Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia Nowa (S-5.11)
Inne nazwy
Nr inwentarzowy S.III-04.11
Region Sudety
Współrzędne WGS84 λ: 15°54′54,40″, φ: 50°56′32,40″
Gmina Wojcieszów (gm. miejska)
Powiat złotoryjski
Województwo dolnośląskie
Właściciel terenu Skarb Państwa
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu ku górze
Pozostałe otwory
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 443
Wysokość względna [m] 80
Głębokość [m] 0
Przewyższenie [m] 49
Deniwelacja [m] 49
Długość [m]
w tym szacowane [m]
227
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Sudety Zachodnie, Wojcieszów, Góry Kaczawskie, Góra Połom, nieczynny kamieniołom marmuru.
Opis drogi dojścia do otworu
Ze stacji PKP Wojcieszów, idąc na południe wzdłuż torów, po kilkudziesięciu metrach dochodzimy do przejazdu kolejowego. Przechodzimy go i widoczną na wprost ścieżką pniemy się w górę po zboczu góry Połom, do granicy lasu. Tutaj ścieżka skręca w prawo i wyprowadza, przez las, nad krawędź I - go poziomu kamieniołomu. W dole sztuczne jeziorko (tzw. "Zerówka"). Skręcamy w lewo i po około 50 m po prawej stronie, w ścianie kamieniołomu widoczna jest wydeptana ścieżka prowadząca do góry na II poziom. U podstawy skarpy, na wprost ścieżki, jest otwór jaskini. Jaskinia nie nastręcza większych trudności w zwiedzaniu dla wprawnych turystów.
Opis jaskini

Otwór jaskini ma kształt owalny(1,1x1,5 m), prawdopodobnie naturalny, lecz zacieśniony stożkiem hałdy. Za otworem jest krótki korytarzyk (1,5 m), który doprowadza nas do sporej sali, o wymiarach 2,3x2,5 m, po strop wypełnionej gliniastym namuliskiem. W niej, niewielkim zagłębieniu pod ścianą E, występuje okresowo niewielkie jeziorko. Sala ta przechodzi w wąski i kręty korytarz, rozwinięty na szczelinie. Po 8 m napotykamy znaczne obniżenie dna korytarza. Tędy spływa woda z jaskini i ginie w ciasnym, zamulonym otworze (błoto występuje tu przez cały rok). Kilka metrów dalej, z korytarza odchodzi w prawo jego odgałęzienie. Korytarz, dwukrotnie załamany, opada ku dołowi. Ciąg główny korytarza po 2 m rozgałęzia się. Idąc w prawo obchodzimy skalny filar i po kilku metrach dochodzimy do końca korytarza wypełnionego całkowicie namuliskiem. W lewo, na rozgałęzieniu, prożek o wysokości 3 m, bardzo gładki i myty. Pokonujemy go (drabina) i wchodzimy w obszerny komin. Idąc nim stromo w górę (uwaga: mokra, śliska glina) docieramy do zaklinowanych w korytarzu głazów. Do tego miejsca jaskinia była znana i opisana przez K. Kowalskiego (1954 r.).W prawo, pod zawaliskiem, wąska ale długa szczelina, rozciągająca się pod główną salę. Czołgając się między głazami dochodzimy do zacisku (Z-1). Jest to najtrudniejsze miejsce w jaskini. Za zaciskiem otwiera się przestronna sala ("Duża Sala"), o wymiarach: długość 14 m, szerokość 6 m, wysokość do 6 m. Dno stanowią głazy i bloki skalne odpadłe ze stropu. Szata naciekowa uboga: draperie, krótkie stalaktyty żeberka kalcytowe. Sala zachwyca kolorystyką. W mocnym świetle widoczne są różne odcienie kolorów: czerwonego pomarańczowego, niebieskiego. W północnym końcu Sali znajduje się 8 m komin mający połączenie z powierzchnią (widać światło dzienne). U podstawy komin jest podcięty, są tu zniszczone draperie kalcytowe. Komin przy końcu zwęża się i przechodzi w szczelinę wysokości 1 m która wyprowadza na zewnątrz, ponad II poziom (powyżej Jaskini Komarowej). Jest to II otwór jaskini, o wymiarach 0,3x1,1 m, możliwy do przejścia. Zachodni koniec Dużej Sali przechodzi w niski, lecz szeroki korytarz, pokryty gliną i polewą wapienną, kończący się po 20 m zawaliskiem. Na ścianach i stropie widoczne liczne zagłębienia wirowe, świadczące o dużej ilości przepływającej wody przez jaskinię w okresie jego tworzenia się. W lewej (orograficzne) ścianie korytarza tzw. "Muzeum". Tuż przed wejściem do korytarza, lecz bardziej w lewo, między głazami i u podstawy ściany znajduje się niewielki otwór prowadzący do bocznych partii jaskini. Partie te zaczynają się ciasnym korytarzem wysłanym kamieniami i mokrą gliną. Po kilku metrach korytarz powiększa się umożliwiając swobodniejsze poruszanie się. Korytarz rozdziela się po 4 m. W prawo odchodzi ciasny korytarz kończący się po kilku metrach. W lewo jest korytarz początkowo poziomy, ale dalej wznosi się i doprowadza do niewielkiego progu (0,6 m). U jego podstawy, stromo w dół i w prawo, odchodzi korytarzyk, długości około 4 m. Wchodzimy nad próg i dalej, po kilku metrach, napotykamy następny próg i nad nim parę metrów korytarzyka z naciekami bulastymi. U stóp drugiego progu w prawo, stromo w dół, odchodzi korytarz. Po kilku metrach, po prawej stronie jest miejsce połączenia z korytarzykiem biegnącym z pod pierwszego progu. Idąc dalej dochodzimy do niskiej Sali, o dnie zasłanym gliną i odłamkami skał odpadłymi ze stropu. Jej koniec rozdwaja się. Prawa odnoga po kilku metrach kończy się zawaliskiem, zaś lewa przechodzi w system progów, by po kilku metrach zakończyć się stromym (ku górze) korytarzem, zaklinowanym przy końcu głazami.
Jaskinia powstała w marmurach wieku dolnokambryjskiego. Namulisko było badane we wstępnych partiach przez M. Pulinę (1977).
Światło dzienne sięga niedaleko od otworu (do pierwszej salki). Widoczne jest ponadto w Dużej Sali, gdzie smugi z II otworu padając na jej środek, oświetlają spąg. Jaskinia jest bardzo wilgotna, miejscami występuje deszcz jaskiniowy.
Przy samym otworze rosną mchy.
W Dużej Sali można spotkać nocki rude (Myotis daubentonii) i nocki duże (Myotis myotis). Występują też troglokseny, a w kominie i przy otworze również chrząszcze, pająki, ćmy.

Historia badań
Historia eksploracji

Jaskinia jest licznie odwiedzana przez turystów i taterników jaskiniowych. Wstępne partie jaskini odkryte zostały przez K. Kowalskiego i S. Strawińskiego 14.04.1947 r. (Kowalski 1954). Dalsza część jaskini była eksplorowana przez członków Speleoklubu "BOBRY"  Żagań w latach 1970-1978.

Historia dokumentacji

Plan i opis opublikował K. Kowalski w 1954 r. Następny plan sporządzili członkowie Speleoklubu "BOBRY" Żagań w 1978 r. Był on podstawą do aktualizacyjnych pomiarów przy sporządzaniu dokumentacji 12.11.1994 r., którą wykonał zespół: R. Kondratowicz, R. Molenda, H. Zyzańska (Speleoklub „BOBRY” Żagań), w ramach prac inwentaryzacyjnych jaskiń Polski. Dokumentację fotograficzną sporządzili: R. Kondratowicz i R. Konieczny. Dane zaktualizował A. Szynkiewicz w 2014 r. Współrzędne geograficzne skorygowano na podstawie mapy (http://mapy.geoportal.gov.pl) w 2020 r.
Plan opracowali H. i H. Zyzańscy.

Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Sawicki L. 1948 (wzmiankowana); Kowalski K. 1954 (plan i opis); Pulina M. 1959 (plan, opis osadów); Pulina M. 1977 (plan, opis osadów); Zyzański H., Zyzańska H. 1979 (opis); Konieczny R. 1992 (opis); Jaskinie Sudetów 1996 (plan i opis pod nr. S-5.11); Zyzański H., Zyzańska H. 2000 (wzmiankowana); Szynkiewicz A. i in. 2001 (opis, plan); Furmankiewicz J., Furmankiwicz M. 2002 (nietoperze); Zyzańska H., Szynkiewicz A. 2003a,b (wzmiankowana); Wojtoń A. 2013 (wymienia, podaje długość).
Materialy archiwalne
Autorzy opracowania Romuald Konieczny, Halina Zyzańska
Redakcja Halina Grodzicka
Stan na rok 2014
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie