Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Schronisko w Górze Birów koło Podzamcza Wschodnie
Inne nazwy
Nr inwentarzowy J.Cz.III-08.29
Region Wyżyna Śląsko-Krakowska
Współrzędne WGS84 λ: 19°33′06,00″, φ: 50°27′50,00″
Gmina Ogrodzieniec (gm. miejsko-wiejska)
Powiat zawierciański
Województwo śląskie
Właściciel terenu Skarb Państwa (Lasy Państwowe)
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu S
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 432
Wysokość względna [m] 20
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 1
Deniwelacja [m] 1
Długość [m]
w tym szacowane [m]
29,90
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Wyżyna Częstochowska, okolice Ogrodzieńca, Podzamcze, Góra Birów.
Opis drogi dojścia do otworu
Około 1100 m na NNE od centrum Podzamcza leży zalesione wzgórze z odrestaurowanym na szczycie, średniowiecznym, drewnianym grodziskiem. Szczyt wzgórza jest zwieńczony grupą skał układających się na kształt wieńca lub korony. Jest to Góra Birów. Po południowej stronie wieńca skalnego widnieją w skale dwa otwory leżące od siebie w odległości 15 metrów. Prawy z nich to wejście do opisywanego schroniska wschodniego. Aby się dostać do otworu trzeba się wspiąć po skalnym prożku wysokości 3,7 m lub przetrawersować po skalnej półce od schroniska zachodniego (z lewej strony).
Opis jaskini
Kilka metrów za otworem ciągnie się dość obszerny korytarz, który szybko staje się bardzo niski i ciasny, zmuszając zwiedzającego do czołgania się. Przy wejściu, pod samym okapem, po prawej stronie znajduje się wejście do ciasnej rury skalnej, kończącej się z drugiej strony oknem wychodzącym wysoko w ścianie. Kształt kanału krasowego świadczy, że powstawał on w warunkach przepływów freatycznych. Morfologia ściany skalnej przed wejściem do schroniska wskazuje, że schroniska - wschodnie i zachodnie były kiedyś połączone.
W samym wejściu dno schroniska jest skalne, głębiej skała na dnie jest przysypana warstwą humusowo-piaszczystą z domieszką kamieni. Generalnie namulisko jest dość skąpe. Przy samym wejściu schronisko jest dość suche i przewiewne, lecz głębiej wilgotność szybko wzrasta a wahania temperatur zmniejszają się dość znacznie. Na ścianach zachowały się nacieki kalcytowe i z mleka wapiennego ale są one bardzo silnie zabrudzone. Na ścianach widać również resztki starych zlityfikowanych osadów jaskiniowych barwy czerwono-żółto-brązowej. Ich wiek jest prawdopodobnie trzeciorzędowy. W miejscach gdzie dociera rozproszone światło słoneczne na ścianach schroniska rozwijają się glony. W miejscach gdzie wilgotność jest duża można się natknąć na pająki rodzaju Meta oraz dużą ilość muchówek. Światło rozproszone oświetla tylko kilka pierwszych metrów schroniska, głębiej panuje całkowity mrok.
Historia badań
Historia eksploracji
Fakt że schronisko jest doskonale widoczne i łatwo dostępne, spowodował, że było znane od „zawsze”, i często wykorzystywane przez wspinaczy jako miejsce biwakowania.
Historia dokumentacji
Plan schroniska i jego opis wykonał K. Kowalski w 1951 roku nadając mu numer 420. W 1984 plan schroniska i jego krótki opis wykonuje A. Degórski opisując w swojej pracy magisterskiej czwartorzędowe i trzeciorzędowe osady okolic Podzamcza. W jego opracowaniu schronisko jest opisywane jako jaskinia. O schronisku wspomina jeszcze Szelerweicz i Górny bez podania planu i dokładnej lokalizacji, nadając mu numer V.A.7.
Pomiary wykonali w czerwcu 2010 r. Adam i Krystyna Polonius.
Plan opracował A. Polonius.
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Kowalski K. 1951; Degórski A. 1984; Szelerewicz M., Górny A. 1986; Muzolf B. i in. 2009 (osady, dane archeologiczne, pn Schronisko 420); ); Stefaniak K. i in. 2009d (błędne dane morfometryczne, krótka charakterystyka, zakres badań); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Adam Polonius
Redakcja Jerzy Mikuszewski
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Obiekt w serwisie Geostanowiska Geostanowisko Geostanowisko
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie