Państwowy Instytut Geologiczny

Państwowy Instytut Badawczy

Jaskinie Polski


Dane szczegółowe jaskini


Nazwa Jaskinia na Kadzielni Górna
Inne nazwy Diabla Dziura, Jaskinia w Kadzielni Górna
Nr inwentarzowy G-1.31
Region Region Świętokrzyski
Współrzędne WGS84 λ: 20°37′01,00″, φ: 50°51′40,00″
Gmina Kielce (gm. miejska)
Powiat Kielce
Województwo świętokrzyskie
Właściciel terenu Komunalny | Rezerwat przyrody Kadzielnia
Podstawa ochrony
Ekspozycja otworu N
Pozostałe otwory 2 - ku S, 284 m n.p.m.
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] 283
Wysokość względna [m] 30
Głębokość [m] 1
Przewyższenie [m] 0
Deniwelacja [m] 1
Długość [m]
w tym szacowane [m]
6
Rozciągłość horyzontalna [m]
Położenie geograficzne Jaskinia znajduje się w najwyższej części Skałki Geologów w obrębie nieczynnego kamieniołomu Kadzielnia.
Opis drogi dojścia do otworu
Dojście do otworu 1: od strony ulicy Krakowskiej należy główną ścieżką podejść pod szczyt Skałki Geologów. Duży otwór 1 jaskini widoczny jest kilka metrów poniżej szczytu, po lewej (wschodniej) stronie ścieżki. Dojście do otworu 1 i zwiedzanie jaskini bez trudności. Dostęp do jaskini możliwy jest po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Konserwatora Przyrody w Kielcach.
Opis jaskini

Otwory jaskini są duże, prawdopodobnie sztuczne. Otwór 1 o wysokości 2,2 m i szerokości 2 m ma kształt trójkątny. Otwór 2 jest bardziej owalny, ma wysokość 2 m i szerokość 1,5 m. Jaskinię stanowi prosty i obszerny korytarz krasowy łączący oba otwory i przebijający na wylot Skałkę Geologów. Gruzowo-gliniaste dno korytarza wznosi się lekko w kierunku otworu 2. Jaskinia stanowiła część większego systemu krasowego rozciętego przez wyrobisko. Zdaniem Kozłowskiego, Radwana i Wójcika (1965) oraz Gradzińskiego i Wójcika (1966) reprezentuje najwyższe piętro podziemnych pustek krasowych Kadzielni powstałe w starszym neogenie lub nawet paleogenie.

Namulisko jaskini tworzyły glinki pylaste ("lessowe"). W wypełnieniu leja krasowego obok jaskini znaleziono liczne szczątki drobnych ssaków pochodzące ze starszego plejstocenu lub preplejstocenu (Kowalski 1958, 1965, Wysoczański-Minkowicz 1969, Różycki 1972).

Obiekt jest suchy i przewiewny (Wołoszyn 1977), jasny. Przy otworach występują nieliczne rośliny zielne, na ścianach glony. Faunę reprezentują muchówki oraz pająki. Sanocka-Wołoszyn (1964) wymienia trzy gatunki pająków w jaskini: troglofile Nesticus cellulanus (Cl.), Lepthyphantes leprosus (Ohlert) i trogloksen Tegenaria ferruginea (Panc.).

Historia badań
Przedmiotem szczegółowych badań paleontologicznych były namuliska jaskini (Kowalski 1958).
Historia eksploracji
Jaskinia jest zaśmiecona, ma ściany pokryte napisami. Jaskinia na Kadzielni Górna jest jedną z najdawniej i najszerzej znanych jaskiń świętokrzyskich. Prawdopodobnie jej dotyczą liczne wzmianki w publikacjach pojawiające się już w XIX wieku (Opis historyczno-statystyczny. 1829, Siarkowski 1874, Gruszecki 1878, Słownik geograficzny. 1883). W opisie trzech jaskiń Skałki Geologów z 1904 r. pojawia się nazwa Diabla Dziura prawdopodobnie odnoszona do omawianego obiektu (Jaskinia w Kadzielni. 1904). Powszechnie odwiedzana, wzmiankowana była - wraz z Jaskinią Jeleniowską - w licznych przewodnikach turystycznych i wydawnictwach krajoznawczych (często bez nazwy).
Historia dokumentacji
Jaskinia jest zaśmiecona, ma ściany pokryte napisami. Jaskinia na Kadzielni Górna jest jedną z najdawniej i najszerzej znanych jaskiń świętokrzyskich. Prawdopodobnie jej dotyczą liczne wzmianki w publikacjach pojawiające się już w XIX wieku (Opis historyczno-statystyczny. 1829, Siarkowski 1874, Gruszecki 1878, Słownik geograficzny. 1883). W opisie trzech jaskiń Skałki Geologów z 1904 r. pojawia się nazwa Diabla Dziura prawdopodobnie odnoszona do omawianego obiektu (Jaskinia w Kadzielni. 1904). Powszechnie odwiedzana, wzmiankowana była - wraz z Jaskinią Jeleniowską - w licznych przewodnikach turystycznych i wydawnictwach krajoznawczych (często bez nazwy).
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona Nie
Literatura
Opis historyczno-statystyczny. 1829 (krótki opis); Siarkowski W. 1974 (krótki opis); Gruszecki A. 1878 (uwaga o sztucznym charakterze pustki); Słownik Geograficzny. 1883 (wzmianka); Czarnowski J. 1905 (wzmianka); Przesmycki 1912 (zniszczenie jaskini w Skałce Geologów); Lencewicz S. 1913 (wzmianka); Sioma J. 1917 (jaskinie i kras Kadzielni); Dybczyński T. 1919 (wzmianka); Siemiradzki J. 1922 (wzmianka); Czarnocki J. 1932 (wzmianka, znaleziska kości w namuliskach); Danysz-Fleszarowa R. 1933 (wzmianka); Kowalczewski S. 1938 (cytaty z publikacji XIX-wiecznych); K.M. 1947 (wartości naukowe, ochrona); Czarnocki J. 1948 (namulisko, fauna kopalna); Czarnocki J. 1949 (uzasadnienie ochrony); O trwałe. 1949 (ochrona); Kowalski K. 1951 (wzmianka, fauna kopalna); Kowalczewski S. 1957 (wzmianka); Kowalczewski S. 1961 (wzmianka); Gradziński R., Wójcik Z. 1966 (wiek); Kowalczewski S. 1967 (wzmianka). Publikacje wydane po 1970 r. wzmiankujące ogólnie jaskinie na Kadzielni nie są cytowane. Literatura dotycząca Jaskini Górnej: Jaskinia w Kadzielni. 1904 (wzmianka), Dybczyński T. 1923 (krótki opis); Niezabitowski E. 1926 (kości nosorożca z jaskini); Kowalski K. 1954 (opis, plan); Kowalski K. 1958 (namulisko, szczątki kostne z namuliska); Kotański Z. 1959 (wzmianka, zdjęcie); Wołoszyn B.W. 1961b (wzmianka); Wołoszyn B.W. 1962a (brak nietoperzy); Sanocka-Wołoszyn E. 1964 (pająki); Kowalski K. 1965 (opis, szczątki kostne w namulisku); Kozłowski S., Radwan J., Wójcik Z. 1965 (wiek i geneza); Wołoszyn B.W., Wójcik Z. 1965 (historia poznania); Fijałkowscy E. i J. 1967 (wzmianka); Rubinowski Z., Wróblewski T. 1968 (wzmianka); Wysoczański-Minkowicz T. 1969 (wiek szczątków kostnych); Różycki S.Z. 1972 (fauna kopalna - bez nazwy jaskini); Kozłowski S., Rubinowski Z. 1973 (projektowane udostępnienie turystyczne); Rubinowski Z. 1975 (wzmianka); Kowalski K. 1976 (fauna kopalna); Siedlecka W., Micuła G. 1976 (opis, nazwa Diabla Dziura, plan); Wołoszyn B.W. 1977 (termika i wilgotność); Wróblewski T. 1977 (wzmianka pod nazwą Diabla Dziura); Głazek J., Szynkiewicz A. 1987 (wiek form krasowych); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (dokumentacja, plan); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997b (fauna kopalna wzmianka); Wróblewski T. 2000 (wzmianka); Fijałkowski J. 2003 (opis i położenie); Kasza A. 2005a (szkic położenia w Skałce Geologów); Wąsikowski A. 2007 (wzmianka); Wróblewski T. 2008 (wzmianka, fotografia).
Materialy archiwalne
Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P. 1990.
Autorzy opracowania Andrzej Kasza, Jan Urban
Redakcja Jerzy Grodzicki
Stan na rok 2013
Grafika, zdjęcia Podgląd grafiki plan
Nazwa: Autor: Data wprowadzenia:
Zdjęcie