Od szosy Kraków-Olkusz skręcamy w Jerzmanowicach na drogę w kierunku Jaskini Nietoperzowej. Po 600 m na lewym zboczu widoczne jest zalesione wzgórze z grupą skalną Tomaszówki Górne. Przechodzimy drogą wzdłuż szeregu pięciu domów do dna doliny i dalej polami na zbocze, tu w lesie u podnóża skałek widoczny jest duży otwór Jaskini Na Tomaszówkach Górnych; idąc na prawo od niego obchodzimy niewielką skałkę, w której od SW strony znajduje się niewidoczny otwór Jaskini Małej na Tomaszówkach Górnych.

Niewielki otwór znajduje się w ściance skalnej nad progiem 1,6 m, nad nim, za przegrodą skalną o szerokości 0,7 m, znajduje się studzienka 1,8 m głęboka, która sprowadza na dno korytarza biegnącego na SE. Ma on 4 m długości, silnie skorodowane ściany z licznymi ostrymi występami i wżerami, osiągający w kotle wirowym na końcu wysokość 3,7 m. Z jego dna odchodzą w kierunku NE 2 metrowe, zamulone korytarzyki, natomiast ku NW - szczelina z widocznym światłem dziennym.
Jaskinia krasowa pow¬stała w warunkach freatycznych w wapieniu skalistym górnej jury (oksford). Na ścianach i w stropie występują liczne formy erozyjne: kotły wirowe, drobne, koliste kanały i wżery.
W jaskini znajdują się stare polewy naciekowe, pokryte naciekiem wełnistym z wyschniętego mleka wapiennego oraz licznie grzybki naciekowe.
Jaskinia jest wilgotna.
Światło sięga do dna studzienki.
Na ścianach studzienki występują glony, w korytarzu na ścianach żółte naloty.
Wewnątrz zaobserwowano licznie pajęczaki.

Jaskinia była znana od dawna, po raz pierwszy wymieniana przez Ciętaka (1935).

Aktualną dokumentację sporządził A. Górny (26.11.2009 r.).
Plan opracował A. Górny.

Ciętak Z. 1935 (w spisie jaskiń południowej części Wyżyny Małopolskiej, poz. 21, ma mapie rozmieszczenia jaskiń, fot. nacieków); Kowalski K. 1951 (pisze o jaskini wymienianej przez Ciętaka, której nie odnalazł); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (w pełnym wykazie jaskiń i schronisk Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, poz. II.F.46 pod nazwą „Schronisko przy jaskini na Tomaszówkach Górnych”); Jaskinie Wyżyny Olkuskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).