Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia w Rodakach |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | J.Cz.IV-02.05 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°32′30,00″, φ: 50°24′24,00″ |
Gmina | Klucze (gm. wiejska) |
Powiat | olkuski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Prywatny |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | NE |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 467 |
Wysokość względna [m] | 60 |
Głębokość [m] | 10,30 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 10,30 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
45,30
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Częstochowska, Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie, Rodaki, Góra Świniuszka |
Opis drogi dojścia do otworu |
Z drogi Klucze-Ogrodzieniec zjeżdżamy od północy do miejscowości Rodaki. Góra Świniuszka leży dokładnie naprzeciw tego zjazdu. Od zjazdu idziemy przez las ścieżką w kierunku zachodnim do skałek schodzących do dna płytkiej dolinki, do jaskini można dojść kierując się od wspomnianego zjazdu wydeptaną przez las ścieżką w kierunku zachodnim do skałek schodzących do dna płytkiej dolinki i dalej na wprost po zboczu w górę niemal pod sam szczyt wzgórza. Wysoko na południowym zboczu rozciąga się równoleżnikowo pas skałek. Opisywana jaskinia znajduje się w drugim, niewielkim ostańcu licząc od zachodu. Otwór jaskini znajduje się od wschodniej strony ostańca, u jego podstawy w zagłębieniu powstałym w sposób sztuczny. Kilkadziesiąt metrów na zachód i nieco poniżej leży Jaskinia Niska w Świniuszce.
|
Opis jaskini |
Jaskinia rozwinęła się w górnojurajskim wapieniu skalistym na równoległych szczelinach o przebiegu SW-NE, połączonych dwoma korytarzami poprzecznymi. Korytarz na wprost od wejścia, biegnący nieco w dół do owalnej salki, powstał niewątpliwie dzięki rozpuszczającej działalności płynącej tędy wody. W podobny sposób powstały dwa korytarzyki łączące otwór z głębszymi partiami jaskini. Dno jaskini opada ciągle w dół od otworu w głąb masywu, do dwóch następnych, równoległych szczelin, których charakter jest zupełnie odmienny. Są to pęknięcia tektoniczne, w których nie zaznaczył się wpływ przepływającej wody. Szczeliny są połączone płytkimi studzienkami i przełazem pod zaklinowanymi głazami. W ich stropie widać brekcję wapienną spojoną osadami jaskiniowymi. Szata naciekowa zachowała się w postaci zniszczonych polew krystalicznego kalcytu o grubości kilku do kilkunastu centymetrów. Namulisko jest kamieniste z niewielką domieszką humusu, na dnie piaszczysto-kamieniste z domieszka materiału ilastego. W pobliżu otworu leży duża ilość liści. Natomiast bardzo ciekawe jest wypełnienie szczelin, ponieważ są to ceglasto-czerwone i czerwono-brązowe osady w typie „piasków formierskich”. Być może były one tak jak szpat przedmiotem eksploatacji. Jaskinia dzięki małemu otworowi i dość dużej kubaturze zachowuje swój mikroklimat. We wnętrzu nie wyczuwa się przewiewu, natomiast w zimie zaobserwowano wypływ ciepłego powietrza z otworu i powstawanie wytopisk w śniegu. Jaskinia jest całkowicie ciemna. Przedstawicieli flory we wnętrzu nie zauważono choć w niektórych miejscach w stropie widać korzenie roślin. Natomiast na stropie i ścianach zaobserwowano sporą ilość pająków Meta menardi i ich kokonów oraz liczne nocne motyle. Kowalski opisuje w tej jaskini liczną kolonię nietoperzy (podkowca) lecz w trakcie inwentaryzacji żadnego nietoperza nie zauważono. |
Historia badań |
W 2003 roku A. Polonius opisuje morfologię i genezę jaskini.
|
Historia eksploracji |
Jaskinia znana jest od bardzo dawna. Została poszerzona i pogłębiona (głównie dolna część) przez szpaciarzy lecz eksploatacja została zaniechana dawno temu. Kowalski opisuje stare ślady eksploatacji, a porównując jego plan z obecnym stanem można stwierdzić, że konfiguracja wnętrza zmieniła się bardzo niewiele. Wydobycie prowadzono przy użyciu materiałów wybuchowych o czym świadczą zachowane fragmenty otworów strzelniczych. Ich rozmieszczenie sugeruje, że w trakcie eksploatacji posuwano się od góry w dół pogłębiając jaskinię. W najniżej położonej części jaskini znaleziono wyraźne ślady rozkopywania. Wąską szczelinę wypełnioną skalnym rumoszem próbowano pogłębić, a osypujący się gruz stabilizowano, sklejając go poliuretanową pianką montażową.
|
Historia dokumentacji |
Po raz pierwszy jaskinia została opisana w 1951 r. przez K. Kowalskiego, który wykonał plan, nadał jej nazwę i numer 366. Szelerewicz i Górny (1986) informację o niej zamieszczają bez planu pod numerem IV. B. 7. Ponowne pomiary w jaskini wykonali w marcu 1981 r. M. Czepiel i D. Lisoń lecz plan nie został opublikowany. Pomiary weryfikacyjne w schronisku wykonał A. Polonius i Ł. Polonius w listopadzie 1999 r. Dane zaktualizował A. Polonius (2009).
Plan opracował Adam Polonius. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Kowalski K. 1951; Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wzmianka, lokalizacja na mapie 1 : 100 000); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011c (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Polonius A. 2003.
|
Autorzy opracowania | Adam Polonius |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia | plan |
Obiekt w serwisie Geostanowiska | Geostanowisko |