 m po prawej stronie znajduje się duża grupa skalna - masyw Wielkiej Skały, 300 m dalej z prawej strony znajduje się grupa skałek z dużym otworem Jaskini Łabajowej. Idąc dalej dnem doliny przechodzimy około 300 m mijając z prawej strony zalesione zbocze Dupnej Góry i dochodzimy do kolejnego zalesionego wzgórza z kilkoma grupami skalnymi Tomaszówek Dolnych. W trzeciej grupie skałek, schodzących najniżej do dna doliny, 5 m powyżej ich podstawy znajdują się otwory Jaskini na Tomaszówkach IV.
Opis jaskini

Jaskinia jest dwuotworowa, stanowi fragment większej, zniszczonej przez erozję. Otwór NE szerokości 8,5 m i wysokości 3 m to duża wnęka skalna przedzielona grzędą skalną metrowej wysokości. Po 2 m strop gwałtownie obniża się i za ciasnym przełazem ponownie podnosi się do 4 m w ciasnym kominku w niewielkiej salce. Ściany w salce są silnie skorodowane. Kolejny ciasny przełaz wyprowadza w drugim otworze do niewielkiego kotła skalnego z otwartym wyjściem ku NW. W jego SW ścianie za dużym głazem w dnie odchodzi korytarz długości 10 m prowadzący generalnie na SW. Korytarz na początku ma 1,5 m wysokości, dalej strop obniża się, szerokość sięga 2 m, dno jest płaskie, poziome. Na końcu korytarz rozwidla się na dwie ślepe odnogi na wprost i 2 metrowy korytarz w lewo, zablokowany osypiskiem wypełniającym cały przekrój, w nim duży blok oberwanej polewy z żebrami naciekowymi.

Jaskinia krasowa powstała w wapieniach skalistych górnej jury (oksford). Ściany w części pomiędzy otworem 1 i 2 są silnie skorodowane, z licznymi wżerami i drobnymi kanałami, w korytarzu od 3 otworu występują kotły wirowe.

Wewnątrz na ścianach miejscami widoczne są pozostałości starszych nacieków w postaci polew i niewielkich stalaktytów, na nich i na ścianach występuje skonsolidowane mleko wapienne; większe fragmenty nacieków znajdują się w osadach na końcu jaskini.

W jaskini osady namuliska są obfite, nienaruszone, szczególnie w 10 metrowym korytarzu zdają się wypełniać znaczną część jego przekroju, są one ilaste, brązowe z gruzem i większymi blokami wapiennymi.

Część jaskini pomiędzy 1 i 2 otworem znajduje się w zasięgu wpływów atmosferycznych, korytarz za 3 otworem jest wilgotny z wyczuwalnym przewiewem ukierunkowanym w zależności od temperatury na zewnątrz.
Światło sięga kilka metrów od otworów.

W sąsiedztwie otworów występują glony, w otworze 3 zanokcica skalna Asplenium trichomanes, wewnątrz w kilku miejscach widać włosowate korzenie.

Wewnątrz zaobserwowano pajęczaki, głównie pająki Meta menardi, komary i motyle szczerbówkę ksieni Scoliopteryx libatrix i ślimaka pomrowa wielkiego Limax maximus.

Historia badań
Nacieki były badane metodą C14 (Pazdur i in. 1999).
Historia eksploracji
Jaskinia znana była od dawna. W latach 80 XX wieku A. Górny i A. Urbaniak poszerzyli wejście do korytarza za 3 otworem i usunęli z niego gruz umożliwiając dojście do jego końca. Po raz pierwszy została wymieniona przez Szelerewicza i Górnego (1986).
Historia dokumentacji
Aktualną dokumentację sporządził A. Górny (19.11.2009 r.). Pomiary wykonali A. Górny i T. Ostrowski (19.11.2009 r.).
Plan opracował A. Górny.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Szelerewicz M., Górny A. 1986 (w pełnym wykazie jaskiń i schronisk Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, poz. II.F.43 jako Schronisko na Tomaszówkach Dolnych IV); Pazdur A. i in. 1999 (4 próbki w wykazie datowanych nacieków, nazwa jaskini podana jako Schronisko przy Jaskini na Tomaszówkach Dolnych); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Andrzej Górny
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie