Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Dupicka Pochylnia |
Inne nazwy | Jaskinia Pochyła, Jaskinia z Drabiną |
Nr inwentarzowy | J.Cz.III-07.07 |
Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Współrzędne WGS84 | λ: 19°31′40,00″, φ: 50°32′19,00″ |
Gmina | Kroczyce (gm. wiejska) |
Powiat | zawierciański |
Województwo | śląskie |
Właściciel terenu | Prywatny |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | ku górze |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 379 |
Wysokość względna [m] | 30 |
Głębokość [m] | 12,30 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 12,30 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
39
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Wyżyna Częstochowska, okolice Skarżyc, Skały Dupickie, Góra Sowiniec Pierwszy. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Jaskinia znajduje się w południowym zboczu Góry Sowiniec Pierwszy, tuż za ostatnim domem Piaseczna (mieszka tam p. Wyrwas – właściciel całego wzgórza wraz z jaskinią). Od znanej Jaskini Piaskowej, której otwór jest zlokalizowany na wielu mapach, należy przejść tym samym zboczem około 150 metrów na zachód. Można też przejść przez ugorowane pole (po uprzednim uzyskaniu zgody właściciela!) między domami, idąc od rozjazdu na łące w kierunku zachodnim, i za ostatnim domkiem letniskowym, w odległości około 7 metrów od skraju lasu szukać charakterystycznej poszpatowej hałdy, dobrze widocznej obok niedużej skałki. Otwór jaskini znajduje się w leju. Prowadzi on do stromej pochylni, podciętej progiem. Miejsce to jest więc bardzo niebezpieczne i w dużym stopniu przypomina sytuację, jaka istnieje w słynnej z wypadków Studni Szpatowców koło Podlesic.
|
Opis jaskini |
Wejściowy lej ma średnicę około 2 metrów i z dwóch stron jest ograniczony niedużymi wapiennymi ściankami. Samo wejście jest od strony południowej osłonięte blokiem skalnym. Dalej prowadzi w dół obszerna, dość stroma pochylnia. W jej spągu, pod aktualnie tworzącym się namuliskiem próchnicowym widoczne są resztki kalcytowej żyły. Po około 5-ciu metrach pochylnia jest podcięta prożkiem o wysokości 5 m. Jest on lekko przewieszony, stąd istnieje konieczność użycia liny. Na wysokości prożka zaczyna się stosunkowo obszerna Sala Pochyła. Na stropie pochylni wejściowej i Sali licznie występują kotły wirowe. Natomiast niezwykle interesujące jest tutaj namulisko, utworzone przez grubą warstwę lessu. Tworzy ono stromo pochylony spąg, którym schodzi się pod zjazdowy prożek, do najniższego miejsca w jaskini, jakim jest podłużna salka, o wysokości ok. 2,5 m. Jest bardzo prawdopodobne, że w dużym stopniu była ona wypełniona przez lessowe namulisko. Obecnie less zachował się w końcowej, niskiej części salki oraz w postaci dużej rampy pod wschodnią ścianką.
Na spągu leży sporo dużych kamieni, wybranych w trakcie prób kopania. Według informacji właściciela - p. Wyrwasa, ta część groty, pierwotnie znacznie głębsza, została po zakończeniu eksploatacji zasypana gruzem. W stropie salki jest 2-metrowy komin, z bogatą szatą naciekową, głównie reprezentowaną przez żebra i polewy. Na ściance zachodniej, tuż ponad wyrobiskiem, jest dobrze widoczny profil namuliska, z układającymi się na przemian warstwami żółtego lessu i czerwonej glinki terra rossa. Na stropie salki zachowały się drobne stalaktyty. Salka Pochyła ma w swej wschodniej ściance, ponad 1,3-metrowym progiem, niskie okienko. Za nim ciągnie się niski, opadający w dół korytarzyk równoległy. Po paru metrach kończy się on w ciasnych przewężeniach. Tutaj też występuje bogate namulisko ale utworzone przez jasnożółty piasek. Licznie są reprezentowane różne formy nacieków, w tym także sferolity oraz formy pagodowe. Jaskinia posiada ustabilizowany mikroklimat. Prawdopodobnie kryją się tu nietoperze. |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia jest znana od dawna. Została odkryta w okresie międzywojennym przez poszukiwaczy szpatu i służyła jako kopalnia kalcytu. Mimo całkiem pokaźnych gabarytów, dotąd nie była wzmiankowana w literaturze, jedynie na podstawie informacji M. Czepiela została wymieniona w 1986 r. w wykazie A. Górnego i M. Szelerewicza, jako „Jaskinia z Drabiną”. Wcześniej była penetrowana przez grotołazów z Częstochowy.
|
Historia dokumentacji |
M. Bednarek już w 1967 r. wykonał jej pierwszy plan, przy okazji nadając jej nazwę „Jaskinia Pochyła”. Prezentowany plan pochodzi z roku 1974 i 1990. Został on zweryfikowany przez J. Zygmunta w sierpniu 2009 r. Analizując kwestię nazewnictwa, postanowiono zrezygnować z obydwóch wcześniejszych wersji (Jaskinia Pochyła to synonim Jaskini pod Sokolą, nazwa jaskini „z Drabiną” była dość przypadkowa i przestała być aktualna wraz z …likwidacją tejże drabiny) i zaproponować własną, uzgodnioną jednak z właścicielem jaskini.
Plan opracowali M. Czepiel i J. Zygmunt. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Szelerewicz M., Górny A. 1986 (wzmianka); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
|
Materialy archiwalne |
Bednarek M. 1967; Czepiel M. 1990.
|
Autorzy opracowania | Jerzy Zygmunt |
Redakcja | Jerzy Mikuszewski |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |
Obiekt w serwisie Geostanowiska |
![]() |
Nazwa:
Autor:
Data wprowadzenia: