Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia nad Samcowym Polem |
Inne nazwy | Tunel w Kopcach, Nad Samcowem Polem, Schronisko (Jaskinia) nad Samcowym Polem (Tunel w Kopcach), Jaskinia w Zalasie |
Nr inwentarzowy | J.GT-03.33 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°40′41,00″, φ: 50°05′30,00″ |
Gmina | Liszki (gm. wiejska) |
Powiat | krakowski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa (Lasy Państwowe) |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | N |
Pozostałe otwory | 2 - ku W. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 318 |
Wysokość względna [m] | 18 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 6 |
Deniwelacja [m] | 6 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
14
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Garb Tenczyński, okolice Sanki, Dolina Sanki, Baczyn |
Opis drogi dojścia do otworu |
Dojście prowadzi od wiaduktu, gdzie droga Nawojowa Góra-Sanka przechodzi pod autostradą A4. Z tego miejsca udajemy się drogą asfaltową w kierunku Chrosnej (na wschód). Droga biegnie terenem zalesionym równolegle do autostrady. Po przejściu 1 km dochodzimy do nieoznaczonego parkingu łączki po południowej stronie drogi. Z tego miejsca kierujemy się ku południowi, podchodzimy w górę łagodnie nachylonym zboczem. Po przejściu około 100 m dochodzimy do grupy skał - w nich - na wprost znajduje się otwór jaskini.
|
Opis jaskini |
Jaskinię tworzy 14 m długości prosty korytarz rozwinięty na nachylonej szczelinie, wyprowadzający na powierzchnię na poziomie 6 m powyżej otworu północnego. Otwór północny (główny) ma 5 m szerokości i wysokość do 4 m. Zaraz za nim, po prawej stronie znajduje się w stropie duże okno, które wychodzi do wąwozu rozdzielającego skały. Od otworu pod górę prowadzi stopniowo zwężający się korytarz, którego strop przechodzi miejscami w wysoką, niedostępną dla człowieka szczelinę. Przy końcu niski już korytarz wyprowadza w leju u podstawy ściany. Jaskinia powstała w wapieniach skalistych górnej jury (oksford) na pionowym pęknięciu ciosowym. Szata naciekowa jest uboga, na ścianach występują niewielkie fragmenty zwietrzałych polew, a w głębi, w szczelinowatych kominkach ‑ cienka warstwa skonsolidowanego mleka wapiennego. Namulisko w rejonie otworu północnego zostało wybrane i przebadane; w stronę otworu południowego jest humusowo‑gliniaste z gruzem skalnym. Od połowy długości jaskini dno pokrywa warstwa liści wsypujących się wyższym (południowym) otworem. Jaskinia jest wilgotna i w głębi ciemna. W pobliżu otworów występują glony, porosty i nielicznie mszaki: mchy - Neckera besseri i Taxiphyllum wissgrillii oraz wątrobowiec - Porella platyphylla. Wewnątrz (w szczelinie stropowej) obserwowano pająki - Meta menardi i kilka osobników zimujących motyli - rusałki pawika (Inachis io). |
Historia badań |
Badania archeologiczne - wykopaliska w latach 1883 - 1977. Najstarszą wzmiankę o jaskini podaje Ossowski (1883), który przekopał jej początkowy fragment w roku 1882, znajdując niewiele zabytków.
|
Historia eksploracji |
Oznaczona jest na mapie Czarnowskiego (1911). Ponownie „odkryta” w 1974 r. przez archeologów podczas badań poszukiwawczych, związanych z budową autostrady. Przeprowadzili tu badania wykopaliskowe w 1977 roku. Wykonano dwa wykopy; w początkowej części tunelu (gdzie na głębokości ok. 1,5 - 2 m osiągnięto dno skalne) oraz nieco powyżej jaskini w sąsiedztwie Okienka (Bocheński i in. 1985). |
Historia dokumentacji |
Zinwentaryzowana została przez Żurowskiego w 1922 r. i później przez Kowalskiego (1951) pod poz. 42. Dokumentację sporządził M. Szelerewicz (07.1999 r.). Aktualizacji danych dokonali w 2009 r J. Baryła i M. Szelerewicz.
Plan opracował M. Szelerewicz.
|
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Ossowski G. 1883b (wiadomość o badaniach); Ossowski G. 1884a (streszczenie poprz.); Czarnowski S. 1911 (wzmianka, lokalizacja na mapie pod nazwą Jaskinia nad Samcowem polem); Żurowski J. 1923 (wiadomość o zinwentaryzowaniu); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wymienia); Kowalski K. 1951 (opis, plan wg Żurowskiego, historia poznania); Bocheński Z. i in. 1983 (opis i wyniki badań jaskini); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają w wykazie); Jaskinie Pomostu Krakowskiego 2011 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Baryła J., Górny A., Pruc M., Słobodzian B., Szelerewicz M. 2000 (opis inwentarzowy i plan).
|
Autorzy opracowania | Mariusz Szelerewicz, Janusz Baryła |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |