Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Kawerna Winnica I |
Inne nazwy | Kawerna VIII |
Nr inwentarzowy | J.BK-02.26 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°51′39,65″, φ: 50°01′17,07″ |
Gmina | Kraków (gm. miejska) |
Powiat | Kraków |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Komunalny |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | SSE |
Pozostałe otwory | 2 - ku ENE, 211 m n.p.m.; 3 - ku ENE, 211 m n.p.m. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 211 |
Wysokość względna [m] | 11 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
105
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | 64 |
Położenie geograficzne | Brama Krakowska, Zręby Południowe, Okolice Kostrza (Wzgórze Winnica), Kraków-Skotniki. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Kawerna znajduje się w południowej części wzniesienia Winnica, leżącego przy drodze Kostrze - Skotniki. Z przystanku „Kostrze Szkoła” (dojazd autobusami MPK nr 112 lub 162 z pętli przy Rondzie Grunwaldzkim) cofamy się do asfaltowej drogi odchodzącej z prawej strony (ul. Winnicka). Skręcamy w nią. Przed nami prezentuje się w całej okazałości zalesiony pagór z fortem i kawernami. Po przejściu ok. 800 m tej drogi, mijamy po prawej drogę prowadzącą do fortu. Idziemy jeszcze ok. 150 m dalej, aż zacznie się pole orne po prawej stronie drogi. Skręcamy na nie i idziemy wzdłuż rowu melioracyjnego. Około 25 m za końcem ogrodzenia z rur przekraczamy rów i znajdujemy się na łące. Skręcamy w lewo, wzdłuż granicy lasu i łąki, do rury którą przepływa strumień wpadający do rowu. Kierujemy się na prawo i wzdłuż strumienia po ok. 30 m dochodzimy do niewielkiego źródła. Stąd nieco w lewo, niewyraźną ścieżką dochodzimy po kilkunastu metrach do okopu, w którym znajduje się otwór I kawerny. Najwygodniej zacząć zwiedzanie od otworu II. Dochodzimy do niego idąc okopem ok. 40 m (początkowo na prawo - E) od otworu I. Dojście do kawerny jest nieco skomplikowane i podmokłe. Zwiedzanie wymaga poruszania się w wodzie o głębokości 1.5 2 m (zależnie od stanu wody).
|
Opis jaskini |
Kawerna składa się z jednego, głównego korytarza o długości 64 m i czterech bocznych, krótszych korytarzyków doprowadzających do poszczególnych otworów. Prawie cała wypełniona jest wodą o maksymalnej głębokości 1,8 m (stan na 30.03.1998). Otworem II, najobszerniejszym, dostajemy się do szerokiego na 1,2 m korytarza, który po 12 m doprowadza nas do skrzyżowania z korytarzem głównym. Głębokość wody stopniowo wzrasta do ok. 1,5 m. Na lewo korytarz o długości 23 m i szerokości ok. 1 m doprowadza do otworu I. Pierwotnie musiał on być wyższy (obecnie ma ok. 1 m wysokości) i zamknięty drzwiami, o czym świadczy obetonowanie otworu i stalowe odrzwia. Na prawo korytarz szerokości 1.7 m i wysokości 1,8 m, wypełniony do 1,35‑1,5 m wodą. Po 8 metrach, z lewej strony dochodzi do niego 6 m długości korytarzyk, prowadzący do obecnie zawalonego otworu. O bliskości powierzchni świadczy humus i korzenie. Ślady tego otworu widoczne są na powierzchni. Kawerna jest wykuta w wapieniach górnej jury (oksford).W środku brak form naciekowych. Dno wypełnione jest rumoszem skalnym zmieszanym z mułem. Powierzchnia wody pokryta jest liśćmi i odpadającymi ze stropu okruchami wapienia w postaci blaszek. Wykonana analiza wody wykazała znaczną zawartość azotanów, na co może mieć wpływ używanie materiałów wybuchowych do kruszenia skały, a także zanieczyszczenie wód opadowych odchodami z pobliskiej stadniny koni. Zmierzone temperatury wody wykazują wahania w granicach od 6 do 10ºC. Przy silnych mrozach woda zamarza tylko kilka metrów od otworów, głębiej utrzymuje się dodatnia temperatura. Wahania poziomu wody zależne są od pory roku i ilości opadów atmosferycznych. Maksymalna, stwierdzona w marcu i październiku 1998 r. różnica, wynosi 0,3 m. Wahania te mogą być większe, co należy uwzględnić przy zwiedzaniu. Zasięg światła niewielki. Kawerna jest dobrze zachowana, nieco zaśmiecona. Powstała zapewne w trakcie budowy leżącego na wzgórzu Fortu Winnica, lub po jego wybudowaniu. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Powstała zapewne w trakcie budowy leżącego na wzgórzu Fortu Winnica, lub po jego wybudowaniu.W kawernie nie ma żadnych sal czy też większych rozszerzeń mogących służyć do magazynowania. Dlatego zapewne służyła jako schron bojowy dla żołnierzy przebywających w okopach, którymi jest otoczone wzgórze od strony południowej i zachodniej. Spełniać też mogła rolę komunikacyjną, umożliwiając szybsze i bezpieczniejsze poruszanie się pomiędzy okopami. Kawerna musiała posiadać sprawny system odwadniający. W przeciwnym razie okopy i kawerny zalane by były tak, jak jest obecnie.
|
Historia dokumentacji |
Dokumentację sporządził B. Słobodzian (03.1998 r.). Dane zaktualizowali w 2009 r. A. Górny i M. Szelerewicz.
Plan opracowali B. Słobodzian i M. Sowa. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Zinkow J. 1995 (wzmianka); Brzoskwinia W. 1997 (wzmianka, mapka terenu); Ostrowski P. 1997a (opis, zarys kawerny na mapce terenu); Słobodzian B. 1999 (opis, plan, lokalizacja otworów na mapie); Jaskinie Pomostu Krakowskiego 2011 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Bogdan Słobodzian |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |