Dane szczegółowe jaskini
| Nazwa | Schronisko w Górze Birów koło Podzamcza Zachodnie |
| Inne nazwy | |
| Nr inwentarzowy | J.Cz.III-08.28 |
| Region | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
| Współrzędne WGS84 | λ: 19°33′06,00″, φ: 50°27′50,00″ |
| Gmina | Ogrodzieniec (gm. miejsko-wiejska) |
| Powiat | zawierciański |
| Województwo | śląskie |
| Właściciel terenu | Skarb Państwa (Lasy Państwowe) |
| Podstawa ochrony | |
| Ekspozycja otworu | SE |
| Pozostałe otwory | |
| Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 432 |
| Wysokość względna [m] | 20 |
| Głębokość [m] | 0 |
| Przewyższenie [m] | 1 |
| Deniwelacja [m] | 1 |
|
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
16,60
|
| Rozciągłość horyzontalna [m] | |
| Położenie geograficzne | Wyżyna Częstochowska, okolice Ogrodzieńca, Podzamcze, Góra Birów. |
| Opis drogi dojścia do otworu |
Około 1100 m na NNE od centrum Podzamcza leży zalesione wzgórze z odrestaurowanym na szczycie, średniowiecznym, drewnianym grodziskiem. Szczyt wzgórza jest zwieńczony grupą skał układających się na kształt wieńca lub korony. Jest to Góra Birów. Po południowej stronie wieńca skalnego widnieją w skale dwa otwory leżące od siebie w odległości 15 metrów. Lewy z nich to wejście do opisywanego schroniska wschodniego. Aby się dostać do otworu trzeba się wspiąć po skalnej pochylni i prożku wysokości 2,3 m.
|
| Opis jaskini |
Kilka metrów za otworem ciągnie się prosty korytarz, który szybko staje się niski i ciasny, zmuszając zwiedzającego do poruszania się na czworakach. Mniej więcej w połowie długości, korytarz przecina prostopadła szczelina tektoniczna wzdłuż której doszło do przesunięcia kanału krasowego. Fragment szczeliny biegnący z korytarza w lewo wychodzi po kilku metrach na powierzchnię. Kształt kanału krasowego świadczy, że powstawał on zarówno we freatycznych jak i wadycznych warunkach przepływów podziemnych. Morfologia ściany skalnej przed wejściem do schroniska wskazuje, że schroniska były kiedyś połączone.
W samym wejściu dno schroniska jest skalne, głębiej skała na dnie jest przysypana warstwą humusowo-piaszczystą z domieszką kamieni. Miąższość namulisk jest stosunkowo nieduża. Przy samym wejściu schronisko jest dość suche i przewiewne, głębiej wilgotność nieco wzrasta lecz warunki atmosferyczne mają wpływ na całość schroniska. Na ścianach zachowały się nieliczne nacieki kalcytowe i z mleka wapiennego, ale są one bardzo silnie zabrudzone. Na ścianach widać również resztki starych zlityfikowanych osadów jaskiniowych barwy czerwono-żółto-brązowej. Ich wiek jest prawdopodobnie trzeciorzędowy. Na odsłoniętych fragmentach ścian widać niewielkie jamki wirowe. W miejscach gdzie dociera rozproszone światło słoneczne na ścianach schroniska rozwijają się glony. W miejscach gdzie wilgotność jest duża można się natknąć na pojedyncze pająki rodzaju Meta. Światło rozproszone oświetla tylko kilka pierwszych metrów schroniska, głębiej panuje całkowity mrok. |
| Historia badań |
|
| Historia eksploracji |
Fakt że schronisko jest doskonale widoczne i łatwo dostępne, spowodował, że było znane od „zawsze”, i często wykorzystywane przez wspinaczy jako miejsce biwakowania.
|
| Historia dokumentacji |
Plan schroniska i jego opis wykonał K. Kowalski w 1951 roku nadając mu numer 421. W 1984 plan schroniska i jego krótki opis wykonuje A. Degórski opisując w swojej pracy magisterskiej czwartorzędowe i trzeciorzędowe osady okolic Podzamcza. W jego opracowaniu schronisko jest opisywane jako jaskinia. O schronisku wspominają jeszcze Szelerewicz i Górny bez podania planu i dokładnej lokalizacji nadając mu numer V.A.8.
Pomiary wykonali w czerwcu 2010 r. Adam i Krystyna Polonius. |
| Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
| Literatura |
Kowalski K. 1951; Degórski A. 1984; Szelerewicz M., Górny A. 1986; Muzolf B. i in. 2009 (osady, dane archeologiczne, pn. Schronisko 421); Stefaniak K. i in. 2009d (błędne dane morfometryczne, krótka charakterystyka, zakres badań); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
|
| Materialy archiwalne |
|
| Autorzy opracowania | Adam Polonius |
| Redakcja | Jerzy Mikuszewski |
| Stan na rok | 2013 |
| Grafika, zdjęcia |
plan
|
| Obiekt w serwisie Geostanowiska |
Geostanowisko
|
Nazwa:
Autor:
Data wprowadzenia:
plan