Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Schronisko w Dłużcu |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | J.Cz.IV-05.10 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°42′26,00″, φ: 50°23′56,00″ |
Gmina | Wolbrom (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | olkuski |
Województwo | małopolskie |
Właściciel terenu | Prywatny |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | SE |
Pozostałe otwory | 2 - ku SW; 3 i 4 - ku NE i NW, 394 m n.p.m. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 392 |
Wysokość względna [m] | 15 |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 2,50 |
Deniwelacja [m] | 2,50 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
24
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Częstochowska, Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie, Dłużec, wzgórze bez nazwy nad Dłużcem |
Opis drogi dojścia do otworu |
Schronisko nie trudno zlokalizować ponieważ znajduje się ono w jedynej grupie skalnej pojawiającej się w miejscowości Dłużec. Wzgórze z tymi skałami leży po południowej stronie drogi Dłużec-Domaniewice. Z miejscowości Dłużec idziemy około 300 m na zachód od skrzyżowania dróg Dłużec-Lgota Wolbromska i Dłużec-Domaniewice, w kierunku grupy skałek. Na zboczu wzgórza znajduje się ujęcie wody dla całej wsi. (Wysokość otworów nad drogą Dłużec-Bydlin: około 15 m).
|
Opis jaskini |
Główna część schroniska to tunel przebijający skałkę na wylot, złożony z trzech wysokich sal połączonych nieco niższymi „przełazami”. W stropie największej sali znajdują się okna doświetlające wnętrze. Dno głównego tunelu opada lekko od otworu południowo-wschodniego do otworu północno-zachodniego. Schronisko ma również boczny ciąg w postaci korytarza równie wysokiego choć nieco węższego niż główny tunel. Korytarze łączą się w pobliżu otworu południowo-wschodniego. Jedno połączenie jest bezpośrednie poprzez niewysoki prożek skalny i zwężenie korytarza. Drugie połączenie przebiega niezmiernie niskim tunelikiem biegnącym skośnie do korytarzy, które łączy. Otwory NW i NE wychodzą na bardzo strome zbocze, natomiast otwór SE otwiera się na podszczytową, płaską łączkę. Schronisko rozwinęło się w górnojurajskich wapieniach skalistych typu smoleńskiego. Mimo stosunkowo niewielkich rozmiarów schronisko w Dłużcu zasługuje na nieco więcej uwagi niż inne podobne rozmiarami schroniska w okolicy. Wielootworowa próżnia skalna jest niewątpliwie pozostałością dużego systemu krasowego leżącego w tym samym poziomie jaskiniowym co Jaskinia Jasna w Strzegowej oraz Jaskinia na Biśniku. Rozmiary i kształt korytarzy schroniska świadczą o bardzo dużych przepływach wód freatycznych. Niestety ze względu dużą miąższość namuliska nie można stwierdzić czy zaznaczył się również etap wadyczny powstawania jaskini w postaci rynny dennej. W ścianach schroniska widać płytkie, łagodne zagłębienia wirowe oraz drobne kanaliki. W ścianie bocznego korytarza znajduje się ślepo zakończona wnęka o długości około 2 m - tylko w tej wnęce znaleziono resztki starego i wysuszonego mleka wapiennego. W pozostałej części schroniska nie znaleziono nacieków. Namulisko gliniasto-humusowe, w ciasnej odnodze nieco zaśmiecone. Sprawia wrażenie bardzo obfitego, jego miąższość można by w przybliżeniu ocenić na jakieś 2 do 3 m. Nie znaleziono nigdzie śladów rozgrzebywania. Nie natrafiono na wzmianki w literaturze, czy były tu prowadzone jakiekolwiek prace archeologiczne. Brak własnego mikroklimatu - jak opisuje to K. Kowalski „schronisko jest jasne, suche, przewiewne”. Wewnątrz schroniska nie znaleziono okazów flory. Oprócz zalatujących do schroniska trzmieli innych okazów fauny nie stwierdzono. |
Historia badań |
Nie natrafiono na wzmianki w literaturze, czy były tu prowadzone jakiekolwiek prace archeologiczne. B. Muzolf zaznacza je na mapie jako potencjalne stanowisko paleolityczne.
|
Historia eksploracji |
Schronisko musiało być znane od początków osadnictwa w tych okolicach. Cechą charakterystyczną tego schroniska jest minimalna ilość śmieci w jego wnętrzu mimo bliskości zabudowań. Powodem tego jest prawdopodobnie bezpośrednie sąsiedztwo ujęcia wody.
|
Historia dokumentacji |
Opisuje je K. Kowalski w swoim opracowaniu „Jaskinie Polski” pod numerem 379. W „Jaskiniach Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej” M. Szelerewicza i A. Górnego schronisko nosi numer IV.D.1 (bez planu). Opis i plan schroniska znajduje się w uzupełnieniu do dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego z 1996 roku i nosi numer IV.D.1. Pomiary w schronisku wykonali w lipcu 1996 r. A. Polonius, i J. Sławiński. Dane zaktualizował A. Polonius (2010). Plan opracował A. Polonius. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Kowalski K. 1951 (opis i plan); Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wymieniają); Muzolf B. 1993 (wzmianka); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011c (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Polonius A. i in. 1996; Polonius A. 2003 (wymienia).
|
Autorzy opracowania | Adam Polonius |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia | plan |
Obiekt w serwisie Geostanowiska | Geostanowisko |