Dane szczegółowe jaskini
Nazwa | Piekło pod Małogoszczem |
Inne nazwy | Piekło; Piekło pod Małogoszczą, Piekło Bolmińskie, Piekiełko, Nowe Piekło |
Nr inwentarzowy | G-5.3 |
Region | Region Świętokrzyski |
Współrzędne WGS84 | λ: 20°18′35,00″, φ: 50°50′13,00″ |
Gmina | Chęciny (gm. miejsko-wiejska) |
Powiat | kielecki |
Województwo | świętokrzyskie |
Właściciel terenu | Skarb Państwa (Lasy Państwowe) | Rezerwat przyrody Milechowy |
Podstawa ochrony | |
Ekspozycja otworu | SE |
Pozostałe otwory | |
Wysokość bezwzględna [m n.p.m.] | 305 |
Wysokość względna [m] | 80 |
Głębokość [m] | 1 |
Przewyższenie [m] | 4 |
Deniwelacja [m] | 5 |
Długość [m]
w tym szacowane [m]
|
17,50
|
Rozciągłość horyzontalna [m] | |
Położenie geograficzne | Milechowy. Jaskinia znajduje się wśród występów skalnych w prawym orograficznie zboczu górnej części wąwozu rozcinającego południowy stok masywu Gór Milechowskiej-Bolmińskiej. |
Opis drogi dojścia do otworu |
Od przystanku kolejowego Wierna Rzeka idziemy drogą na południe wzdłuż rzeki Łośnej. Około 3 km od przystanku. Po minięciu krańca góry Bolmińskiej opadającej do doliny należy skręcić drogą leśną na południowy-wschód i idąc podnóżem zbocza dojść do wylotu wąwozu. Stąd na wschód, w górę wąwozu około 150 m. Dojście i zwiedzanie bez trudności. Dostęp do schroniska możliwy jest po uzyskaniu zezwolenia Regionalnego Konserwatora Przyrody w Kielcach.
|
Opis jaskini |
Otwór jaskini jest dobrze widoczny, ma kształt prawie okrągły o średnicy 2 m. Głównym elementem jaskini jest prosty, lekko obniżający się w dół korytarz, początkowo obszerny, po paru metrach wysoki lecz wąski, w końcowej części ciasny o trójkątnym kształcie w przekroju poprzecznym. W odległości około 8 m od otworu u zbiegu kilku spękań w stropie korytarza rozwija się kilkumetrowy kominek oraz bardzo wąski korytarzyk poziomy. Trzy mniejsze kominki występują w części przyotworowej głównego korytarza. Jaskinia występuje w wapieniach górnojurajskich. Jest formą krasową rozwiniętą wzdłuż spękań ciosowych. Ślady rzeźby krasowej najlepiej zachowały się w stropie korytarza. W największym kominku występują polewy zbudowane ze stwardniałego mleka wapiennego. Dno pokryte w części przyotworowej glebą humusową, głębiej staje się gruzowe. Obiekt jest suchy, charakteryzuje się statycznym mikroklimatem (Wołoszyn 1977). W części przyotworowej jest zacieniony, głębiej mroczny i całkowicie ciemny. W przyotworowej części korytarza na ścianach występują płaty glonów, które głębiej stają się wyschnięte, brunatne. Faunę bezkręgową reprezentują pająki, muchówki (w tym komary), błonkówki, dwuparce z rodziny Julidae, pająki. Sanocka-Wołoszyn (1964) wymienia cztery gatunki pająków oznaczone w jaskini: Nesticus cellulanus (Cl.), Cicurina cicurea (F.), Licoranum rupicola (Walck.), Amaurobius fenestralis (Stroem). W jaskini zimują nietoperze (Wołoszyn 1962a, Wołoszyn, Wójcik 1965). Podczas prac inwentaryzacyjnych (4.03.96) napotkano obserwowane tu już przez tych autorów dwa gatunki: mopka Barbastella barbastellus (Schreber) i nocka dużego Myotis myotis (Borkhausen), a ponadto gacka brunatnego Plecotus auritus L. (Gubała 1996b). |
Historia badań |
|
Historia eksploracji |
Jaskinia znana i odwiedzana jest od dawna. Ściany pokryte są sadzą z ognisk palonych u jej wejścia. Pierwszą dokładniejszą informację o urwisku i jaskini podał Czarnocki (1932), aczkolwiek wzmianka o jaskini Piekło na północ od Bocheńca pojawia się już w publikacji Hubickiej i Massalskiego (1928). Po II wojnie światowej jaskinia wymieniana była w licznych publikacjach inwentaryzacyjnych i przewodnikowych pod różnymi nazwami (Czubiński 1945, Czarnecki 1954, Wołoszyn, Wójcik 1965). Opisana w inwentarzu Kowalskiego (1954). Chroniona jest jako pomnik przyrody nieożywionej od 1952 r. (Alexandrowicz, Drzał, Kozłowski 1975, Alexandrowicz, Kućmierz, Urban, Otęska-Budzyń 1992).
|
Historia dokumentacji |
Dokumentację jaskini sporządzili 4.03.1996 r. J. Gubała , A. Kasza i J. Urban (Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996). Lokalizację otworu jaskini wykonał 2.11.2008 r. A. Kasza przy pomocy odbiornika GPS Map60CSx. Zaktualizował A. Kasza w 2009 r.
Plan opracowali J. Gubała, A. Kasza i J. Urban. |
Zniszczona, niedostępna lub nieodnaleziona | Nie |
Literatura |
Hubicka M., Massalski E. 1928 (wzmianka); Czarnocki J. 1932 (wzmianka); Czubiński Z. 1945 (wzmianka); Massalski E. 1945 (wzmianka, badania); Massalski E. 1951 (wzmianka); Filipowicz W. 1953 (wzmianka); Czarnecki J. 1954 (krótki opis, dojście); Kowalski K. 1954 (opis, plan); Wołoszyn B.W. 1962a (nietoperze); Sanocka-Wołoszyn E. 1964 (fauna pajęczaków); Wołoszyn B.W., Wójcik Z. 1965 (fauna); Alexandrowicz Z. i in. 1975 (krótki opis, plan); Rubinowski Z. 1975 (wzmianka); Rubinowski Z. 1976 (wzmianka); Siedlecka W., Micuła G. 1976 (opis i plan); Wójcik Z. 1976a (ochrona); Wołoszyn B.W. 1977 (lokalizacja, mikroklimat-termika, wilgotność); Mizerski W. 1982 (wzmianka); Ruprecht A. 1983 (nietoperze); Złonkiewicz Z., Kowalczewski Z. 1988 (krótki opis); Urban J. 1990 (ochrona); Alexandrowicz Z. i in. 1992 (ochrona, waloryzacja); Wołoszyn B.W. 1994a (nietoperz); Złonkiewicz Z. 1994 (krótki opis); Przyroda 1995 (pomnik przyrody); Gubała J. 1996b (nietoperze); Jaskinie Regionu Świętokrzyskiego 1996 (dokumentacja, plan); Wróblewscy T. i E. 1996 (wzmianka); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997a (udostępnienie turystyczne); Urban J., Gubała J., Kasza A. 1997b (ochrona wzmianka); Paszkowski M. 2000 (krótki opis); Wróblewski T. 2000 (krótki opis); Paszkowski M. 2001 (opis, plan, fotografia otworu).
|
Materialy archiwalne |
Wołoszyn B.W., Wołoszyn K.P. 1990.
|
Autorzy opracowania | Jan Urban, Andrzej Kasza |
Redakcja | Jerzy Grodzicki |
Stan na rok | 2013 |
Grafika, zdjęcia | plan i przekrój |
Obiekt w serwisie Geostanowiska | Geostanowisko |