Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia Ali Baby w Klimczoku |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | K.Bs-04.02 |
Region | Karpaty |
Współrzędne WGS84 | λ: 18°59′43,00″, φ: 49°44′21,00″ |
Gmina | Szczyrk (gm. miejska) |
Powiat | bielski |
Województwo | śląskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa (Lasy Państwowe) |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 1096 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 17,60 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 17,60 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
328
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Beskid Śląski, Szczyrk, w partiach szczytowych (SW) Klimczoka (1117 m n.p.m.). |
Opis drogi dojścia do otworu |
Od szczytu Klimczoka kierujemy się na SW. Zaraz za polaną w pierwszych zaroślach rozpoczyna się seria wałów, obniżeń i rowów rozpadlinowych (teren sfalowany). W jednym z pierwszych takich obniżeń znajduje się otwór Schroniska w Klimczoku I. Około 2 m ku SW znajduje się odgruzowany, poziomo usytuowany otwór jaskini. Dawniej był on zakryty drewnianą klapą, która uległa zniszczeniu. Dojście nieskomplikowane, otwór łatwy do znalezienia. Zwiedzanie uciążliwe (na prawie całej długości jaskinia ciasna) i wyjątkowo niebezpieczne (większość partii jaskini ma charakter zawaliskowy).
|
Opis jaskini |
Przez dość obszerny otwór schodzimy do pionowej studni (w całości odgruzowanej) o głębokości 6,5 m. Po około 3 m w dół można się przedostać przez wąskie przejście do salki zwanej Filancówką (długości ponad 2 m, szerokości 1,7 m). Nie ma ona połączenia z dalszą częścią jaskini i jest niebezpieczna z powodu kruchego stropu oraz spadających kamieni. Dalej schodząc studnią wejściową (około l m) natrafiamy na ciasny przełaz prowadzący w dół. Przełaz był obszerny, jednak z powodu zaklinowania się płyty skalnej, która spadła lub została wrzucona do środka, jest obecnie bardzo ciasny. Za przełazem znajduje się niewielkie rozszerzenie. W tym miejscu nastąpił zawał, osunęły się pakiety skalne i zagrodziły drogę do dalszej części jaskini (Szura 2004), usunięty następnie w roku 2007. Nowy przekop znajduje się na dnie rozszerzenia po lewej stronie. Możemy przejść ciasną, płaską szczeliną (Z1) lub trochę szerszym przełazem obok, ale mocno wciskając się pomiędzy bloki skalne. Po przejściu zacisku, kierując się w lewo, na SE, natrafiamy na rozgałęzienie korytarza. Korytarz prawy kończy się po kilku metrach. Korytarz środkowy rozpoczyna się ciasnym przejściem i przez prożek (wysokości l m) sprowadza w dół, gdzie znajduje się następne rozgałęzienie. Tym razem korytarz biegnie w górę, po czym po kilku metrach skręca w prawo. Opisywane korytarze przebiegają pod Schroniskiem w Klimczoku I, jednak ich połączenie nie było możliwe. W tym miejscu natrafiono na błotne "stalagmity". Niestety, zostały one zniszczone podczas pierwszej eksploracji (Czarnecki 1987), gdyż duża ciasnota uniemożliwiała ich ominięcie. Dalej przechodzimy przez głaz zagradzający drogą do rozszerzenia, za którym po 3 m korytarz zawraca w zawalisko i łączy się z innym zmierzającym w kierunku naszego Rozwidlenia. Wracamy do Rozwidlenia i kierujemy się w korytarz na prawo. Przechodzi on ku SE w niską, szeroką do 2 m i długą na około 4 m Salę Skarbiec. Z sali przez mały otwór w dnie przedostać się można do ciasnego korytarzyka o litych ścianach. Po przeczołganiu się 4 m ku SE natrafiamy na koniec korytarzyka, jednakże w dnie pod dużym monolitem jest dalsze ciasne przejście (w prawo, ukośnie w dół) do dwupiętrowej Sali Końcowej. Na opisywanym poziomie ma ona długości 5,6 m i szerokości do 1,4 m i jest rozwinięta na kierunku NW-SE. Ściany są lite, dno zawalone głazami i gruzem skalnym. Do niższego piętra można zejść ze środka sali (przesunięcie planu F). Jest to korytarzyk biegnący ku NW pod górnym piętrem sali. W jego końcowej części jest ciasna studzienka (głębokości 2,5 m) na dnie której można się wcisnąć do bardzo ciasnego pęknięcia (długości 2 m). Dalsza eksploracja jest tu możliwa, ale bardzo trudna i niebezpieczna. Jest to najniżej położony punkt starych partii jaskini (-15 m). Wracając do Skarbca natrafimy (po lewej) na pionową szczelinę przechodzącą w wąską, błotnistą pochylnie (przesuniecie E). Jest to wejście do najniższych i najładniejszych partii jaskini. Pod pochylnią znajduje się niewielki prożek (1,4 m) prowadzący do litej szczeliny. Szczelina biegnie z kierunku NW- SE, by zmienić kierunek na S. Idąc na S natrafiamy po kilku metrach na załamanie szczeliny kończące się niedostępna szczeliną. Ku NW, przechodząc przez okienka pomiędzy blokami (ciasno) a następnie przez ruchomy zacisk (Z1) wejdziemy do głównej części Galerii. Do tego miejsca można dotrzeć także wąskim pęknięciem z końcowej części błotnistej pochylni. Galeria to lity korytarz o zmiennej szerokości (1- 2 m) i maksymalnej wysokości 4,7 m. Idąc ku NW natrafiamy na wąskie przejście do opadającego korytarza będącego najniższym miejscem w jaskini (-17,6 m), wychodząc prożkiem w prawo natrafiamy na wyższą część korytarza, mającego podobny kierunek lecz załamującego się w końcowej części (-16,0 m) i przechodzącego w niedostępną szczelinę. Z Sali Końcowej wracamy do punktu połączenia studni wejściowej z korytarzem głównym, po drodze mijając niewielkie okienko w spągu (przesunięcie D) będącym ciasnym połączeniem ze środkowym piętrem jaskini oraz skalną płytę przegradzającą korytarz. Przechodzimy po niej do szerszego (na odcinku około 3 m) korytarza, od którego odchodzą krótkie, boczne szczeliny. Na końcu korytarza, w stropie, znajduje się otwór, którym przedostać się można do małej Sali Wiatrów (długości 2 m, szerokości 1,7 m). Tu też w lewo i prawo odchodzą krótkie korytarzyki. Utrzymując kierunek NW, przez małą studzienkę (0,5 m) wydostajemy się do prostego, wąskiego i wysokiego na 1,5 m korytarza o litych ścianach i dnie zawalonym gruzem skalnym. Po 6,5 m doprowadza on do Zawaliska z Oknem, na którym zakończono planowanie jaskini podczas pierwszej eksploracji (Czarnecki 1987). Jednakże w zawalisko biegną trzy ciasne szczeliny. Dwie z nich przebyto, przedostając się do nowych partii jaskini. Lewa, prowadząca ciasną szczeliną kończy się zaciskiem Z2 (przesunięcie A), przebytym tylko w jedna stronę. Środkowa (przesunięcie B), przez prożek (1,0 m) przechodzi do niskiego korytarza (0,5 m wysokości), łączącego się z nowymi partiami w rejonie Partii Zbójnickich. Wracając do wyjścia, kierujemy się do korytarzyka odchodzącego w prawo ku NE, który po 2 m skręca gwałtownie ku E, po dalszych 3 m ku SW, a po następnych 2,5 m wychodzi w połowie korytarza doprowadzającego do zwaliska. W ten sposób obejść można wokół czworoboczny Monolit (o bokach długości około 3 m), który od stropu oddzielony jest niewielkim pęknięciem. W rejonie Monolitu odchodzi ostatnie, najłatwiejsze połączenie ze środkowym piętrem jaskini (przesunięcie C). Prowadzi ono do systemu prostych, wielokrotnie łamanych szczelin. Na S dojdziemy do Izby z Kotlikiem(-7,5 m),skąd można wydostać się wspomnianym wcześniej okienkiem w spągu (przesunięcie D), natomiast na NW prowadzi początkowo niski korytarz biegnący nad Galerią (połączenie głosowe). Kierując się z punktu C na NW, idziemy wąskimi szczelinami w kierunku Partii Zbójnickich( mijając po drodze zacisk Z2 z punktu A). Partie Zbójnickie składają się z kilku sal połączonych wąskimi szczelinami (wschodnia wraca do punktu B). Ze środkowej sali tych partii (największej) wychodząc na prożek (1,5 m) przedostaniemy się długiego korytarza zakończonego rozwidleniem. W prawo (ku NE) przejdziemy do Sali Herszta, ponad którą znajdują się trzy odnogi Szczelin do Herszta, jest to najdalej na N wysunięta część jaskini. W górę od wspomnianego rozwidlenia, niewielkim kominkiem (1,7 m) wyjdziemy do ostatniej większej sali w jaskini zwanej Harnasiowy Schowek (-2,0). Sala znajduje się bezpośrednio obok Jaskini Zbója Klimczaka, jednak nie udało się połączyć ich w jeden system. Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach warstw godulskich środkowych. Rozwinięta generalnie na kierunku NW-SE w okazałym rowie rozpadlinowym. Składa się z trzech różniących się charakterem poziomów: Stare Partie - to kilku poziomowy zespół szczelin (przeważnie ciasnych), bardzo Środkowe Piętro - bardziej stabilny, o regularnym układzie litych, choć Dolne Piętro - najniższa i najładniejsza część jaskini. Proste i lite korytarze o średniej wysokości ponad 2 m. Dno jest pokryte rumoszem, dużą ilością głazów i odłamów skalnych, gdzieniegdzie występują duże, monolityczne bloki i glina. W czasie pierwszej eksploracji natrafiono też na błotne "stalagmity" o długości 12 cm, w Harnasiowej Sali znajdują się niewielkie organiczno-węglanowe formy naciekowe oraz dużo guana nietoperzy. Jaskinia jest wilgotna i zimna. W studni wejściowej i w niektórych dalszych partiach jaskini wyczuwa się intensywny przewiew. Światło sięga do wstępnych partii studni wejściowej. Nie stwierdzono występowania flory. Podczas corocznego monitoringu nietoperzy stwierdzono zimowanie podkowców małych (Rhinolopus hipposideros), co jest najwyższym zanotowanym w Polsce stanowiskiem tego gatunku (Mysłajek 2008). W studni wejściowej występują pająki z gatunku Meta oraz sporadycznie szczerbówka ksieni (Scoliopteryx libatrix) - motyl z rodziny sówek. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia została odkryta w 1987 r. po odgruzowaniu studni wejściowej przez S. Polańskiego i R. Czarneckiego (Speleoklub Bielsko-Biała). W ten sposób potwierdzona została w pełni hipoteza wysunięta w czasie inwentaryzacji Schroniska w Klimczoku I (1979 r. ) o istnieniu większej jaskini poniżej tego obiektu. W pewnym sensie sprawdziły się też informacje z przekazów ustnych starszych osób o istnieniu większej jaskini w okolicy szczytu Klimczoka. |
Historia dokumentacji |
Materiał dokumentacyjny zebrali w dniach 27 czerwca 1987 r. i 5 marca 1989 r. (uzupełnienia) R. Czarnecki, S. Polański i P. Damek. Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. Plan tych partii opracował R. Czarnecki. Przez kilka lat po odkryciu jaskinia nie była eksplorowana ani zwiedzana dlatego nie wiadomo kiedy nastąpił zawał studni wejściowej. Stwierdzono to dopiero w 2004 roku (Cz. Szura) podczas Spotkania Eksploratorów Jaskiń Beskidzkich. Dopiero latem 2006 udało się przekopać zawał, a po jego ustabilizowaniu nastąpił kolejny etap eksploracji jaskini. Ekipa w składzie: K. Borgieł, B. Juroszek, G. Michałek, J. Pysz, G. Szalbot, Cz. Szura eksplorowała jaskinię przez kolejnych kilka wyjazdów (do 2007 r.) doprowadzając do obecnego stanu poznania. Po zakończeniu eksploracji przeprowadzono powtórną inwentaryzację, pomiary wykonano busolą Freiberg oraz dalmierzem laserowym Leica. Współrzędne geograficzne GPS w 2003 r. pomierzył J. Ganszer (Speleoklub Bielsko-Biała). Dane zostały zaktualizowane w 2009 r. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Ganszer J. 1986 (ogólna wzmianka o wyjeździe eksploracyjnym); Ganszer J. 1987 (ogólna wzmianka o wyjeździe inwentaryzacyjnym); Ganszer J. 1988a (ogólna wzmianka o wyjeździe inwentaryzacyjnym); Klassek G. 1988 (ogólna wzmianka o pracach eksploracyjnych); Klassek G. 1989 (ujęta na liście zinwentaryzowanych jaskiń pod nazwą Jaskinia w Klimczoku); Ganszer J. 1989 (wzmianka o zakończeniu planowania pod nazwą Jaskinia Alibaby); Gawłowski P. 1989 (umiejscowienie jaskini w jednostkach litostratygraficznych pod nazwą Jaskinia w Klimczoku IV «Alibaby»); Wiśniewski W.W. 1989 (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Klassek G. 1990 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego pod nazwą Jaskinia w Klimczoku i w wykazie najdłuższych jaskiń beskidzkich); Wiśniewski W.W. 1993b (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Wiśniewski W.W. 1994 (ujęta w wykazie najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych pod nazwą Jaskinia w Klimczoku); Klassek G. 1994 (ujęta w zestawieniu najdłuższych jaskiń polskich Karpat Fliszowych); Wiśniewski W.W. 1996a,b (ujęta w wykazie jaskiń Karpat); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997a (plan I i opis inwentarzowy); Mysłajek R.W. 2002 (wzmianka o nietoperzach); Szura C. 2004 (wzmianka o zawaleniu jaskini- zmniejszenie długości ze 114 m do ok. 15 m); Klassek G., Mleczek T. 2004 (wzmianka o zmniejszeniu długości jaskini); Klassek G., Mleczek T. 2007 (wzmianka o odgruzowaniu i zwiększeniu długości jaskini); Szura C. 2008 (informacja zwiększeniu długości jaskini do 328 m); Mysłajek R. W. 2008 (wzmianka o najwyższym zanotowanym stanowisku podkowca małego).
|
Materialy archiwalne |
Czarnecki R. 1989 (dane o jaskini).
|
Autorzy opracowania | Czesław Szura, Grzegorz Klassek |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2011 |
Grafika, zdjęcia |
![]() ![]() |