Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Schronisko w Dłużcu
Inne nazwy
Nr inwentarzowy J.Cz.IV-05.10
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°42′26,00″, φ: 50°23′56,00″
Gmina Wolbrom (gm. miejsko-wiejska)
Powiat olkuski
Województwo małopolskie
Właściciel terenu Prywatny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu SE
Pozostałe otwory 2 - ku SW; 3 i 4 - ku NE i NW, 394 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 392
Wysokość względna [m] 15
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 2,50
Deniwelacja [m] 2,50
Długość [m]
w tym szacowane [m]
24
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Częstochowska, Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie, Dłużec, wzgórze bez nazwy nad Dłużcem
Opis drogi dojścia do otworu
Schronisko nie trudno zlokalizować ponieważ znajduje się ono w jedynej grupie skalnej pojawiającej się w miejscowości Dłużec. Wzgórze z tymi skałami leży po południowej stronie drogi Dłużec-Domaniewice. Z miejscowości Dłużec idziemy około 300 m na zachód od skrzyżowania dróg Dłużec-Lgota Wolbromska i Dłużec-Domaniewice, w kierunku grupy skałek. Na zboczu wzgórza znajduje się ujęcie wody dla całej wsi. (Wysokość otworów nad drogą Dłużec-Bydlin: około 15 m).
Opis jaskini

   Główna część schroniska to tunel przebijający skałkę na wylot, złożony z trzech wysokich sal połączonych nieco niższymi „przełazami”. W stropie największej sali znajdują się okna doświetlające wnętrze. Dno głównego tunelu opada lekko od otworu południowo-wschodniego do otworu północno-zachodniego. Schronisko ma również boczny ciąg w postaci korytarza równie wysokiego choć nieco węższego niż główny tunel. Korytarze łączą się w pobliżu otworu południowo-wschodniego. Jedno połączenie jest bezpośrednie poprzez niewysoki prożek skalny i zwężenie korytarza. Drugie połączenie przebiega niezmiernie niskim tunelikiem biegnącym skośnie do korytarzy, które łączy. Otwory NW i NE wychodzą na bardzo strome zbocze, natomiast otwór SE otwiera się na podszczytową, płaską łączkę.

   Schronisko rozwinęło się w górnojurajskich wapieniach skalistych typu smoleńskiego. Mimo stosunkowo niewielkich rozmiarów schronisko w Dłużcu zasługuje na nieco więcej uwagi niż inne podobne rozmiarami schroniska w okolicy. Wielootworowa próżnia skalna jest niewątpliwie pozostałością dużego systemu krasowego leżącego w tym samym poziomie jaskiniowym co Jaskinia Jasna w Strzegowej oraz Jaskinia na Biśniku. Rozmiary i kształt korytarzy schroniska świadczą o bardzo dużych przepływach wód freatycznych. Niestety ze względu dużą miąższość namuliska nie można stwierdzić czy zaznaczył się również etap wadyczny powstawania jaskini w postaci rynny dennej. W ścianach schroniska widać płytkie, łagodne zagłębienia wirowe oraz drobne kanaliki. W ścianie bocznego korytarza znajduje się ślepo zakończona wnęka o długości około 2 m - tylko w tej wnęce znaleziono resztki starego i wysuszonego mleka wapiennego. W pozostałej części schroniska nie znaleziono nacieków. Namulisko gliniasto-humusowe, w ciasnej odnodze nieco zaśmiecone. Sprawia wrażenie bardzo obfitego, jego miąższość można by w przybliżeniu ocenić na jakieś 2 do 3 m. Nie znaleziono nigdzie śladów rozgrzebywania. Nie natrafiono na wzmianki w literaturze, czy były tu prowadzone jakiekolwiek prace archeologiczne.

   Brak własnego mikroklimatu - jak opisuje to K. Kowalski „schronisko jest jasne, suche, przewiewne”. Wewnątrz schroniska nie znaleziono okazów flory. Oprócz zalatujących do schroniska trzmieli innych okazów fauny nie stwierdzono.
Historia badań
Nie natrafiono na wzmianki w literaturze, czy były tu prowadzone jakiekolwiek prace archeologiczne. B. Muzolf zaznacza je na mapie jako potencjalne stanowisko paleolityczne.
Historia eksploracji
Schronisko musiało być znane od początków osadnictwa w tych okolicach. Cechą charakterystyczną tego schroniska jest minimalna ilość śmieci w jego wnętrzu mimo bliskości zabudowań. Powodem tego jest prawdopodobnie bezpośrednie sąsiedztwo ujęcia wody.
Historia dokumentacji

Opisuje je K. Kowalski w swoim opracowaniu „Jaskinie Polski” pod numerem 379.  W „Jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej” M. Szelerewicza i A. Górnego schronisko nosi numer IV.D.1 (bez planu). Opis i plan schroniska znajduje się w uzupełnieniu do dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego z 1996 roku i nosi numer IV.D.1. Pomiary w schronisku wykonali w lipcu 1996 r. A. Polonius, i J. Sławiński. Dane zaktualizował A. Polonius (2010).

Plan opracował A. Polonius.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kowalski K. 1951 (opis i plan); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają); Muzolf B. 1993 (wzmianka); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011c (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Polonius A. i in. 1996; Polonius A. 2003 (wymienia).
Autorzy opracowania Adam Polonius
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie