Jaskinia znajduje się w Górze Popielowej, wchodzącej w skład Skał Kroczyckich. Można do niej dotrzeć z Podlesic, z Wygody lub z Kroczyc, kierując się drogą asfaltową, prowadzącą wzdłuż linii kolejowej. Przez jedno z przejść drogowych pod nasypem kolejowym prowadzi szlak czerwony „Orlich Gniazd” i niebieski „Warowni Jurajskich”. Stąd należy pójść czerwonym szlakiem ok. 200 m na zachód i podejść pod najbliżej usytuowane skałki. Są one położone blisko dna doliny, na północnym zboczu Góry Popielowej, tej samej która zawiera J. Kroczycką. U podstawy ścianki wapiennego ostańca znajduje się stosunkowo duży otwór schroniska.

Otwór ma wysokość 8 metrów i szerokość maks. 2 m. Pierwotnie, do lat 90-tych XX-go wieku, był o połowę niższy. Po wybraniu namuliska przez archeologów utworzył się tu wielki wykop, znacząco zmieniający morfologię tej części jaskini. Powstał też 3-metrowy próg, utrudniający wejście do dalszych partii. W czasie tych prac zbadano namulisko. Wyróżniono w nim 4 główne serie sedymentacyjne: piasek warstwowany, less bezstrukturalny, piaski pylaste z poziomami organicznymi oraz gliny z domieszką piasku i gruzu.

Schronisko jest utworzone przez krótki ale obszerny, 5-metrowy korytarzyk. Na spągu jest namulisko piaszczyste, przemieszane z gruzem wapiennym i próchnicą. w końcowej części są dwa małe okienka, prowadzące do końcowych partii. Jedno przejście znajduje się na wprost, w prawej części korytarza, nad prożkiem, drugie okienko jest zawieszone wysoko pod stropem, trudno dostępne. Oba przejścia prowadzą do ciasnych, serowatych korytarzyków, regularnie mytych. Spąg jest w nich skalisty, namuliska brak. Tylko tutaj można zobaczyć szczątkowe formy naciekowe: języczkowe draperie i polewy.

 Na skałach części przyotworowej rosną porosty, mszaki, zanokcica skalna i paprotnica krucha. Nieliczną faunę reprezentują jedynie pająki Meta sp.

W ostatnim okresie Ratajczak i in (2013) stwierdzili występowanie w namulisku szczątków kostnych suhaka (Saiga tatarica L.)

Archeolodzy badali namulisko i znaleźli tu m.in. wirowiec i drapacz oryniacki oraz kościaną rzeźbę przedstawiającą schematyczną postać ludzką.

Schronisko zostało pierwszy raz opisane przez K. Kowalskiego w roku 1949, pod numerem inwentarzowym 445, jako „Schronisko w Skałach Kroczyckich II”. Było też wzmiankowane przez Szelerewicza, ale błędnie, pod dwiema różnymi nazwami, jako tzw. „Schronisko Młyny Dolne” oraz „Schronisko w Krużganku I”. Aktualny plan wykonał K. Mazik, na podstawie pomiarów własnych i Z. Lorka, z 1980 r. zaktualizowany przez J. Zygmunta w 2009 r.

Plan opracowali K. Mazik, Z. Lorek i J. Zygmunt.

Kowalski K, 1951 (opis, plan); Szelerewicz M., Górny A.1986 (wzmianka); Cyrek K. i in. 2000 (monografia); Cyrek K. 2009 (wyniki badań archeologicznych); Madeyska T. 2009 (osady); Stefaniak K. i in. 2009a (fauna subfosylna); Stefaniak K. i in. 2009d (błędne dane morfometryczne, krótka charakterystyka, zakres badań, wykaz literatury); Krajcarz M., Madeyska T. 2010 (stratygrafia osadów a czynniki meteorologiczne); Cyrek K., Krajcarz M.T., Krajcarz M. 2011 (osady holoceńskie); Jaskinie Wyżyny Częstochowskiej 2010 (plan i opis inwentarzowy); Mazik K. 2013 (wymienia w spisie pn. Jaskinia Deszczowa Dolna); Ratajczak K. i in. 2013 (wzmiankują o szczątkach kostnych suhaka)

Mazik K. 1980.