Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Jaskinia na Kadzielni Górna |
Inne nazwy | Diabla Dziura, Jaskinia w Kadzielni Górna |
Nr inwentarzowy | G-1.31 |
Region | Region Świętokrzyski |
Współrzędne WGS84 | λ: 20°37′01,00″, φ: 50°51′40,00″ |
Gmina | Kielce (gm. miejska) |
Powiat | Kielce |
Województwo | świętokrzyskie |
Właściciel terenu | Komunalny | Rezerwat przyrody Kadzielnia |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | N |
Pozostałe otwory | 2 - ku S, 284 m n.p.m. |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 283 |
Wysokość względna [m] | 30 |
Głębokość [m] | 1 |
Przewyższenie [m] | 0 |
Deniwelacja [m] | 1 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
6
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Jaskinia znajduje się w najwyższej części Skałki Geologów w obrębie nieczynnego kamieniołomu Kadzielnia. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Dojście do otworu 1: od strony ulicy Krakowskiej należy główną ścieżką podejść pod szczyt Skałki Geologów. Duży otwór 1 jaskini widoczny jest kilka metrów poniżej szczytu, po lewej (wschodniej) stronie ścieżki. Dojście do otworu 1 i zwiedzanie jaskini bez trudności. Dostęp do jaskini możliwy jest po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Konserwatora Przyrody w Kielcach.
|
Opis jaskini |
Otwory jaskini są duże, prawdopodobnie sztuczne. Otwór 1 o wysokości 2,2 m i szerokości 2 m ma kształt trójkątny. Otwór 2 jest bardziej owalny, ma wysokość 2 m i szerokość 1,5 m. Jaskinię stanowi prosty i obszerny korytarz krasowy łączący oba otwory i przebijający na wylot Skałkę Geologów. Gruzowo-gliniaste dno korytarza wznosi się lekko w kierunku otworu 2. Jaskinia stanowiła część większego systemu krasowego rozciętego przez wyrobisko. Zdaniem Kozłowskiego, Radwana i Wójcika (1965) oraz Gradzińskiego i Wójcika (1966) reprezentuje najwyższe piętro podziemnych pustek krasowych Kadzielni powstałe w starszym neogenie lub nawet paleogenie. Namulisko jaskini tworzyły glinki pylaste ("lessowe"). W wypełnieniu leja krasowego obok jaskini znaleziono liczne szczątki drobnych ssaków pochodzące ze starszego plejstocenu lub preplejstocenu (Kowalski 1958, 1965, Wysoczański-Minkowicz 1969, Różycki 1972). Obiekt jest suchy i przewiewny (Wołoszyn 1977), jasny. Przy otworach występują nieliczne rośliny zielne, na ścianach glony. Faunę reprezentują muchówki oraz pająki. Sanocka-Wołoszyn (1964) wymienia trzy gatunki pająków w jaskini: troglofile Nesticus cellulanus (Cl.), Lepthyphantes leprosus (Ohlert) i trogloksen Tegenaria ferruginea (Panc.). |
Historia badań |
Przedmiotem szczegółowych badań paleontologicznych były namuliska jaskini (Kowalski 1958).
|
Historia eksploracji |
Jaskinia jest zaśmiecona, ma ściany pokryte napisami. Jaskinia na Kadzielni Górna jest jedną z najdawniej i najszerzej znanych jaskiń świętokrzyskich. Prawdopodobnie jej dotyczą liczne wzmianki w publikacjach pojawiające się już w XIX wieku (Opis historyczno-statystyczny. 1829, Siarkowski 1874, Gruszecki 1878, Słownik geograficzny. 1883). W opisie trzech jaskiń Skałki Geologów z 1904 r. pojawia się nazwa Diabla Dziura prawdopodobnie odnoszona do omawianego obiektu (Jaskinia w Kadzielni. 1904). Powszechnie odwiedzana, wzmiankowana była - wraz z Jaskinią Jeleniowską - w licznych przewodnikach turystycznych i wydawnictwach krajoznawczych (często bez nazwy).
|
Historia dokumentacji |
Jaskinia jest zaśmiecona, ma ściany pokryte napisami. Jaskinia na Kadzielni Górna jest jedną z najdawniej i najszerzej znanych jaskiń świętokrzyskich. Prawdopodobnie jej dotyczą liczne wzmianki w publikacjach pojawiające się już w XIX wieku (Opis historyczno-statystyczny. 1829, Siarkowski 1874, Gruszecki 1878, Słownik geograficzny. 1883). W opisie trzech jaskiń Skałki Geologów z 1904 r. pojawia się nazwa Diabla Dziura prawdopodobnie odnoszona do omawianego obiektu (Jaskinia w Kadzielni. 1904). Powszechnie odwiedzana, wzmiankowana była - wraz z Jaskinią Jeleniowską - w licznych przewodnikach turystycznych i wydawnictwach krajoznawczych (często bez nazwy).
|
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Opis historyczno-statystyczny. 1829 (krótki opis); Siarkowski W. 1974 (krótki opis); Gruszecki A. 1878 (uwaga o sztucznym charakterze pustki); Słownik Geograficzny. 1883 (wzmianka); Czarnowski J. 1905 (wzmianka); Przesmycki 1912 (zniszczenie jaskini w Skałce Geologów); Lencewicz S. 1913 (wzmianka); Sioma J. 1917 (jaskinie i kras Kadzielni); Dybczyński T. 1919 (wzmianka); Siemiradzki J. 1922 (wzmianka); Czarnocki J. 1932 (wzmianka, znaleziska kości w namuliskach); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wzmianka); Kowalczewski S. 1938 (cytaty z publikacji XIX-wiecznych); K.M. 1947 (wartości naukowe, ochrona); Czarnocki J. 1948 (namulisko, fauna kopalna); Czarnocki J. 1949 (uzasadnienie ochrony); O trwałe. 1949 (ochrona); Kowalski K. 1951 (wzmianka, fauna kopalna); Kowalczewski S. 1957 (wzmianka); Kowalczewski S. 1961 (wzmianka); Gradziński R., Wójcik Z. 1966 (wiek); Kowalczewski S. 1967 (wzmianka). Publikacje wydane po 1970 r. wzmiankujące ogólnie jaskinie na Kadzielni nie są cytowane. Literatura dotycząca Jaskini Górnej: Jaskinia w Kadzielni. 1904 (wzmianka), Dybczyński T. 1923 (krótki opis); Niezabitowski E. 1926 (kości nosorożca z jaskini); Kowalski K. 1954 (opis, plan); Kowalski K. 1958 (namulisko, szczątki kostne z namuliska); Kotański Z. 1959 (wzmianka, zdjęcie); Wołoszyn B.W. 1961b (wzmianka); Wołoszyn B.W. 1962a (brak nietoperzy); Sanocka-Wołoszyn E. 1964 (pająki); Kowalski K. 1965 (opis, szczątki kostne w namulisku); Kozłowski S., Radwan J., Wójcik Z. 1965 (wiek i geneza); Wołoszyn B.W., Wójcik Z. 1965 (historia poznania); Fijałkowscy E. i J. 1967 (wzmianka); Rubinowski Z., Wróblewski T. 1968 (wzmianka); Wysoczański-Minkowicz T. 1969 (wiek szczątków kostnych); Różycki S.Z. 1972 (fauna kopalna - bez nazwy jaskini); Kozłowski S., Rubinowski Z. 1973 (projektowane udostępnienie turystyczne); Rubinowski Z. 1975 (wzmianka); Kowalski K. 1976 (fauna kopalna); Siedlecka W., Micuła G. 1976 (opis, nazwa Diabla Dziura, plan); Wołoszyn B.W. 1977 (termika i wilgotność); Wróblewski T. 1977 (wzmianka pod nazwą Diabla Dziura); Głazek J., Szynkiewicz A. 1987 (wiek form krasowych); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (dokumentacja, plan); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997b (fauna kopalna wzmianka); Wróblewski T. 2000 (wzmianka); Fijałkowski J. 2003 (opis i położenie); Kasza A. 2005a (szkic położenia w Skałce Geologów); Wąsikowski A. 2007 (wzmianka); Wróblewski T. 2008 (wzmianka, fotografia).
|
Materialy archiwalne |
Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P. 1990.
|
Autorzy opracowania | Andrzej Kasza, Jan Urban |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia |
![]() |