Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Schronisko na Straszykowej Górze XIV
Inne nazwy Schronisko na Straszykowej Górze w Ostańcu XIV
Nr inwentarzowy J.Cz.IV-03.10
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°36′32,00″, φ: 50°25′16,00″
Gmina Ogrodzieniec (gm. miejsko-wiejska)
Powiat zawierciański
Województwo śląskie
Właściciel terenu Prywatny
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu SW
Pozostałe otwory 2 - ku NW; 3 - ku górze.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 443
Wysokość względna [m]
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 7
Deniwelacja [m] 7
Długość [m]
w tym szacowane [m]
29
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Częstochowska, Pasmo Smoleńsko-Niegowonickie, Ryczów, Góra Straszykowa
Opis drogi dojścia do otworu
Z centrum Ryczowa idziemy asfaltową drogą na NE w kierunku Pilicy. Po około 800 m pod kątem prostym odchodzi droga gruntowa, którą prowadzi czarno znakowany szlak turystyczny w kierunku Smolenia. Po przejściu kilkuset metrów odsłania się po prawej stronie widok na ostańce Straszykowej Góry. Kierujemy się ku nim i dochodzimy do pierwszej skały. Zaraz za załomem znajduje się obszerny otwór schroniska. Zwiedzanie uciążliwe, boczne korytarzyki ciasne, miejscami zaciski. W otworze górnym – zejście do studni trudne, konieczne użycie liny.
Opis jaskini

Schronisko charakteryzuje się bardzo skomplikowanym przebiegiem korytarzy. Składa się na nie szereg kolistych korytarzyków łączących dwa korytarze utworzone na pionowych pęknięciach. Otwór dolny obszerny, wysokości 4 m, szerokości do 2 m. Dolna część otworu jest pozioma z namuliskiem, z lewej strony metrowy próg skalny wyprowadza na półkę skalną szerokości 1 m, pociętą pionowymi, mocno skorodowanymi szczelinami. Dolna część za otworem ma długość 7 m.

 W centralnym miejscu korytarza, w stropie na wysokości 7 m otwiera się górny otwór schroniska, dostępny z wierzchołka skałki. Ściany korytarza pod górnym otworem są przewieszone, silnie skorodowane. Ściana północno-zachodnia pokryta dużymi, płaskimi i miskowatymi zagłębieniami. Ściana południowo-wschodnia jest gąbczasta z licznymi kanałami. Dwa z nich (na wysokości 1, 5 i 2, 2 m nad dnem wejściowego korytarza) są dostępne dla człowieka. Dolny kanał jest poziomy, po 2 m zakończony zwężeniem (zacisk Z II), znajdujący się za nim drugi korytarz powstał na pęknięciu SW-NE. Dochodzi do niego rura skalna rozpoczynająca się w ścianie SE na 2, 2 m nad dnem głównego korytarza. Drugi korytarz, utworzony na poziomym pęknięciu jest wąski – do 0, 5 m, szczelinowy, dostępny na różnych poziomach. W górę biegnie ciasny, dobrze myty komin wyprowadza do górnego otworu w szczycie skałki. Przejście aktualnie nie jest możliwe.

 Szczelinowy korytarz prowadzi na poziomie 2 m nad wejściem w kierunku SW wychodząc bardzo ciasnym otworem (Z II) w ścianie skałki. Ku NE przechodzi w poziome rury skalne, z których prawa prowadzi prawdopodobnie do głębszych partiach skałki – jest wilgotna z przewiewem.

 Schronisko utworzone w wapieniu górnojurajskim, powstało w warunkach freatycznych. Wody wykorzystały pionowe pęknięcia ciosowe o przebiegu NW-SE oraz zluźnienia międzyławicowe i fugi. Liczne występują formy korozyjne w postaci kolistych kanałów, wżerów, kotły wirowe, korytarzyki o charakterze rur i anastomozów. Namulisko w otworze głównym lessowo-piaszczyste. Rury skalne i korytarz szczelinowy z dnem skalnym pokrytym gruzem wapiennym.

 Schronisko jest suche, przewiewne, jedynie w korytarzu szczelinowym na końcu wilgotne. Przy otworze na ścianach rosną mchy i porosty. Wewnątrz licznie występują pajęczaki.
Historia badań
Historia eksploracji
Schronisko od dawna znane i zwiedzane.
Historia dokumentacji
Zostało udokumentowane w maju 1991 r. przez M. Szelerewicza i A. Górnego, którzy zaktualizowali obserwacje w listopadzie 1998 r. W dokumentacji dla Zarządu Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych woj. katowickiego schronisko nosi numer IV.B.62. Opis i plan schroniska znajduje się również w dokumentacji dla Ministerstwa Środowiska z roku 2000. Dane zaktualizował A.Polonius (2009).
Plan opracowali M. Szelerewicz, A. Górny.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Polonius A. 1994 (wymienione w wykazie, lokalizacja na mapie); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2011c (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Górny A. i in. 1991a (lokalizacja na mapie w skali 1:10 000; opis schroniska, plan, zdjęcie otworu głównego, komina, ujścia rury w ścianie, rury z żebrem skalnym); Polonius A. i in.2000 (dokumentacja); Polonius 2003 (wymienia).
Autorzy opracowania Andrzej Górny, Mariusz Szelerewicz
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie