Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia Kontaktowa (S-1.9) |
Inne nazwy | |
Nr inwentarzowy | S.I-03.13 |
Region | Sudety |
Współrzędne WGS84 | λ: 16°51′39,59″, φ: 50°16′12,49″ |
Gmina | Stronie Śląskie (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | kłodzki |
Województwo | dolnośląskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa (Lasy Państwowe) |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | SE |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 730 |
Wysokość względna [m] | |
Głębokość [m] | 23 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 23 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
85
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Sudety Wschodnie, Stara Morawa, masyw Śnieżnika, góra Janowiec, nieczynny kamieniołom marmuru. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Idziemy drogą Stronie Śląskie-Kletno. Tuż przed wapiennikiem skręcamy w drogę biegnącą w prawo. Po około 1 km skręcamy w lewo na strome podejście przez łąkę, a następnie idziemy lasem. W miejscu gdzie młody las przechodzi w starodrzew, skręcamy w prawo niewyraźną ścieżką. Po chwili w głębi zobaczymy potężny okap w nieczynnym kamieniołomie. Idziemy w górę, wzdłuż ściany. Sztuczne wejście, trudne do odnalezienia wśród złomisk skalnych, znajduje się tuż nad spągiem kamieniołomu marmurów, pod najwyższą ścianą.
|
Opis jaskini |
Opis wg K. Kamienieckiego i in., 1969: "Otwór wejściowy jaskini o kształcie soczewki mający 2,8 m szerokości i 0,6 m wysokości jest trudny do odnalezienia wśród złomowisk dawnego kamieniołomu. Jest on utworzony sztucznie i znajduje się na kontakcie łupków metamorficznych (strop) z leżącymi pod nimi marmurami. Jaskinia zaczyna się korytarzem o nachyleniu 40°, stromo opadającym ku NE. Długość jego wynosi 9 m, po 4,5 m korytarz zwęża się do 1,1 m szerokości i 0,3 m wysokości. Dalej korytarz rozszerza się i przechodzi w Salę Marmitową, o wysokości średniej ok. 1,7 m, długości 5 m i szerokości maksymalnej 4,4 m. Strop sali zbudowany jest z łupków, a dno z marmurów. Podłoże sali wyścieła zwietrzelina łupków namyta lub opadająca bezpośrednio ze stropu. W centrum sali znajduje się kilka marmitów. W południowo-wschodniej części sali, za dużym głazem rozpoczyna się korytarz o długości 5,2 m, który kończy się namuliskiem. W tej samej ścianie, 4 m dalej, znajduje się zacisk prowadzący do Korytarza Nowego. W północno-zachodniej ścianie widoczne są otwory trzech korytarzy. Pierwszy, od wejścia do sali, po 3 m kończy się namuliskiem, drugi rozwinięty jest na szczelinie i po 3,6 m wyklinowuje się. Trzeci korytarz w początkowej fazie rozwinięty jest prostopadle do głównego ciągu jaskini, a po 4,6 m skręca prawie pod kątem prostym. Druga część korytarza (po skręcie) ma długość 4 m i kończy się namuliskiem. Główny ciąg jaskini (na przedłużeniu korytarza początkowego) przechodzi korytarzem z Sali Marmitowej do Sali Marmurowej. Nachylenie jego wynosi 33°, długość 5,3 m, przeciętna szerokość ok. 2 m, a wysokość waha się w granicach od 0,4 m do 2 m. Podłoże jego wysłane jest zwietrzeliną łupków złożoną z drobnych kamyczków i większych głazów. Korytarz ten kończy się stromym progiem o wysokości 1,5 m. Próg ten ciągnie się ku NE dzieląc Salę Marmurową na dwa wyraźne poziomy, niższy o wysokości 2 m i wyższy o wysokości 1,5 m. Wyżej położona część sali znajduje się przy północno-zachodniej ścianie, a niższa przy południowo-wschodniej. Marmurowe podłoże wysłane jest zwietrzeliną łupków. Łupkowy strop sali zapada ku NE. Po poziomem wyższy rozpoczynają się dwa korytarze. Pierwszy o spadku 25° po 2,5 m skręca lekko na prawo, po czym wznosi się do góry, gdzie po 3 m kończy się namuliskiem. W miejscu skrętu przecina się z korytarzem poprzecznym. Na lewo prowadzi on do niskiej, małej salki o kształcie prostokątnym i wymiarach 2,5x2,0x0,4 m. Na prawo korytarz prowadzi do drugiego korytarza znajdującego się pod poziomem wyższym Sali Marmurowej. Korytarz drugi po 3 m kończy się namuliskiem. W przedłużeniu południowo-zachodniej ściany sali rozwinięty jest korytarz, który po 5 m zwęża się, a po następnych 3 m kończy się namuliskiem. Za zwężeniem w tył na prawo odchodzi 2-metrowy korytarz zakończony pionowym zaciskiem. Prowadzi on do Korytarza Nowego. W tym miejscu łączy się on z zaciskiem znajdującym się w Sali Marmitowej. Korytarz Nowy ma długość 13 m, przeciętną szerokość około 1 m na wysokości 1,5 m. Dno w formie wyklinowującej się szczeliny jest rozcięciem erozyjnym. Zostało ono utworzone przez swobodnie płynące wody. W stropie widoczne są kociołki eworsyjne (błędna nazwa - są to kociołki wirowe, kotły eworsyjne tworzę się wyłącznie w dnie korytarza! Przyp. red.) powstałe podczas płynięcia wody pod ciśnieniem. Na 12,4-metrze następuje połączenie z małym 3-metrowym korytarzem i z kominem. Wysokość komina wynosi 1 m. Koniec Korytarza Nowego i komina stanowią inne wejścia do jaskini z kamieniołomu. Na 5 metrze Sali Marmurowej znajduje się rumowisko skalne, za którym odchodzą od głównego ciągu jaskini dwa korytarze. Pierwszy jest właściwie małą salką o długości 2,3 m, a szerokości 1,4 m. Drugi korytarz nazwany Korytarzem Kolorado, o długości 13,7 m podobnie jak Korytarz Nowy rozwinięty jest wyłącznie w marmurze. Za wejściem do Korytarza Kolorado, Sala Marmurowa zwęża się, a strop jej zapada ku NE. Kończy się ona "zaciskiem" o szerokości 0,5 m i długości 0,5 m wypełnionym wodą. Długość całej Sali Marmurowej wynosi 13,7 m. Na jeziorku kończy się główny ciąg jaskini." |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia została odkryta przez dwóch chłopców, mieszkających w okolicy kamieniołomu, a następnie eksplorowana przez M. Jasińskiego z Kletna (główny ciąg). Dzięki jego wskazówkom zespół Sekcji Krasowej Koła Naukowego Geografów przy Uniwersytecie Warszawskim w składzie: K. Kamieniecki, A. Kassenberg, A. Nadolski, E. Roman, A. Szymański, A. Wódkowski, odkrył i zbadał dalsze partie jaskini. |
Historia dokumentacji |
Pierwszy plan i opis jaskini został sporządzony przez zespół K. Kamieniecki, A. Kassenberg, A. Nadolski, E. Roman, A. Szymański, A. Wódkowski (1969). Dokumentację sporządzili T. Natanek, P. Potok i J. Trumpus (1996). |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Kamieniecki K. i in. 1969 (plan i opis); Hajduk Z., Ogorzałek A. 1978 (opis fauny); Skalski A. 1976 (opis fauny); Skalski A. 1994 (opis fauny); Jaskinie Sudetów 1996 (plan i opis inwentarzowy pod nr. S-1.9); Rogala W. 1998a,c (wymienia); Furmankiewicz J., Furmankiewicz M. 2002 (nietoperze); Hajduk Z., Ogorzałek A. 2007 (opis fauny); Bieroński J. i in. 2007g (osady, fauna); Stefaniak K., Bieroński J. 2009 (dane morfometryczne, badania, literatura).
|
Materialy archiwalne |
|
Autorzy opracowania | Tadeusz Natanek, Jan Trumpus, Piotr Potok |
Redakcja | Halina Grodzicka |
Stan na rok | 2014 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |