Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Schronisko na Straszykowej Górze XIV |
Inne nazwy | Schronisko na Straszykowej Górze w Ostańcu XIV |
Nr inwentarzowy | J.Cz.IV-03.10 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°36′32,00″, φ: 50°25′16,00″ |
Gmina | Ogrodzieniec (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | zawierciański |
Województwo | śląskie |
Właściciel terenu | Prywatny |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | SW |
Pozostałe otwory | 2 - ku NW; 3 - ku górze. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 443 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 7 |
Deniwelacja [m] | 7 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
29
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Częstochowska, Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie, Ryczów, Góra Straszykowa |
Opis drogi dojścia do otworu |
Z centrum Ryczowa idziemy asfaltową drogą na NE w kierunku Pilicy. Po około 800 m pod kątem prostym odchodzi droga gruntowa, którą prowadzi czarno znakowany szlak turystyczny w kierunku Smolenia. Po przejściu kilkuset metrów odsłania się po prawej stronie widok na ostańce Straszykowej Góry. Kierujemy się ku nim i dochodzimy do pierwszej skały. Zaraz za załomem znajduje się obszerny otwór schroniska. Zwiedzanie uciążliwe, boczne korytarzyki ciasne, miejscami zaciski. W otworze górnym – zejście do studni trudne, konieczne użycie liny.
|
Opis jaskini |
Schronisko charakteryzuje się bardzo skomplikowanym przebiegiem korytarzy. Składa się na nie szereg kolistych korytarzyków łączących dwa korytarze utworzone na pionowych pęknięciach. Otwór dolny obszerny, wysokości 4 m, szerokości do 2 m. Dolna część otworu jest pozioma z namuliskiem, z lewej strony metrowy próg skalny wyprowadza na półkę skalną szerokości 1 m, pociętą pionowymi, mocno skorodowanymi szczelinami. Dolna część za otworem ma długość 7 m. W centralnym miejscu korytarza, w stropie na wysokości 7 m otwiera się górny otwór schroniska, dostępny z wierzchołka skałki. Ściany korytarza pod górnym otworem są przewieszone, silnie skorodowane. Ściana północno-zachodnia pokryta dużymi, płaskimi i miskowatymi zagłębieniami. Ściana południowo-wschodnia jest gąbczasta z licznymi kanałami. Dwa z nich (na wysokości 1, 5 i 2, 2 m nad dnem wejściowego korytarza) są dostępne dla człowieka. Dolny kanał jest poziomy, po 2 m zakończony zwężeniem (zacisk Z II), znajdujący się za nim drugi korytarz powstał na pęknięciu SW-NE. Dochodzi do niego rura skalna rozpoczynająca się w ścianie SE na 2, 2 m nad dnem głównego korytarza. Drugi korytarz, utworzony na poziomym pęknięciu jest wąski – do 0, 5 m, szczelinowy, dostępny na różnych poziomach. W górę biegnie ciasny, dobrze myty komin wyprowadza do górnego otworu w szczycie skałki. Przejście aktualnie nie jest możliwe. Szczelinowy korytarz prowadzi na poziomie 2 m nad wejściem w kierunku SW wychodząc bardzo ciasnym otworem (Z II) w ścianie skałki. Ku NE przechodzi w poziome rury skalne, z których prawa prowadzi prawdopodobnie do głębszych partiach skałki – jest wilgotna z przewiewem. Schronisko utworzone w wapieniu górnojurajskim, powstało w warunkach freatycznych. Wody wykorzystały pionowe pęknięcia ciosowe o przebiegu NW-SE oraz zluźnienia międzyławicowe i fugi. Liczne występują formy korozyjne w postaci kolistych kanałów, wżerów, kotły wirowe, korytarzyki o charakterze rur i anastomozów. Namulisko w otworze głównym lessowo-piaszczyste. Rury skalne i korytarz szczelinowy z dnem skalnym pokrytym gruzem wapiennym. Schronisko jest suche, przewiewne, jedynie w korytarzu szczelinowym na końcu wilgotne. Przy otworze na ścianach rosną mchy i porosty. Wewnątrz licznie występują pajęczaki. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Schronisko od dawna znane i zwiedzane.
|
Historia dokumentacji |
Zostało udokumentowane w maju 1991 r. przez M. Szelerewicza i A. Górnego, którzy zaktualizowali obserwacje w listopadzie 1998 r. W dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego schronisko nosi numer IV.B.62. Opis i plan schroniska znajduje się również w dokumentacji dla Ministerstwa Środowiska z roku 2000. Dane zaktualizował A.Polonius (2009).
Plan opracowali M. Szelerewicz, A. Górny. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Polonius A. 1994 (wymienione w wykazie, lokalizacja na mapie); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011c (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Górny A. i in. 1991a (lokalizacja na mapie w skali 1:10 000; opis schroniska, plan, zdjęcie otworu głównego, komina, ujścia rury w ścianie, rury z żebrem skalnym); Polonius A. i in.2000 (dokumentacja); Polonius 2003 (wymienia).
|
Autorzy opracowania | Andrzej Górny, Mariusz Szelerewicz |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |