Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Wietrzna Dziura w Magurce |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | K.Bm-01.01 |
Region | Karpaty |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°08′22,00″, φ: 49°46′13,00″ |
Gmina | Wilkowice (gm. wiejska) |
Powiat | bielski |
Województwo | śląskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa (Lasy Państwowe) | Pomnik przyrody |
Podstawa ochrony | Rozp. Nr 1/93 Woj. Bielskiego z 23.04.1993 r.; Dz. Urz. Woj. Bielskiego z 1993r. Nr 5 poz. 31 [wg http://crfop.gdos.gov.pl; Jaskinia Wietrzna Dziura] |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 882 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 6 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 6 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
33
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Łodygowice, Magurka (913 m n.p.m.), Beskid Mały. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Od schroniska na Magurce idziemy grzbietem, szlakiem turystycznym (znaki niebieskie) w kierunku Czupla (generalnie na E). W miejscu, gdzie na drodze grzbietowej znajduje się mokradło (około 10 minut marszu od schroniska) skręcamy ścieżką leśną ukośnie w prawo. Dalej po około 50 m skręcamy w lewo (równolegle do szlaku), następnie 20 m idziemy prostą ścieżką. Otwór jaskini (z dala niewidoczny) znajduje się po prawej stronie, w zagłębieniu, w odległości 8 m od ścieżki. Nie opodal duże wysypisko śmieci. Dojście nieskomplikowane, otwór łatwy do znalezienia. Zwiedzanie głównej partii jaskini bez trudności (tylko w partiach przyotworowych trzeba się czołgać), boczne korytarze są jednak bardzo ciasne.
|
Opis jaskini |
Otwór wejściowy znajduje się w skalistym zagłębieniu. Wchodzimy do małej prostokątnej studni (0,8 m x 1,2 m, głębokości 1 m), przy dnie której znajduje się niska, szeroka na 1,7 m szpara. Schodzimy w dół pochyłym, niskim lecz szerokim przejściem. Po 3 m doprowadza ono do przestronnego korytarza głównego rozwiniętego na kierunku NW-SE. Na pierwszym 5 m odcinku korytarz o trapezowatym przekroju jest wysokości na 1,7 m; szerokości przy stropie ponad 2,5 m, a przy dnie do 1,9 m, gdyż z prawej strony ogranicza go podłużna półka. Strop tworzy płaska płyta. Ściany dość regularne rozchodzą się ku górze. Dno po pochyłym zejściu jest płaskie, dalej zawalone głazami, nastramia się. W miejscu gdzie wspomniana półka się kończy, ku SW w dół przedostać się można do bardzo ciasnego (z zaciskiem ZII pośrodku) bocznego korytarzyka, równoległego do ciągu głównego, o łącznej długości 5 m. Na dalszym 12 m odcinku korytarz główny już o prostokątnym przekroju zwęża się (szerokości od 1 m do 1,5 m), lecz jest wyższy (do 3 m). Strop nadal płytowy, przeważnie pochylony. Ściany proste, miejscami silnie spękane. Dno częściowo nierówne, zawalone głazami. Korytarz kończy się zawaliskiem, przed którym ciasną studnią (gł. 1,8 m) w dnie, ku SE, przedostać się jeszcze można do ciasnego, bocznego korytarzyka (długości około 4 m) z dwoma równoległymi kominkami (2 m i 1,2 m), również zakończonego zawaliskiem. Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach godulskich środkowych. Dno pokryte rumoszem, większymi i mniejszymi głazami, gdzieniegdzie gliną, w partiach wstępnych zmieszaną z glebą. Jaskinia jest sucha, tylko w okresie roztopów miejscami intensywnie skapuje woda. Silny przewiew wyczuwa się przy otworze wejściowym. Temperatura dnia 23 września 1950 r. wynosiła +9,5ºC przy +5°C na zewnątrz (Kowalski 1954). Światło sięga 5 m od otworu wejściowego, jednakże przy słonecznej pogodzie w zawalisku na końcu korytarza głównego też widać niewielkie prześwity. Na ścianach studni wejściowej występują mchy. Z fauny zaobserwowano: nietoperza - prawdopodobnie nocek duży (Myotis myotis), pająki, dużą ilość (50 sz. grudzień 1995) szczerbówki ksieni (Scoliopteryx libartix) - motyl z rodziny sówek. Wiele matyli ginie, stwierdzono (w partiach wstępnych) liczne szczątki, głównie skrzydła (Mysłajek 1999b, 2000b). |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia znana jest ludności miejscowej od bardzo dawna. Pierwszą pisemną wzmiankę dotyczącą prawdopodobnie tej jaskini odnajdujemy w „Dziejopisie Żywieckim” A. Komonieckiego (1704, druk 1866): „Niedaleko od Skrzeczny jest góra w Łodygowickim Państwie nazwana Magórką; a tam ma być dziura jedna, w którą gdyby kaczora wpuścił, to w Jaworzu - za Bielskiem mila - wypłynąłby wodą”. O Smoczej Jamie lub Wietrznej Dziurze wzmiankuje w 1914 r. (podając jej długość na 25 m). K. Sosnowski powtarzając tę informację w swoich późniejszych opracowaniach turystycznych z lat 1925, 1930, 1948. Prawdopodobnie opisywanej jaskini dotyczy wzmianka w „Ilustrowanym przewodniku po Galicji” M. Orłowicza (1919), który omyłkowo (jak twierdził K. Kowalski - 1954) umiejscawia ją w Hrobaczej Łące. Za wyżej wspomnianymi autorami o obu jaskiniach (w Magurce i w Hrobaczej Łące) wzmiankuje też R. Danysz-Fleszarowa (1933). Długość jaskini, dzięki eksploracji prowadzonej przez członków bielskiego klubu wzrasta do 33 m: w 1980 r. J. Pukowski i J. Ganszer odkrywają boczny korytarzyk w końcowych partiach jaskini, a w 1993 r. M. Salecki i M. Konior odkrywają boczny korytarzyk w początkowych partiach. |
Historia dokumentacji |
Pierwszy opis inwentarzowy jaskini z planem publikuje K. Kowalski (1954). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Komoniecki A. 1704 [druk 1866] (wzmianka o jaskini); Sosnowski K. 1914 (wzmianka o jaskini); Orłowicz M. 1919 (wzmianka z niewłaściwym umiejscowieniem jaskini); Sosnowski K. 1925 (ogólny opis jaskini); Sosnowski K. 1926 (wzmianka o jaskini); Sosnowski K. 1930 (wzmianka o jaskini); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (ujęta w spisie jaskiń krajowych); Sosnowski K. 1948 (wzmianka o jaskini); Kowalski K. 1954 (opis inwentarzowy i plan jaskini); Klassek G. 1990 (ujęta w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Rozporządzenie … nr 1/93 1993 r. (ustanowienie jaskini pomnikiem przyrody nieożywionej); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997b (plan, przekrój i opis inwentarzowy); Wiśniewski W.W. 1998 (wzmianka o jaskini); Michalska B., Wojtas P. 1999 (wymieniona wśród jaskiń okolic Bielska-Białej); Mysłajek R. W. 1999b, 2000b (informacje dot. fauny występującej w jaskini); Wiśniewski W.W. 2000, 2001 (przyczynki historyczne dot. poznawania jaskini); Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000 (pomnik przyrody - lokalizacja, ogólny opis jaskini); Motyka J., Zawieruch L. 2001 (uwagi z zakresu chemizmu wód).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Grzegorz Klassek |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2011 |
Grafika, zdjęcia |
![]() ![]() |
Obiekt w serwisie Geostanowiska |
![]() |