Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia Lodowa w Szczyrku |
Inne nazwy | Jaskinia Partyzancka |
Nr inwentarzowy | K.Bs-04.20 |
Region | Karpaty |
Współrzędne WGS84 | λ: 18°59′59,00″, φ: 49°42′17,00″ |
Gmina | Szczyrk (gm. miejska) |
Powiat | bielski |
Województwo | śląskie |
Właściciel terenu | Prywatny | Pomnik przyrody |
Podstawa ochrony | Dec. Woj. Bielskiego Nr RLS-op-7141p/6/80 z dn. 2.12.1980 r. [wg http://crfop.gdos.gov.pl; Jaskinia Skalna Lodowa] |
Ekspozycja otworu | SE |
Pozostałe otwory | 2 - ku N. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 594 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 0 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 0 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
32
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Beskid Śląski, Szczyrk, w dolnych partiach bocznego grzbietu odchodzącego od III wierzchołka Beskidka (794 m n.p.m.) ku SE, w lewym orograficznie stoku doliny Żylicy. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Od przystanku autobusowego Szczyrk Wodospad przechodzimy poniżej progów na Żylicy przez most na lewy brzeg, po czym skręcamy w lewo i za drogą stromo w górę. Dochodzimy do skraju polany w większości zajętej przez uprawy. Skręcamy w lewo na ścieżkę biegnącą skrajem lasu i idziemy nią około 80 m, do ukrytego w lesistym stoku małego kamieniołomu (widocznego na prawo), poprzedzielanego skalnymi stopniami. W części wyższej znajduje się otwór Jaskini Lisia Jama, w niższej, obecnie przemodelowanej, znajdował się otwór Jaskini Brodatej. Przy dnie kamieniołomu z lewej strony znajdują się otwory opisywanej jaskini. Dojście nieskomplikowane, otwory łatwe do znalezienia. Zwiedzanie bez trudności (należy tylko uważać przy zejściu oblodzoną pochylnią).
|
Opis jaskini |
Znajdujący się w niedużym, skalnym zagłębieniu, bardzo niski otwór o szerokości 0,6 m, prowadzi do ciasnego korytarza będącego górnym piętrem jaskini. Za niewielkim rozszerzeniem łączy się on prostokątną studnią (głębokości 3,5 m) z głównymi partiami. Za głównym otworem wejściowym, znajdującym się w dnie zagłębienia, mały prożek (wysokości 1,1 m) sprowadza w dół do niewielkiego rozszerzenia. Ku NE (dalej N) odchodzi w górę ciasny, zawalony korytarzyk (długości 6 m) do niedostępnego obecnie otworu pod głazem. Ku SW rozszerzenie obrywa się stromą pochylnią-Lodospadem, wprowadzając do głównej sali o stropie płytowym, płaskim (miejscami lekko nachylonym) - długości 17 m, wysokości do 5 m. Z lewej strony w stropie, na początku sali połączenie z górnym piętrem. Dalej sala o przekroju prostokątnym rozszerza się stopniowo do 3,5 m i obniża do 3 m (dno zawalone dużymi głazami). Ku końcowi zmniejsza się znacznie (wysokości 1,1 m, szerokości 1,7 m). Z prawej strony, w dnie 0,6 m prożek sprowadza w dół do ciasnej, równoległej szczeliny zbadanej na długości 4 m. Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach warstw godulskich dolnych. Dno pokryte rumoszem, gliną z domieszką gleby (w górnym piętrze), dużymi głazami i gruzem skalnym, na którym (w sali głównej) przez znaczną część roku zalega pokrywa śnieżno-lodowa. Miejscami zakrywają ją zeschłe liście nawiane przez otwór. W głównej części jaskinia jest statycznie zimna, co stwarza odpowiednie warunki do powstawania lodu naciekowego (stąd nazwa). W 1971 r. obserwacje mikroklimatu w jaskini prowadzili Z. Ładygin i J. Niepsuj (Speleoklub Bielsko-Biała). Jak wykazały pomiary, temperatura powietrza w jaskini (okolice środka sali) wynosiła: -3,2°C w dniu 15 marca 1971 r. (na zewnątrz +2,5°C); +1°C dnia 7 czerwca 1971 r. (na zewnątrz +16,5°C). Lód naciekowy, który najobficiej tworzy się w okresie wiosennym przyjmuje różne formy. Największą masę stanowi lód podłogowy, na ścianach występuje polewa lodowa, są tu również stalaktyty, żebra, draperie lodowe. W spękaniach stropu tworzą się bardzo oryginalne wiszące wstęgi lodowe, szerokości do 10 cm. Z uwagi na utrzymywanie się lodu przez dłuższy okres, jaskinia jest wilgotna. Przewiew powietrza wyczuwalny jest przy otworze. Światło sięga do partii przyotworowych. Flora i fauna nie występuje. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Do czasu udokumentowania brak wzmianek o tym obiekcie w literaturze, choć jaskinia znana jest od dawna. Okoliczna ludność wspominała o ukrywaniu się w niej ludzi w czasie ostatniej wojny (stąd jej druga nazwa). W 1955 r. jaskinię zwiedził M. Mac, a także J. Hoffmann i Knieszner z pierwszego bielskiego klubu grotołazów. |
Historia dokumentacji |
Materiał dokumentacyjny z głównych partii zebrał w1970 r. Z. Ładygin, a z nowych (górnych partii) J. Pukowski i J. Ganszer (Speleoklub Bielsko-Biała) dnia 14 lipca 1994 r. Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. W 2002 r. J. Ganszer pomierzył współrzędne geograficzne GPS. Dane zostały zaktualizowane w 2009 r. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Ładygin Z. 1972 (plan i ogólny opis pod nazwą Jaskinia Lodowa); Ładygin Z. 1974 (plan i opis inwentarzowy bez daty); Mikuszewski J., Székely K. 1974 (wzmianka i plan Z. Ładygina); Ładygin Z. 1976 (dane dotyczące obserwacji mikroklimatycznych); Gawłowski P. 1989 (umiejscowienie jaskini w jednostkach litostratygraficznych pod nazwą Jaskinia Lodowa); Klassek G. 1990 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Alexandrowicz Z. i in. 1992 (ujęta w wykazie pomników przyrody nieożywionej); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997a (plan i opis inwentarzowy); Michalska B., Wojtas P. 1999 (wymieniona wśród jaskiń okolic Bielska-Białej); Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000 (pomnik przyrody- lokalizacja i opis ogólny jaskini); Motyka J., Zawierucha L. 2001 ( uwagi z zakresu chemizmu wód).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Grzegorz Klassek |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2011 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |