Od wsi Ślemień dochodzimy do leśniczówki „Pod Borem”. Z drogi biegnącej na N od rozstajów skręcamy na NW wyraźną, kamienistą drogę biegnącą wąwozem o zboczach stromych i wysokich. Po minięciu ogrodzonej szkółki leśnej (około 800 m od leśniczówki) dochodzimy do rozstajów i kierujemy się na W (280°). Przy kolejnym rozwidleniu idziemy na NW (310°) i dochodzimy do starego wyrębu. Dalej drogą leśną do miejsca, w którym zaczyna ona zarastać. Już bez ścieżki trawersujemy zbocze nadal w kierunku NW, pokonując niewielkie wzniesienia, mijamy parowy (w dwóch płyną strumienie). Wydostajemy się na „siodełko” (rodzaj obniżenia). Ścieżka biegnie dalej w górę do przełączki w grzbiecie, my kierujemy się na W, na kamieniste wzniesienie. Po około 150 m, po przejściu zarośniętych głazowisk i zapadlisk dochodzimy do otworu Jaskini Czarne Działy I. Stąd idziemy w górę na NW (340°) około 200 m wyniosłością po zarośniętych głazach i zapadliskach. Otwór z dołu jest odsłonięty, z góry zarośla i drzewa. Jest dość trudny do znalezienia, łatwo go minąć. Do jaskini dojść także można od grzbietowego szlaku zielonego, specjalnie wytyczoną trasą. Zwiedzanie łatwe, tylko w bocznych partiach uciążliwe zaciski.

Otwór wejściowy jest niepozorny, poziomo usytuowany. Dostajemy się nim do studni o głębokości 4,5 m (w połowie zaklinowany głaz) przechodzącej w szczelinę. Szczelina jest okazała o generalnym przebiegu SE-NW. Ku SE po 2 m się kończy, natomiast na NW jest znacznie rozwinięta. W dolnej części dość wąska, w środkowej się rozszerza, o szacunkowej wysokości do 10 m. Ściany dość lite, dno stromo opadające z drobnymi stopniami. około 5,8 m od studni wejściowej znajduje się zawalisko ogromnych bloków zaklinowanych między ścianami szczeliny, tworzących „balkon”. Ma ona połączenie z niższymi partiami przez wąskie szczeliny (między blokami) i studzienką o głębokości około 2,6 m. Do dalszych partii jaskini najlepiej dostać się schodząc na sam dół szczeliny wejściowej. Poniżej „balkonu” wydostajemy się do sali (długości 5 m; szerokości około 2 m) zbliżonej kształtem do trójkąta. Jej dno (nierówne) i strop (płaski, płytowy) opadają w kierunku SE. Od sal odchodzi w górę zawalona szczelina, przecisnąć się można (zacisk Z3) do bocznego korytarza. Natomiast ku NW wznosi się korytarz (o dnie zasłanym blokami), który po 3 m doprowadza do małej salki. Odchodzą tu ciasne szczelinki boczne (wiszące i zaklinowane głazy) mające połączenie z partiami za „balkonem”. Jaskinia kontynuuje się dalej w kierunku NW wznoszącym się korytarzykiem (pochylnią) o stropie z zaklinowanych głazów (szerokości przeciętna 0,6 m). Po około 3 m korytarz się poszerza (do 1 m). Dalej ku NW, czołgając się już węższym korytarzem, docieramy do znajdującego się po lewej stronie zacisku (Z1). Z wyraźnymi śladami rozkopania. Za zaciskiem znajduje się pochyła i niska Sala Ciepła, o długości 2,5 m i szerokości od 1,5 do 3,5 m, wysoka na około 1 m. Strop sali jest lity, ściany spękane, a dno pokrywa glina z kamieniami.
Idąc dalej korytarzem głównego ciągu pokonujemy następny zacisk (Z1), a za rozszerzeniem ze stertą kamieni 2 m dalej, napotykamy następny zacisk (Z2), zwany Szczęką. Za nim korytarz jest nieco wyższy, nastramia się ku górze i po 4 m kończy się zawaliskiem. Od rozszerzenia za pochylnią odchodzi ku E ciasny i niski korytarz boczny. Po około 7 m poszerza się i przechodzi w małą salkę. Strop tworzy tu pochyła płyta, dno kamieniste, płaskie. Ku SE i NE odchodzą już tylko wąskie szczeliny.
Od wymienionej uprzednio sali przez zacisk (Z3) prowadzący ku E, można przedostać się do sali pod balkonem.
Jaskinia osuwiskowa, powstała w piaskowcach istebniańskich dolnych. Dno pokryte jest gliną, rumoszem i większymi blokami. Na dnie szczeliny wejściowej w sali pod „balkonem” i w salce za bocznym korytarzem znaleziono kości zwierzęce.
Jaskinia jest sucha. W partiach wstępnych i końcowych wyczuwa się przewiew. Światło sięga w okolice „balkonu”.
Na ścianach szczeliny wejściowej, blisko otworu występują mchy. Z fauny zaobserwowano: szczerbówkę ksieni (Scoliopteryx libartix)- motyl z rodziny sówek- (Mysłajek 2000b) oraz nietoperze: nocek duży (Myotis myotis), nocek wąsatek/Brandta (Myotis mystacinus/Myotis brandtii), gacek brunatny (Plecotus auritus) niewykluczone, że też mroczek pozłocisty (Eptesicus nilssonii) i gacek szary (Plecotus austriacus) - podane dla całego zespołu jaskiń w artykule Wołoszyna i in. 1994 (Mysłajek 2006).

Do czasu udokumentowania brak wzmianek o tym obiekcie w literaturze. Znana jednak ludności miejscowej i zwiedzana, choć w mniejszym stopniu niż Jaskinia Czarne Działy I (otwór mógł się otworzyć znacznie później). Członkom bielskiego klubu (W.Wojnar, K. Hańderek) otwór wejściowy wskazał miejscowy leśniczy.

W ramach inwentaryzacji jaskiń beskidzkich materiał dokumentacyjny zebrali dnia 15 lutego 1976 r. J. Baczak i G. Klassek, a uzupełnienia tych materiałów dokonali 22 września 1996 r. M. Rachwaniec i M. Kraus oraz w 1998 r. A. Żera (wszyscy ze Speleoklubu Bielsko-Biała). Pomiary wykonano busolą geologiczną Freiberg i taśmą parcianą. Współrzędne geograficzne w 2003 r. pomierzył P. Beczała (Speleoklub Bielsko-Biała). Dane zostały zaktualizowane w 2009 r.
Plan opracowali G. Klassek i M. Rachwaniec (uzupełnienia), przekrój rozwinięty A. Żera.

Klassek G. 1976 (ogólny opis i plan); Klassek G. 1978 (plan i opis inwentarzowy jaskini); Siemionow A. 1984 (wzmianka o jaskini, podanie dokładniejszej lokalizacji); Matuszczyk A. 1989 (wzmianka o jaskini oraz o dojściu od szlaku turystycznego); Klassek G. 1990 (ujęte w wykazie jaskiń i schronisk podskalnych Beskidów i Pogórza Karpackiego); Rozporządzeni... nr 1/93, 1993 (ustanowienie jaskini pomnikiem przyrody); Jaskinie Polskich Karpat fliszowych 1997b (plan i opis inwentaryzacyjny); Klassek G., Mleczek T. 1997 (wzmianka o zwiększeniu długości jaskini); Michalska B., Wojtas P. 1999 (wymieniona wśród jaskiń okolic Bielska-Białej); Żera A. 2000 (korekta głębokości jaskini); Ganszer J. 2000 (ujęta w schemacie rozmieszczenia jaskiń w Małym Gibasowym Groniu); Alexandrowicz Z., Poprawa D. (red.) 2000 (pomnik przyrody- lokalizacja, ogólny opis); Mysłajek R. W. 2000b (wzmianka o faunie); Wiculski A. 2002 (nowe dane eksploracyjne); Pukowski J., Krause R., Mrózek G. 2004 (wzmianka, plan jaskini); Mysłajek R.W. 2006 (wzmianki o zaobserwowanych nietoperzach).